Савол: Қандай ҳолатда илмий маъруза шаклида ҳимоя қилишга рухсат берилади?
Жавоб: Илмий маъруза шаклида фақат фан доктори (DSc) илмий даражасини олиш учун тайёрланган диссертацияни ёқлашга рухсат берилади.
Илмий маъруза шаклидаги диссертация изланувчи бажарган илмий ишлар ва асарларда эълон қилинган, ушбу фан тармоғининг мутахассисларига маълум бўлган фан ва амалиёт учун катта аҳамиятга молик натижалари умумлаштирилган баёнидан иборат бўлиб, докторлик диссертацияси авторефератининг икки баробар ҳажмида расмийлаштирилади.
Илмий ишнинг аҳамияти, илмий маъруза шаклида диссертацияни ҳимоя қилишнинг мақсадга мувофиқлиги тўғрисидаги хулосалар изланувчининг асосий тадқиқотлари ўтказилган лмуассаса томонидан берилади. Илмий маъруза шаклидаги диссертацияни ҳимоя қилиш учун ОАK Раёсатининг рухсати бўлиши зарур.
Савол: Диссертация иши нечта бобдан иборат бўлиши керак?
Жавоб: Фан доктори (DSc) илмий даражасини олиш учун тайёрланган диссертация кириш қисми, камида тўртта боб, асосий хулосалар ва фойдаланилган адабиётлар рўйхатидан иборат бўлган шаклда расмийлаштирилади. Диссертациянинг матни 100 варақдан (варақнинг олди ва орқа томонига матн туширилади) ошмаслиги керак (фойдаланилган адабиётлар рўйхати ва иловалар кўрсатилган ҳажмга кирмайди).
Фалсафа доктори (PhD) илмий даражасини олиш учун тайёрланган диссертация кириш қисми, камида учта боб, асосий хулосалар ва фойдаланилган адабиётлар рўйхатидан иборат бўлган шаклда расмийлаштирилади. Диссертациянинг матни 60 варақдан (варақнинг олди ва орқа томонига матн туширилади) ошмаслиги керак (фойдаланилган адабиётлар рўйхати ва иловалар кўрсатилган ҳажмга кирмайди).
Ижтимоий-гуманитар фанлар соҳасидаги диссертация ҳажми кўпи билан 30 фоизга оширилиши мумкин.
Савол: Фалсафа доктори (PhD) илмий даражасини олиш учун нечта илмий мақола чоп этилган бўлиши керак?
Жавоб: Фалсафа доктори (PhD) илмий даражасини олиш учун тайёрланган диссертация бўйича эълон қилинган илмий ишларнинг умумий сони 7 тадан кам бўлмаслиги керак. Улардан камида 3 та илмий мақола (жумладан нуфузли хорижий илмий журналларда 1 та мақола).
Диссертация натижаларининг халқаро ва республика илмий ва илмий-амалий конференцияларида кенг муҳокамаси асосида, жумладан камида 2 тадан материал (мақола, маъруза ёки маъруза тезиси) халқаро конференция материаллари тўпламида эълон қилинган бўлиши шарт.
Савол: Фан доктори (DSc) илмий даражасини олиш учун нечта илмий мақола чоп этилган бўлиши керак?
Жавоб: Фан доктори (DSc) илмий даражасини олиш учун тайёрланган диссертация бўйича эълон қилинган илмий ишларнинг умумий сони 15 тадан кам бўлмаслиги ҳамда улардан Рўйхатга киритилган илмий нашрларда камида 10 та мақола, улардан 1 таси тегишли фан тармоғи ривожланган хорижий мамлакатларнинг нуфузли ихтисослашган илмий журналларида эълон қилинган бўлиши керак.
Диссертация натижаларининг халқаро ва республика илмий ва илмий-амалий конференцияларида кенг муҳокамаси асосида, жумладан камида 2 тадан материал (мақола, маъруза ёки маъруза тезиси) халқаро конференция материаллари тўпламида эълон қилинган бўлиши шарт.
Ижтимоий-гуманитар фанлари соҳалари бўйича диссертация натижалари юзасидан монография эълон қилиниши керак.
Савол: Илмий даража олганлиги тўғрисидаги диплом йўқотилган тақдирга янгиси бериладими?
Жавоб: Илмий даражани тасдиқловчи диплом йўқолган ёки яроқсиз ҳолга келган тақдирда, ОАК томонидан манфаатдор шахснинг аризасига мувофиқ унинг дубликати берилади. Аризага қуйидаги ҳужжатлар илова қилинади:
фуқаролик паспортининг нусхаси;
ҳужжат йўқолганлиги тўғрисида республика марказий газетасида берилган эълон нусхаси (агар йўқолган бўлса);
топилмалар бюросининг тегишли маълумотномаси (агар йўқолган бўлса).
Савол: Илмий унвон аттестатлари неча кунда расмийлаштирилади?
Жавоб: ОАК Раёсатининг илмий унвон бериш тўғрисидаги қарори қабул қилинган кундан эътиборан кучга киради ва 1 ой муддатда аттестат расмийлаштирилади.
Савол: Олий малакали илмий ва илмий-педагог кадрлар аттестацияси қандай норматив-ҳужжатлар асосида тартибга солинади?
Жавоб: Олий малакали илмий ва илмий-педагог кадрлар аттестацияси, жумладан қуйидаги норматив-ҳужжатлар асосида тартибга солинади:
Ўзбекистон Республикаси қонунлари
1. «Таълим тўғрисида»ги Қонун.
2. «Илм-фан ва илмий фаолият тўғрисида»ги Қонун.
Ўзбекистон Республикаси Президентининг фармонлари
3. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 1992 йил 31 мартдаги “Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузурида Олий аттестация комиссияси (Ўзбекистон Республикаси ОАК)ни ташкил қилиш тўғрисида”ги ПФ-371-сон Фармони.
4. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 16 февралдаги “Олий ўқув юртидан кейинги таълим тизимини янада такомиллаштириш тўғрисида”ги ПФ–4958-сон Фармони.
5. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 5 октябрдаги «Рақамли Ўзбекистон – 2030» стратегиясини тасдиқлаш ва уни самарали амалга ошириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги ПФ-6079-сон Фармони.
6. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 29 октябрдаги «Илм-фанни 2030 йилгача ривожлантириш концепциясини тасдиқлаш тўғрисида»ги ПФ-6097-сон Фармони.
7. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 6 ноябрдаги “Ўзбекистоннинг янги тараққиёт даврида таълим-тарбия ва илм-фан соҳаларини ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги ПФ-6108-сон Фармони.
8. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2022 йил 28 январдаги “2022–2026 йилларга мўлжалланган янги Ўзбекистоннинг тараққиёт стратегияси тўғрисида”ги ПФ-60-сон Фармони.
9. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2022 йил 21 декабрдаги “Янги Ўзбекистон маъмурий ислоҳотларини амалга ошириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги ПФ-269-сон Фармони.
Ўзбекистон Республикаси Президентининг қарорлари
10. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2019 йил 27 июндаги “Оммавий ахборот воситалари мустақиллигини таъминлаш ҳамда давлат органлари ва ташкилотлари ахборот хизматлари фаолиятини ривожлантириш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида” ПҚ-4366-сон Қарори
11. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 27 февралдаги “Педагогик таълим соҳасини янада ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги ПҚ-4623-сон Қарори.
12. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 7 майдаги “Математика соҳасидаги таълим сифатини ошириш ва илмий-тадқиқотларни ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги ПҚ-4708-сон Қарори.
13. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2021 йил 19 мартдаги “Физика соҳасидаги таълим сифатини ошириш ва илмий тадқиқотларни ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги ПҚ-5032-сон Қарори.
14. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2021 йил 10 декабрдаги “Иқтисодиёт тармоқлари учун муҳандис кадрларни тайёрлаш тизимини инновация ва рақамлаштириш асосида тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги ПҚ-42-сон Қарори.
15. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2022 йил 23 июлдаги “Жаҳон иқтисодиёти ва дипломатия университети фаолиятини тизимли ислоҳ қилиш чора-тадбирлари тўғрисида”ги ПҚ-330-сон Қарори.
16. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2022 йил 21 декабрдаги “Янги Ўзбекистон маъмурий ислоҳотлари доирасида республика ижро этувчи ҳокимият органлари фаолиятини самарали ташкил этиш чора-тадбирлари тўғрисида”ги ПФ-447-сон Қарори.
Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг қарорлари
17. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 1992 йил 9 сентябрдаги “Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Олий аттестация комиссияси фаолиятини ташкил этиш масалалари тўғрисида”ги 421-сон қарори.
18. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2000 йил 25 июлдаги “Расмий давлат ҳужжатларини тайёрлаш, ҳисобга олиш, сақлаш, топшириш ҳамда улардан фойдаланиш тартибини такомиллаштириш тўғрисида”ги 283-сон қарори.
19. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2012 йил 28 декабрдаги “Олий ўқув юртидан кейинги таълим ҳамда олий малакали илмий ва илмий-педагог кадрларни аттестациядан ўтказиш тизимини такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги 365-сон қарори.
20. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2017 йил 22 майдаги “Олий ўқув юртидан кейинги таълим тизимини янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги 304-сон қарори.
21. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2017 йил 22 ноябрдаги “Олий малакали илмий ва илмий-педагог кадрлар тайёрлаш ва аттестациядан ўтказиш тартибини янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги 937-сон қарори.
22. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2020 йил 20 январдаги “Мамлакатда давлат тилида иш юритишни самарали ташкил қилиш чора-тадбирлари тўғрисида”ги 34-сон қарори.
23. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2020 йил 10 февралдаги “Бинар (иккиталик) ҳимоя тизими асосида талабгорларга фан доктори (DSc) ва фалсафа доктори (РhD) илмий даражаларини беришни ташкил қилиш чора-тадбирлари тўғрисида”ги 74-сон қарори.
Идоравий норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар
24. Илмий даражалар берувчи илмий кенгаш тўғрисидаги низом.
25. Илмий даражалар бериш тартиби тўғрисидаги низом.
26. Илмий унвонлар бериш тартиби тўғрисидаги низом.
27. Малакавий имтиҳонларни ўтказиш тартиби тўғрисидаги низом.
28. Эксперт кенгаши тўғрисидаги низом.
29. Диссертация ва диссертация авторефератини расмийлаштириш қоидалари.
30. Диссертациялар илмий натижаларининг амалиётга жорий қилинишини баҳолаш бўйича услубий кўрсатмалар.
31. Олий малакали илмий ва илмий-педагог кадрлар ихтисосликлар рўйхати.
Савол: Фан доктори (DSc) илмий даражасини берувчи илмий кенгаш таркибига фалсафа доктори (PhD) илмий даражасига эга бўлган шахс киритилиши мумкинми?
Жавоб: Илмий кенгаш илмий котиби сифатида фаол илмий фаолият олиб бораётган ва катта илмий-амалий тажрибага эга бўлган фан номзоди ёхуд фалсафа доктори (PhD) ёки унга тенглаштирилган бошқа илмий даражага эга мутахассис киритилиши мумкин.
Савол: Диссертация мавзуси бўйича эълон қилинган илмий ишларга қандай талаблар қўйилади?
Жавоб: Диссертация мавзуси бўйича эълон қилинган илмий ишларга қуйидаги талаблар қўйилади:
эълон қилинган илмий ишлар диссертациянинг илмий янгилигини акс эттириши керак. Диссертация натижалари халқаро ва республика доирасида ўтказилган илмий конференцияларда ва семинарларда апробациядан (муҳокамадан) ўтказилиши шарт;
диссертациянинг асосий илмий натижалари даврий илмий нашрларда эълон қилиниши лозим. Ижтимоий-гуманитар фанлар соҳасида эълон қилинган асосий илмий ишлар якка муаллифликда бажарилган бўлиши керак (археология ихтисослиги бундан мустасно).;
фалсафа доктори (PhD) илмий даражасини олиш учун тайёрланган диссертация бўйича эълон қилинган илмий ишларнинг умумий сони 7 тадан кам бўлмаслиги керак. Улардан камида 3 та илмий мақола (жумладан нуфузли хорижий илмий журналларда 1 та мақола) ОАKнинг диссертацияларни асосий илмий натижаларини чоп этиш тавсия этилган илмий нашрлар рўйхатига (бундан буён матнда Рўйхат деб юритилади) киритилган нашрларда чоп этилиши лозим;
фан доктори (DSc) илмий даражасини олиш учун тайёрланган диссертация бўйича эълон қилинган илмий ишларнинг умумий сони 15 тадан кам бўлмаслиги ҳамда улардан Рўйхатга киритилган илмий нашрларда камида 10 та мақола, улардан 1 таси тегишли фан тармоғи ривожланган хорижий мамлакатларнинг нуфузли ихтисослашган илмий журналларида эълон қилинган бўлиши керак;
ижтимоий-гуманитар фанлари соҳалари бўйича диссертация натижалари юзасидан монография эълон қилиниши керак.
Савол: Илмий нашрларни ОАКнинг диссертациялар асосий илмий натижаларини чоп этиш тавсия этилган илмий нашрлар Рўйхатига киритиш учун қандай талаблар бажарилиши керак.
Жавоб: Илмий журналларни ОАКнинг диссертациялар асосий илмий натижаларини чоп этиш тавсия этилган илмий нашрлар Рўйхатига киритиш учун нашр қуйидаги талабларга жавоб бериши керак.
1. Нашрнинг белгиланган тартибда рўйхатдан ўтказилган бўлиши.
2. Нашрнинг тегишли фан тармоғи йўналишида ихтисослашган бўлиши.
3. Тегишли ҳолларда илмий мақолаларни чоп этиш бўйича илмий рукуннинг мавжудлиги.
4. ISSN (серияли нашрнинг халқаро стандарт рақами) рўйхатга олиш рақамининг мавжудлиги.
5. Журналнинг расмий веб-сайти ёки веб-саҳифасининг мавжудлиги .
6. Чоп этиладиган материалларни тақриздан ўтказишнинг мажбурийлиги (зарур ҳолларда Ўзбекистон Республикаси ОАК сўрови асосида тегишли тақризни тақдим этишнинг мажбурийлиги).
7. Таҳририят аъзолари таркибида тегишли фан тармоғи бўйича камида
3 нафар фан доктори илмий даражасига эга мутахассиснинг мавжудлиги.
8. Чоп этиладиган илмий мақола қуйидаги талабларга жавоб бериши керак:
ўзбек, инглиз ва рус тилларида қисқача аннотациянинг мавжудлиги; таянч сўз ва ибораларнинг берилганлиги;
фойдаланилган асосий адабиётлар рўйхатининг келтирилиши ва илмий мақоланинг камида 0,25 б.т. ҳажмда бўлиши;
муаммонинг қўйилиши; материалнинг назарий-методологик ва услубий жиҳатдан пухталиги; манбаларнинг ишончлилиги; муаммо, хулоса, таклиф ва тавсияларнинг асослилиги.
Нашрни рўйхатга киритиш учун материалларни илмий экспертизадан ўтиказиш учун тегишли шарт-шароитлар ва тузилмалар (кафедра, лабораториялар)нинг мавжудлиги албатта эътиборга олинади.
Савол: Диссертация тайёрламасдан импакт-фактори юқори бўлган илмий нашрлардаги мақолалари асосида илмий даража олиш мумкинми?
Жавоб: ОАК Раёсатининг 2017 йил 31 майдаги 239/4-сон қарори билан тасдиқланган “Илмий даражалар бериш тартиби тўғрисида низом”нинг
5-бандига мувофиқ тадқиқотлар амалга оширилган муассаса хулосаси ва Илмий кенгаш тақдимномаси асосида ОАK Раёсати қарори билан истисно тариқасида, қуйидагиларга диссертация тайёрламасдан илмий даража берилиши мумкинлиги кўрсатиб ўтилган:
салмоқли илмий янгиликлар олган ва импакт-фактори тегишли даражада юқори ва рўйхат бўйича халқаро тизимга кирган илмий журналларда камида 12 та (ижтимоий-гуманитар фанлар бўйича 8 та) илмий мақола чоп эттирган мутахассисга эксперимент тариқасида фан доктори (DSc) илмий даражаси (илмий натижани амалиётга жорий қилиш бўйича талаблар бажарилган ҳолда);
муҳим илмий янгиликлар олган ва импакт-фактори тегишли даражада юқори ва рўйхат бўйича халқаро тизимга кирган илмий журналларда камида 6 та (ижтимоий-гуманитар фанлар бўйича 4 та) илмий мақола чоп эттирган мутахассисга эксперимент тариқасида фалсафа доктори (PhD) илмий даражаси.
Савол: Хорижий мамлакатларда олинган илмий даража дипломини нострификациялаш қандай амалга оширилади?
Жавоб: Хорижий давлатларда илмий даража олганлик тўғрисидаги ҳужжатларни тан олиш ва нострификациялаш (эквивалентлигини қайд этиш) тартиби Вазирлар Маҳкамасининг 2000 йил 25 июлдаги 283-сон қарори билан (3-илова) тасдиқланган Низом асосида амалга оширилади (Низомда қандай ҳужжатлар тақдим этилиши кўрсатиб ўтилган).
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 29 октябрдаги “Илм-фанни 2030 йилгача ривожлантириш концепциясини тасдиқлаш тўғpисида”ги ПФ-6097-сон Фармонида олий таълимдан кейинги таълимнинг бир поғонали тизими жорий қилинган хорижий давлатларнинг рўйхати ҳар йили Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ҳамда Таълим сифатини назорат қилиш давлат инспекциясининг қўшма қарори билан тасдиқланадиган халқаро рейтингларда биринчи 300 та ўриндан бирини эгаллаган олий таълим ташкилотларида олинган фалсафа доктори (PhD) ёки фан доктори (DSc) илмий даражаси тўғрисидаги ҳужжатлари Ўзбекистон Республикасида фан доктори (DSc) сифатида тўғридан-тўғри тан олинади ва нострификация қилинади (эквивалентлиги қайд этилади) деб белгиланган. Бу ҳолда қуйидаги ҳужжатлар тақдим этилади: йўлланма хат (ёки ариза), илмий даража дипломининг нотариал тасдиқланган таржимаси, паспорт нусхаси (дипломни расмийлаштириш учун).
Савол: Қандай илмий натижалар назарий аҳамиятга молик диссертация-нинг илмий натижаси бўлиши мумкин?
Жавоб: Талабгор томонидан ишлаб чиқилган (асосланган) ёки такомиллаштирилган қуйидаги натижалардан бири назарий аҳамиятга молик диссертациянинг илмий натижаси бўлиши мумкин:
назария, ғоя;
қонуният (категория) ва унинг ўзига хос хусусиятлари;
методология;
методика ва усул (усуллар тизими);
илмий хулоса;
таҳлил қилиш ва прогнозлаштириш кўрсаткичлари (индикаторлари);
фан тармоғининг (ихтисосликнинг) хусусиятидан келиб чиққан ҳолда бошқа шакллар.
Савол: Назарий аҳамиятга молик диссертациянинг илмий натижаси қандай шаклларда амалиётга жорий этилиши мумкин?
Жавоб: Назарий аҳамиятга молик диссертациянинг илмий натижаси, жумладан қуйидаги шаклларнинг бири билан амалиётга жорий этилиши мумкин:
интеллектуал мулк объектига мутлақ ҳуқуқнинг эътироф этилиши – ихтирога ва селекция ютуғига патент ҳамда фалсафа доктори (PhD) илмий даражаси учун фойдали моделга патент, саноат намунасига патент олинган ва у бугунги кунда долзарб бўлганда;
илмий натижанинг нуфузли, шу жумладан хорижий илмий марказ (республика илмий семинари) ёки олий ўқув юртлари томонидан эътироф этилиши ёҳуд фан тармоғи ривожланган хорижий мамлакатларнинг импакт-фактори 0,5 дан юқори бўлган ва халқаро тизимга кирган илмий журналларда камида 3 та ҳавола берилиши;
илмий натижадан талабгорнинг ўзи қатнашмаган ва тугалланган грантлар бўйича илмий лойиҳада фойдаланилиши;
илмий натижаларнинг Давлат реестрига киритилганлиги;
илмий таклифдан норма ижодкорлиги фаолияти жараёнида фойдаланилиши;
илмий таклифдан техник жиҳатдан тартибга солиш соҳасидаги норматив ҳужжатлар лойиҳаларида фойдаланилиши;
фан ва технологияларнинг назарий-концептуал ва услубий асосларини ривожлантиришга хизмат қилувчи илмий ишланманинг мавжуд бўлиши;
таълим жараёнига татбиқ этилган давлат таълим стандарти, дарслик ёки педагогик технологиянинг (фалсафа доктори (PhD) илмий даражаси учун – ўқув қўлланманинг) мавжуд бўлиши;
илмий маҳсулотнинг потенциал истеъмолчиси бўлган республика давлат органи ёки хўжалик бошқаруви органининг илмий-техникавий кенгаши, бундай кенгаш бўлмаган ҳолда тегишли ташкилий тузилмаси тавсияси асосида ушбу ташкилот (орган) томонидан эътироф этилиши;
инновацион ғоялар, технологиялар ва лойиҳалар Республика ярмаркасида имзоланган шартномалар;
инновацион ғоялар, технологиялар ва лойиҳалар Республика ярмаркаси натижасига кўра фахрий номинацияларга (“Энг яхши инновацион ишланма”, “Саноат йўналиши бўйича энг яхши инновацион ишланма”, “Қишлоқ хўжалиги йўналиши бўйича энг яхши инновацион ишланма”, “Ахборот технологиялари йўналиши бўйича энг яхши инновацион ишланма”, “Фан ва таълим йўналиши бўйича энг яхши инновацион ишланма”, “Ёш олимларнинг энг яхши инновацион лойиҳаси”) эга бўлганлар (фақат фалсафа доктори (PhD) илмий даражаси учун);
талабгор томонидан ишлаб чиқилган (асосланган) ёки такомиллаштирилган, иқтисодиёт тармоқлари ва ижтимоий соҳанинг долзарб муаммоларининг илмий ечими бўла оладиган натижалар.
иш бажарилган ташкилот ва илмий маҳсулотнинг потенциал истеъмолчиси бўлган республика давлат органи ёки хўжалик бошқаруви органининг илмий-техникавий кенгаши, бундай кенгаш бўлмаган ҳолда тегишли ташкилий тузилмаси тавсияси асосида ушбу ташкилот (орган) томонидан эътироф этилиши;
муайян фанларнинг хусусиятига кўра мазкур Услубий кўрсатмаларнинг тегишли бандларида назарда тутилган бошқа шакллар.
Диссертацияни расмийлаштиришда қуйидаги умумий талабларга риоя қилиниши лозим:
Савол: Диссертацияни расмийлаштиришда қандай умумий талабларга риоя қилиниши керак?
Жавоб: Диссертацияни расмийлаштиришда қуйидаги умумий талабларга риоя қилиниши лозим:
матн таҳририй жиҳатдан равон, хатосиз ва уни расмийлаштиришга қўйиладиган талабларга мувофиқ ҳамда мантиқий боғлиқликда бўлиши;
диссертациянинг таркибий қисмлари бир-бири билан ўз аро боғлиқлик ва алоқадорликда ҳамда тушунарли равишда мантиқий изчилликда ёритилиши;
ҳар бир бобда ишнинг мазмун-моҳияти тадқиқотнинг мақсади ва вазифаларидан келиб чиққан ҳолда тизимли равишда очиб берилиши;
ҳар бир бобнинг охирида тадқиқ қилинган муаммолар бў- йича хулоса ва таклифлар берилиши;
баён қилинган хулоса диссертация тадқиқотининг мантиқий ҳосиласи сифатида ишончли манбалар асосида аниқ ва қисқа ифодаланиши, чуқур фикр-мулоҳазалар, етарли илмий далиллар асосида исботланган бўлиши.
Савол: Диссертациянинг кириш қисмида қандай масалалар ёритиб берилиши керак?
Жавоб: Диссертациянинг кириш қисмида қуйидагилар ёритиб берилиши керак:
диссертация мавзусининг долзарблиги ва зарурати;
тадқиқотнинг республика фан ва технологиялари ривож- ланишининг устувор йўналишларига мослиги;
диссертация мавзуси бўйича хорижий илмий тадқиқотлар шарҳи (фақат фан доктори (DSc) диссертацияси учун);
муаммонинг ўрганилганлик даражаси;
диссертация тадқиқотининг диссертация бажарилган олий таълим ёки илмий-тадқиқот муассасасининг илмий-тадқиқот ишлари режалари билан боғлиқлиги;
тадқиқотнинг мақсади;
тадқиқотнинг вазифалари;
тадқиқотнинг объекти;
тадқиқотнинг предмети;
тадқиқотнинг усуллари;
тадқиқотнинг илмий янгилиги;
тадқиқотнинг амалий натижалари;
тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши;
тадқиқот натижаларининг ишончлилиги;
тадқиқот натижаларининг илмий ва амалий аҳамияти;
тадқиқот натижаларининг апробацияси;
тадқиқот натижаларининг эълон қилинганлиги;
диссертациянинг тузилиши ва ҳажми.
Савол: Илмий унвон олиш учун қандай умумий талабларни бажариш керак?
Жавоб: Қуйидаги умумий талабларни бажарган шахслар илмий унвонларга талабгор бўлишлари мумкин:
илмий лойиҳа, давлат гранти, хўжалик шартномаси ёки бошқа лойиҳалар доирасида илмий натижалар олган;
маънавий-маърифий ишларда самарали иштирок этаётган;
охирги 2 йил ичида олий таълим ва олий ўқув юртидан кейинги таълим тизимидаги аттестация жараёнида иштирок этган (тақризчи, илмий семинар, илмий даражалар берувчи илмий кенгаш, малакавий имтиҳонларни қабул қилиш комиссияси аъзоси, расмий оппонент ва шу каби шаклларда);
замонавий ўқитиш усулларини эгаллаган, замонавий педагогик ва ахборот-коммуникация технологияларидан фойдаланган ҳолда, маъруза курслари ва семинарларни юқори ўқув-услубий ва илмий савияда олиб бораётган (ОТТ мутахассислари учун).
