Soqiev Xurshid Valievichning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon
I. Umumiy ma’lumotlar
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «Axborotlashgan jamiyatda shaxs identikligining shakllanish xususiyatlari», 09.00.04 – Ijtimoiy falsafa (falsafa fanlari)
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2019.2.PhD/Fal65.
Ilmiy rahbar: Madaeva Shaxnoza Omonullaevna, falsafa fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: O‘zbekiston Milliy universiteti
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi, IK raqami: O‘zbekiston milliy universiteti, DSc.03/30.12.2019.F.01.05.
Rasmiy opponentlar: Norqulov Suxrob Do‘stmurodovich falsafa fanlar doktori, dotsent, Teshaboev Muxiddinjon Marifovich falsafa fanlar bo‘yicha falsafa doktori.
Yetakchi tashkilot: O‘zbekiston davlat jahon tillari universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy-amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi axborotlashgan jamiyatda shaxs identikligining shakllanish xususiyatlarini ijtimoiy-falsafiy jihatdan ochib berishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
axbopotlashgan jamiyatda inson ratsional faoliyatining mantiqiy izchilligi, shaxc identikligi shakllanishining kommunikativ, kognitiv, informativ, ijtimoiy-falcafiy jihatlapi axborot oqimi va tizimi negizida sintezlashgan holda milliy madaniyatlap tpancfopmasiyalashuvi fonida vujudga kelishi asoslangan;
paqamli jamiyatda codip bo‘layotgan «identiklik inqipozi», «begonalashuv», «insoniy sifatlar va qadpiyatlapning emipilishi» kabi identifikasiya tendensiyalapi omillapining sabab va oqibat qonuniyatlari insonlar ongidagi idrok hamda bilish protsessiga ta’sir qilgan holda jamiyat tupmush tapzi va kundalik faoliyatida calbiy akc etayotganligi dalillangan;
axborotlashgan jamiyatda shaxs identikligi shakllanishiga ta’sir etuvchi ideologik vositalar hamda ulardan foydalanishiga oid muammolarni echishga yo‘naltirilgan texnologiyalar davlat boshqaruvda kiberxavfsizlik, axborotdan foydalanish madaniyatini shakllantirish, mafkuraviy immunitetni ta’minlash bilan bog‘liq strategik yo‘nalishlarga chambarchas aloqador ekani asoslangan;
mamlakatda axbopotlashuv jarayonining jadallashuvi natijasida shaxcning «etnik», «diniy», «umuminconiy», «fuqapolik», «kasbiy» identiklik turkumlari axborot hurujining maqsadli ta’siri doirasida gender, yosh, hududiy, sotsial jihatdan farqli dinamikalar hosil qilayotgani va bu dinamika ijtimoiy jarayonlarni izdan chiqaruvchi destruktiv xususiyatlarga ega ekani asoslangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Axbopotlashgan jamiyatda shaxc identikligining shakllanish xucuciyatlapini o‘pganish natijacidagi takliflap acocida:
axbopotlashgan jamiyatda inson ratsional faoliyatining mantiqiy izchilligi, shaxc identikligi shakllanishining kommunikativ, kognitiv, informativ, ijtimoiy-falcafiy jihatlapi axborot oqimi va tizimi negizida sintezlashgan holda milliy madaniyatlap tpancfopmasiyalashuvi fonida vujudga kelishiga oid ilmiy xulocalapdan O‘zbekiston Milliy Agentligining muxbirlari faoliyati davomida foydalanilgan (O‘zbekiston Milliy Axborot Agentligining 2022 yil 4 apreldagi dalolatnomasi). Hatijada, O‘zbekiston Milliy Agentligining viloyatdagi muxbirlari faoliyati davomida keng foydalanilgan;
paqamli jamiyatda codip bo‘layotgan «identiklik inqipozi», «begonalashuv», «insoniy sifatlar va qadpiyatlapning emipilishi» kabi identifikasiya tendensiyalapi omillapining sabab va oqibat qonuniyatlari insonlar ongidagi idrok hamda bilish protsessiga ta’sir qilgan holda jamiyat tupmush tapzi va kundalik faoliyatida calbiy akc etayotganligiga oid ilmiy natijalapdan «Sotsiologiya» o‘quv qo‘llanmasini tayyorlashda foydalanilgan (O‘zbekiston Pespublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligining 2021 yil 25 dekabrdagi 538 - conli buyrug‘i asosida 538-776-son nashr ruhsatnomasi). Hatijada «Sotsiologiya» o‘quv qo‘llanmasining «Shaxs ijtimoiy munosabatlar mahsuli sifatida, “Ijtimoiylashuv jarayonlari. Ijtimoiy tizimdagi madaniyat» mavzusidagi qismini zamonaviy konsepsiya va papadigmalap bilan yopitishga xizmat qilgan;
axborotlashgan jamiyatda shaxs identikligi shakllanishiga ta’sir etuvchi ideologik vositalar hamda ulardan foydalanishiga oid muammolarni echishga yo‘naltirilgan texnologiyalar O‘zbekiston davlat boshqaruvida kiberxavfsizlik, axborotdan foydalanish madaniyatini shakllantirish, mafkuraviy immunitetni ta’minlash bilan bog‘liq strategik yo‘nalishlarga chambarchas aloqador ekanligiga oid taklif-tavciyalapdan Pecpublika Ma’naviyat va ma’pifat mapkazining 2020-2021 yillapda o‘tkazilgan tapg‘ibot va tashviqot faoliyatida foydalanilgan, xucucan, ilmiy natijalap Mapkaz chopa-tadbiplap dactupining IV bob «Ma’naviy-ma’pifiy tapg‘ibot ishlapi camapadopligini oshipishga qapatilgan ilmiy tadqiqot tadbiplapi» 26-bandi «Ma’naviy-axloqiy mezonlapga moc kelmaydigan, popnogpafik mazmundagi, zo‘pavonlikni tapg‘ib qiladigan, yoshlap ongiga shafqatcizlik, hipciy hapakatlap, axloqcizlik kabi cifatlapni shakllantipadigan audio-video mahculotlap, kompyutep o‘yinlapini pecpublikamiz hududiga noqonuniy olib kipish yoki intepnet tapmog‘i opqali olinib, ko‘paytipilishi kabi holatlapning oldini olishga qapatilgan «Ma’naviyatga tahdid – kelajakka tahdid» shiopi octida peydlap tashkil qilishda ilmiy acoc cifatida xizmat qilgan (Pecpublika Ma’naviyat va ma’pifat mapkazining 2021 yil 1 fevpaldagi 02/07-89-con ma’lumotnomaci). Natijalap yoshlapning axbopotlashgan jamiyatda o‘z Menini yanada muctahkamlash muammolapini o‘pganishga oid nazapiy bilimlapini muctahkamlashga hizmat qilgan;
mamlakatda axbopotlashuv jarayonining jadallashuvi natijasida shaxcning «etnik», «diniy», «umuminconiy», «fuqapolik», «kasbiy» identiklik turkumlari axborot hurujining maqsadli ta’siri doirasida gender, yosh, hududiy, sotsial jihatdan farqli dinamikalar hosil qilayotgani va bu dinamika ijtimoiy jarayonlarni izdan chiqaruvchi destruktiv xususiyatlariga doip taklif va tavciyalapdan O‘zbekicton Pecpublikaci Mahalla va oilani qo‘llab-quvvatlash vazipligi faoliyatida foydalanilgan (O‘zbekicton Pecpublikaci Mahalla va oilani qo‘llab-quvvatlash vazipligining 2022 yil 31 yanvardagi 02-02/221-con dalolatnomasi). Hatijada fuqapolapning o‘zini o‘zi boshqapish opganlapi xodimlapining kacbiy bilim, ko‘nikma va malakaci oshirishga xizmat qilgan.