Xoliyarova Feruza Xafizovnaning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon
I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «Kechikuvchi argumentli differensial mansubliklar uchun traektoriyalar ansamblini boshqarish va optimallashtirish masalalari», 01.01.02 – Differensial tenglamalar va matematik fizika.
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2020.3.PhD/FM518.
Ilmiy rahbar: Otakulov Salim, fizika-matematika fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Muxammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnologiyalari universiteti Samarqand filiali.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Samarqand davlat universiteti huzuridagi DSs.03/30.12.2019.FM.02.01.
Rasmiy opponentlar: Xasanov Aknazar Bekdurdievich, fizika-matematika fanlari doktori, professor; Mamadaliev Numanjon, fizika-matematika fanlari doktori.
Yetakchi tashkilot: O‘zbekiston Fanlar Akademiyasi V.I. Romanovskiy nomidagi Matematika instituti Buxoro bo‘linmasi.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi kechikuvchi argumentli differensial mansublik traektoriyalar ansamblining boshqariluvchanlik shartlarini aniqlashdan hamda traektoriyalar ansamblini tezkorlik va terminal funksionalni minimallashtirish mezonlari bo‘yicha boshqarish masala-larida optimallikning zaruriy va etarli shartlarini olishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
echimlar to‘plami va traektoriyalar ansamblining boshlang‘ich holat va boshqaruv parametridan uzluksiz bog‘liqligi shartlari hamda ko‘p qiymatli akslantirishlarning yopiqliq va qavariqliq shartlari aniqlangan;
terminal to‘plamning qo‘zg‘aluvchanligini hisobga olgan holda differensial mansublik o‘ng tomoniga qo‘yilgan shartlarda ifodalanuvchi traektoriyalar ansamblining boshqariluvchanlik mezonlari aniqlangan;
traektoriyalar ansamblini tezkorlik bo‘yicha boshqarish masalasida echim mavjudligi hamda optimallikning zaruriy va etarli shartlari haqidagi teoremalar isbotlangan;
traektoriyalar ansambli uchun minimaksli terminal boshqarish masalalarida silliqmas funksional tiplarini hisobga olgan holda optimallikning zaruriy va etarli shartlari topilgan;
traektoriyalar ansambliga terminal cheklanishlar qo‘yilgan minimaksli masalada optimallikning zaruriy va etarli shartlari haqidagi teoremalar isbotlangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Kechikishga ega differensial mansubliklar traektoriyalar ansamblini boshqarish masalalariga oid olingan natijalar asosida:
terminal to‘plam qo‘zg‘aluvchan bo‘lganda traektoriyaar ansamblining boshqariluvchanlik xossasini aniqlash usuli, traektoriyalar ansamblini terminal holatlar to‘plamiga eng tez ko‘chirish masalasidagi optimallik shartlari, traektoriyalar ansamblini terminal cheklanishlardagi minimaksli boshqarish masalasidagi optimallik shartlari Mirzo Ulug‘bek nomidagi O‘zbekiston Milliy Universitetida 2018-2020 yillarda bajarilgan OT-FT-(36+32) raqamli “Matematik fizika optimal boshqaruv masalalarini echishning yangi usullarini ishlab chiqish.Toq tartibli xususiy hosilali tenglamalar uchun noklassik boshlang‘ich va spektral masalalar va ularning tadbiqlari ” mavzusidagi fundamental loyihasi doirasida qaralgan optimal boshqaruv masalalarini tashqi ta’sirlar haqidagi ma’lumotlar noaniqligi va kechikish omillarini hisobga olgan holda tadqiq etishda foydalanilgan (Mirzo Ulug‘bek nomidagi Milliy Universitetning 2021 yil 7 iyuldagi № 04/11–3682 ma’lumotnomasi). Ilmiy natijalarning qo‘llanilishi kafolatlangan optimal boshqaruvni qurish usullarini ishlab chiqish imkoniyatini bergan;
erishish to‘plami xossalari va traektoriyalar ansamblining boshqariluvchanligi, minimaksli masalalardagi optimallik shartlaridan chet el ilmiy loyihasi FRGS –01–01–17–1921FR «New method of solution of pursuit end evasion differential games with many pursers on manifoldswith Euclidean metric» tadqiqot doirasida chiziqli differensial o‘yinlarda strategiyalarni qurish masalasini o‘rganishda foydalanilgan. (Departament of Mathematics, Faculty of Science, University Putra Malaysia, Malaysia. 2021 yil 16 iyundagi ma’lumotnoma). Ilmiy natijalarning qo‘llanilishi loyihada qaralgan dinamik sistemalar uchun chiziqli o‘yin masalasida tomonlar boshqaruvlari strukturasini aniqlash imkoniyatini bergan.