Усмонов Ғиёсиддин Муротжоновичнинг    
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Абдурауф Фитрат асарларининг хорижда ўрганилиши, нашри ва инглизча таржималарининг лингвостилистик тадқиқи”, 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.1.PhD/Fil1667.
Илмий раҳбар: Мадраҳимов Илҳомжон Собирович, филология фанлари доктори, доцент. 
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қўқон давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Андижон давлат чет тиллари институти, DSc.03/29.12.2022.Fil.156.01.
Расмий оппонентлар: Шахабитдинова Шохида Хошимовна, филология фанлари доктори, профессор; Солижонов Собиржон Атаханович, филология фанлари номзоди, профессор.
Етакчи ташкилот: Наманган давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Абдурауф Фитрат асарларининг хорижда ўрганилиши ва инглизча таржималарини аниқлаб, уларда лингвостилистик хусусиятлар ва мутаржим маҳоратининг намоён бўлишини очиб беришдан иборат. 
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Абдурауф Фитрат асарларидаги фалсафий, маънавий-маърифий, ижтимоий-сиёсий ва маиший ғояларнинг умумбашарий меъзонлар асосида жаҳонга ёйилиш омиллари, адиб асарларининг чет тилларга таржима қилиниш кўлами ҳамда таржималардаги образлилик ва ғоявийликнинг аслиятдаги ҳолатининг сақланиши, Абдурауф Фитрат асарлари хорижда асосан адабий ҳамда сиёсий мақсадларда ўрганилганлиги хорижлик олимларнинг бадиий-публицистик ижодини таҳлил қилиш орқали очиб берилган; 
Абдурауф Фитратнинг хорижда чоп этилган айрим асарларининг нусхалари, таржима макони, даври ва тил хусусиятларининг тадқиқи доирасида дунё илм-фанида жадидчилик ҳаракати ва жадид адабиётига доир энг янги илмий изланишлар мазмунан 10 йўналишга бўлиниши ҳамда ўзбек-инглиз адабиёти ва адабиётшунослиги ҳамкорлиги масалалари илмий асосланган;
Абдурауф Фитрат ижодидан инглиз тилига ўгирилган асарларнинг жанрий табиати, бадиий тили, ифода услуби, таржимада сақланиши, бадиий-эстетик мазмун ҳамда образ яратиш санъатини ифодаловчи лингвостилистик ва лингвопоетик хусусиятлар далилланган;
Фитрат асарларининг инглизча таржималарида сўзма-сўз, калкалаш, муқобиллик тамойили асосида сўз танлаш, лисоний бирликларни тушириб қолдириш ёки эквивалентига алмаштириш каби усуллардан фойдаланилганлиги,  тарихий ва архаик сўзлар ҳамда диний атамаларнинг муқобилсиз лексик бирлик – реалия сифатида тўғридан-тўғри транслитерация (ҳарфма-ҳарф бериш) усулида берилганлиги исботланган. 
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Абдурауф Фитрат асарларининг хорижда ўрганилиши, нашри ва инглизча таржималари лингвостилистик тадқиқи асосида: 
Абдурауф Фитрат асарларидаги фалсафий, маънавий-маърифий, ижтимоий-сиёсий ва маиший ғояларнинг умумбашарий меъзонлар асосида жаҳонга ёйилиш омиллари, адиб асарларининг чет тилларга таржима қилиниш кўлами ҳамда таржималардаги образлилик ва ғоявийликнинг аслиятдаги ҳолатининг сақланиши, Абдурауф Фитрат асарлари хорижда асосан адабий ҳамда сиёсий мақсадларда ўрганилганлиги юзасидан материаллар ва хулосалардан Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат  Ўзбек тили ва адабиёти университетида Давлат илмий-техник дастурлари доирасида 2020–2021-йилларда бажарилган И-ОТ-2019-42 рақамли “Ўзбек ва инглиз тилларининг электрон (Инсон қиёфаси, феъл-атвори, табиат ва миллий тимсоллар тасвири) поетик луғатини яратиш” номли амалий грант лойиҳасида фойдаланилган (Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2024-йил 20-февралдаги 04/1-439-сонли маълумотномаси). Натижада, инсон эрк ва озодлиги учун интилган феномен ижодкор Фитрат ғояларининг жаҳонга ёйилиш омиллари, хориж мутахассисларининг унга қизиқиш даражаси, шу туфайли адиб асарларининг чет тилларга таржима қилиниши, ушбу таржималарда адиб ижодига хос образлилик, ғоявийликнинг сақланиши, сўз қўллаш билан боғлиқ жиҳатлар очиб берилган ва дунё илм-фанида жадидчилик ҳаракати ва жадид адабиётига доир энг янги илмий изланишлар мазмунан 10 йўналишга бўлиниши илмий жиҳатдан асослаб берилган.
Абдурауф Фитратнинг хорижда чоп этилган айрим асарларининг нусхалари, таржима макони, даври ва тил хусусиятларининг тадқиқи доирасида дунё илм-фанида жадидчилик ҳаракати ва жадид адабиётига доир энг янги илмий изланишлар мазмунан 10 йўналишга бўлиниши ҳамда ўзбек-инглиз адабиёти ва адабиётшунослиги ҳамкорлиги масалаларига доир хулосалардан Ўзбекистон Республикаси Фанлар Академияси Қорақалпоғистон бўлими Қорақалпоғистон гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институтида “Қорақалпоқ фолклоршунослиги ва адабиётшунослиги тарихини тадқиқ этиш” мавзусидаги фундаментал лойиҳани бажаришда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар Академияси Қорақалпоғистон бўлими Қорақалпоғистон гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институтининг 2023-йил 28-декабрдаги 514/1-сонли маълумотномаси). Натижада, Абдурауф Фитрат ижодидан инглиз тилига ўгирилган асарларнинг жанрий табиати, бадиий тили, ифода услуби, таржимада сақланиши билан боғлиқ лингвостилистик ҳамда лингвопоетик хусусиятлар атрофлича далилланган;
Абдурауф Фитрат ижодидан инглиз тилига ўгирилган асарларнинг жанрий табиати, бадиий тили, ифода услуби, таржимада сақланиши, бадиий-эстетик мазмун ҳамда образ яратиш санъатини ифодаловчи лингвостилистик ва лингвопоетик хусусиятларига доир хулосалардан Муқимий номидаги Қўқон давлат педагогика институтида 2020–2022-йилларда бажарилган С-ЭCАГД-18-CА-0067 (П020002335 рақамли “ФЙ-18 Энглиш Аccесс Миcросчоларшип програм” номли Америка Қўшма Штатлари таълим ва маданий ишлар бюроси билан ҳамкорликдаги халқаро лойиҳа доирасида фойдаланилган (Муқимий номидаги Қўқон давлат педагогика институтининг 2024-йил 22-январдаги 80/04-сонли маълумотномаси). Натижада, келтирилган далиллар, назарий фикр-мулоҳазалар ўзбек-инглиз адабиёти ва адабиётшунослиги ҳамкорлиги ва алоқалари илмий тарихини ўрганиш, Абдурауф Фитратнинг шу кунгача хорижда чоп этилган айрим асарларининг нусхалари, таржима макони ва даври, тил хусусиятларини илмий асосларда кўрсатиб бериш, олий ўқув юртлари филология факултетларида таржимашунослик фанларини ўқитиш, шу фанлар бўйича дарсликлар, ўқув қўлланмалари ва дастурлар тузиш, Абдурауф Фитрат ижодидан инглиз тилига ўгирилган асарларнинг жанрий табиати, бадиий тили, ифода услубининг таржимада сақланиши билан боғлиқ лингвостилистик ҳамда лингвопоетик хусусиятларни аниқлашга, ўзбек-инглиз маданий алоқалари тарихидан илмий изланишлар олиб бориш борасида тавсияларни шакллантиришга хизмат қилган.  

Yangiliklarga obuna bo‘lish