Мамбетниязова Алмагул Хакимниязовнанинг
фалсафа доктори (PhD)диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Ҳозирги замон немис тилида тўлдирувчиларнинг ажратилган бўлак сифатида бажариб келадиган коммуникатив-прагматик функциялари”, 10.00.04-Европа, Америка ва Австралия халқлари тили ва адабиёти (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2020.2.PhD/Fil1285.
Илмий раҳбар: Бегматов Мухтор, филология фанлари номзоди, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қорақалпоқ давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Самарқанд давлат чет тиллар институти, PhD.03/30.12.2019.Fil/Ped.83.01.
Расмий оппонентлар: Ризаев Баходир Хайдарович, филология фанлари доктори, профессор; Ахмедов Анвар Ботирович, филология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети тавсия этилсин.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади тўлдирувчиларнинг ажратилган бўлак сифатида бажариб келадиган коммуникатив-прагматик функцияларини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ажратилган бўлаклар гап прагматик мазмунини кенгайтириш, адресатга узатилаётган ахборот таркибидаги маълумотга унинг эътиборини жалб этиш ҳамда фикрни конкретлаштириш функционал хусусиятларига эгалиги аниқланган; 
адресат ва адресант мулоқоти жараёнида алоҳида таъкидланган гап бўлагининг ажратилган бўлак сифатида қўлланилиши гап ремасини ифодалашда афзалликларга эгалиги очиб берилган;
матн мазмунининг ажратилган бўлаклар воситасида шакллантирилиши, адресантнинг воқеа тасвири жараёнида ўз ҳис-туйғуси, эмоционал ҳолатини акс эттириш омили эканлиги исботланган;
тўлдирувчининг ажратилган бўлак сифатида қўлланилиши унинг гапда турли семантик, синтактик ва стилистик-коммуникатив ҳамда прагматик маъно ифодаловчи воситалар кўринишида намоён бўлиши далилланган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Немис тили материаллари асосида тўлдирувчиларнинг ажратилган бўлак сифатида бажариб келадиган функциялари тадқиқи бўйича олинган натижалар асосида:
ажратилган бўлаклар гап прагматик мазмунини кенгайтириш, адресатга узатилаётган ахборот таркибидаги маълумотга эътиборни жалб этиш ҳамда фикрни конкретлаштириш функционал хусусиятларига эгалиги ҳақидаги хулосалардан ЎзРФА Қорақалпоғистон бўлимининг Ф1-ФА-0-13229 рақамли “Ҳозирги замон қорақалпоқ адабий тилида функционал сўз ясалиши” мавзусидаги фундаментал тадқиқот лойиҳасида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар Академияси Қорақалпоғистон бўлимининг 2021 йил 31 мартдаги 61/1-сон маълумотномаси). Натижада, тилшунос-мутахассисларнинг синтаксис соҳасидаги, гап маъносининг прагматик кенгайтирилиши, коммуникатив функцияларидан фойдаланишда сўз бойликларининг кенгайишига тегишли илмий хулосалар чиқаришга хизмат қилган; 
адресат ва адресант мулоқоти жараёнида алоҳида таъкидланган гап бўлагининг ажратилган бўлак сифатида қўлланилиши гап ремасини ифодалашда афзалликларга эгалиги хусусидаги хулоса ва ечимлардан Қорақалпоғистон телерадиокомпаниясининг “Гаўҳар сөзлер” кўрсатуви ва “Тилге итибар-елге итибар” эшиттириши сценарияларини тайёрлашда тарғиб этилган (Қорақалпоғистон телерадиокомпаниясининг 2021 йил 2 мартдаги 01-021-126–сон маълумотномаси). Натижада, мазкур эшиттиришлар маънавий-маърифий ҳамда бадиий жиҳатдан бойитилган, уларнинг оммабоплиги, илмийлиги таъминланган;
матн мазмунининг ажратилган бўлаклар воситасида шакллантирилиши, адресантнинг воқеа тасвири жараёнида ўз ҳис-туйғуси, эмоционал ҳолатини акс эттириш омили экани ҳақидаги хулосалардан “Studieren und Forschen in Deutschland für Interessierte aus Usbekistan” халқаро лойиҳаси доирасида фойдаланилган (Тошкентдаги ГФР элчихонасининг 2021 йил 5 мартдаги маълумотномаси). Натижада, мутахассилик вакилларига тақдим этилган тавсиялар асосида немис тили ўқитувчиларининг синтаксис соҳасидаги назарий ва амалий билимлари бойитилишига эришилган; 
тўлдирувчининг ажратилган бўлак сифатида қўлланлиши унинг гапда турли семантик, синтактик ва стилистик-коммуникатив ҳамда прагматик маъно ифодаловчи воситалар кўринишида намоён бўлиш усуллари ҳақидаги маълумотлардан Ўзбекистон давлат санъат ва маданият институти Нукус филиали ўқув жараёнида фойдаланилган (Ўзбекистон давлат санъат ва маданият институти Нукус филиали 2021 йил 6 майдаги 6-сон маълумотномаси). Натижада, тил ўрганувчиларга тилшуносликдаги содда гап таркибининг мураккаблашиш хусусиятлари ва ажратилган бўлаклар ёрдамида гапнинг семантик маъноси конкретлаштирилиши ва ажратиш ҳодисасининг немис ва қорақалпоқ тилларида ифодаланиши тўғрисида маълумот тақдим этилган.