Инамова Гуллола Ахмад қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
 

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Инглиз тили дарсларида ўкувчиларнинг тинглаб тушуниш кўникмасини аудиовизуал воситалар орқали ривожлантириш методикаси”, 13.00.02 – Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси (инглиз тили) (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2019.2.PhD/Ped957.
Илмий раҳбар: Боқиева Гуландом Ҳисамовна, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Наманган давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи: Наманган давлат университети, PhD.03/04.06.2020.Ped.76.02 (бир марталик илмий кенгаш).
Расмий оппонентлар: Маматқулов Хуршид Абдурашидович, педагогика фанлари доктори, доцент; Убайдуллаев Шухратжон Нарзуллаевич, педагогика фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Фарғона давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади юқори синф инглиз тили дарсларида тинглаб тушуниш кўникмасини аудиовизуал воситалар орқали ривожлантириш методикасини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
таълимда дифференциал ёндашувнинг самарадорлиги таълим мазмунида қайд этилган юқори синф ўқувчиларининг B1 даражасига мос (кундалик ва ижтимоий ҳаёт, таълим ва маданиятга оид) мавзулар контентига В1+ билим даражасига нисбатан белгиланган коммуникатив компетенцияни ривожлантиришга қаратилган аудиовизуал ва аудиолингуал ўқитиш шаклларини киритиш  орқали исботланган;
чет тили таълимининг турли хил босқичларида тинглаб тушуниш салоҳиятига қўйилган CEFR талабларининг predict the topic техникасининг ўрта таълим мактаблари аудио-лингуал топширикларига татбиқ этишнинг афзаллиги ўқувчиларнинг инглиз тили акцентларини синтез қилиш кўникмасини ривожлантиришга қаратилган mind tool технологиясининг муқобил усули сифатида таклиф этилган;
юқори даражадаги аудитив компетенцияга эришишда лаёқати кучли ва кучсиз гуруҳларга ажратилган ўқувчиларнинг статистик қаторларда ифодаланган ўзлаштириш кўрсаткичлари орасидаги дифференциал тафовутни (15,6%) аниқлаш орқали ўқувчиларнинг танқидий фикрлаш, ахборотни мустақил излаш ва таҳлил қилиш кўникмалари ва тинглаб тушуниш малакаларини ривожлантиришга тўсқинлик қилувчи интерференцион омилларни бартараф этишга йўналтирилган методик таъминот такомиллаштирилган;
тинглаб тушуниш кўникмасини ривожлантиришда эшитув анализаторларининг IPA талабларига мос равишда фонема, бўғин, урғу, сўз, сўз бирикмаси, ибора ва матнлар даражасида оғзаки нутқни идрок этишнинг акустик компоненти орқали  аудио-визуал оқимлардан келаётган динамик маълумотни идрок этиш ва қайта ишлашга қаратилган кросс-платформа дастурларини яратиш бўйича  тавсиялар ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Юқори синф ўқувчиларининг тинглаб тушуниш кўникмасини ривожлантириш бўйича ишлаб чиқилган услубий ва амалий таклифлар асосида:
таълимда дифференциал ёндашувнинг самарадорлиги таълим мазмунида қайд этилган юқори синф ўқувчиларининг B1 даражасига мос (кундалик ва ижтимоий ҳаёт, таълим ва маданиятга оид) мавзулар контентига В1+ билим даражасига нисбатан белгиланган коммуникатив компетенцияни ривожлантиришга қаратилган аудиовизуал ва аудиолингуал ўқитиш шаклларини киритишга оид таклиф ва тавсиялардан Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги хорижий тилларни ўрганишни оммалаштириш агентлик хузурида таълим ташкилотларида хорижий тил педагогларининг малакасини ошириш бўйича мобил гуруҳлар учун ўқув дастурлар, маҳорат дарслари ва семинар ташкил этишда назарий асос сифатида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги хорижий тилларни ўрганишни оммалаштириш агентлиги 2021 йил 15 декабрдаги А-01-423-сон маълумотномаси). Натижада юқори синф ўқувчиларининг тинглаб тушуниш компетенциясини аудиовизуал материаллар ёрдамида ривожлантиришга хизмат қилган;
 чет тили таълимининг турли хил босқичларида тинглаб тушуниш салоҳиятига қўйилган CEFR талабларининг predict the topic техникасининг умумий ўрта таълим мактаблари аудио-лингуал топширикларини mind tool технологиясининг муқобил усули сифатида ўқитишга қаратилган хулосалардан Эрасмус+ дастурининг ICM, KA-107 - International Credit Mobility between European Union and Uzbekistan HEIs, through staff and student mobility exchange projects between Uzbekistan State University of World Languages and Ruhr University Bochum (Germany) - 2020-1-DE01-KA107-005433-лойиҳасида фойдаланилган (Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университетининг  2022 йил 30 майдаги 06/342-сон маълумотномаси). Натижада янги авлод дарсликларини яратишда миллий-ҳудудий тавсифга иллюстрацион материаллардан фойдаланишга хизмат қилган;
юқори даражадаги аудитив компетенцияга эришишда лаёқати кучли ва кучсиз гуруҳларга ажратилган ўқувчиларнинг статистик қаторларда ифодаланган ўзлаштириш кўрсаткичлари орасидаги дифференциал тафовутни (15,6%) аниқлаш орқали ўқувчиларнинг танқидий фикрлаш, ахборотни мустақил излаш ва таҳлил қилиш кўникмалари ва тинглаб тушуниш малакаларини ривожлантиришга тўсқинлик қилувчи интерференцион омилларни бартараф этишга йўналтирилган методик таъминот бўйича амалий таклиф ва тавсиялардан Ўзбекистон Республикаси Халқ таълими вазирлигининг хорижий тилларни ўрганишни оммалаштириш фаолиятини сифат жиҳатидан янги босқичга олиб чиқишга қаратилган йўл харитасида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Халқ таълими вазирлигининг 2022 йил 3 февралдаги 02-02/3-121-сон маълумотномаси). Натижада юқори синф ўқувчиларининг нутқий компетенциясини аудиовизуал материаллар ёрдамида ривожлантиришга хизмат қилган;
тинглаб тушуниш кўникмасини ривожлантиришда эшитув анализаторларининг IPA талабларига  мос равишда фонема, бўғин, урғу, сўз, сўз бирикмаси, ибора ва матнлар даражасида оғзаки нутқни идрок этишнинг акустик компоненти орқали  аудио-визуал оқимлардан келаётган динамик маълумотни идрок этиш ва қайта ишлашга қаратилган кросс-платформа дастурларини яратиш бўйича  ишлаб чиқилган амалий таклиф ва тавсияларидан «O‘zbekiston» телерадиоканалининг «Foreign languages», «Кун тартиби» кўрсатувлари дастурини тайёрлашда диссертация илмий-назарий хулосаларидан фойдаланилган («O‘zbekiston» телерадиоканалининг 2022 йил 2 январдаги 05-23-219-сон маълумотномаси). Натижада тил ўрганувчиларнинг рецептив нутқини такомиллаштиришга хизмат қилган.