Nishonov Ne’matilla Asatillaevichning

falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.

Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «O‘zgaruvchan o‘zaro ta’sir koeffisientli er osti polimer quvurlarining seysmodinamikasi», 05.09.02–Asoslar, poydevorlar, er osti inshootlari. Ko‘priklar va transport tonnellari. Yo‘llar, metropolitenlar (texnika fanlari).

Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2017.2.PhD/T157.

Ilmiy rahbar: Rashidov Tursunboy, texnika fanlari doktori, professor, akademik.

Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Namangan muhandislik-qurilish instituti.

IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi, IK raqami: Toshkent avtomobil` yo‘llarini loyihalash, qurish va ekspluatatsiyasi instituti, Toshkent shahridagi Turin politexnika universiteti, DSc.27.06.2017.T.09.01.

Rasmiy opponentlar: Kayumov Abdubaki Djalilovich, texnika fanlari doktori, professor; Teshabaev Zoxidjon Raxmatovich, texnika fanlari nomzodi, dotsent.

Yetakchi tashkilot: Toshkent temir yo‘l muhandislari instituti.

Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.

II. Tadqiqotning maqsadi: strukturasi bir jinsli bo‘lmagan gruntlarda joylashgan o‘zgaruvchan o‘zaro ta’sir koeffisientlier osti polimer quvurlarini seysmik kuchlar ta’siridagi kuchlanganlik holatini baholash uslubini ishlab chiqishdan iborat.

III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:

quvur tizimlariga zilzila va portlashlar ta’sirini differensial baholash mezonlari, seysmik ta’sirlardagi er osti polimer quvurlari shikastlanish darajasining prognozlash va tasniflash uslublari ishlab chiqilgan;

gruntning namlanganligini hisobga oluvchi quvur o‘qi bo‘ylab o‘zgaruvchan o‘zaro ta’sir koeffisienti aniqlangan;

o‘zgaruvchan o‘zaro ta’sir koeffisientli er osti polimer quvurlarining kuchlanganlik-deformatsiyalanganlik holatini hisoblash uslubi ishlab chiqilgan;

ixtiyoriy yo‘nalishdagi seysmik yuklanishlar ta’siridagi er osti polimer quvurlarining kuchlanganlik-deformatsiyalanganlik holatini hisoblash uslubi ishlab chiqilgan.

IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi.

Er osti polimer quvurlarini seysmik kuchlar ta’siridagi kuchlanganlik holatini baholash bo‘yicha olingan ilmiy natijalar asosida:

er osti quvurlarining seysmik mustahkamligini ta’minlash va mavjud er osti inshootlarini zararlanish darajasini kamaytirish bo‘yicha ishlab chiqilgan uslublar O‘zbekiston Respublikasi Favqulodda vaziyatlar vazirligi faoliyatida er osti inshootlarini zilzila oqibatida zararlanish darajasini baholashda joriy etilgan (Favqulodda vaziyatlar vazirligining 2017 yil 18 oktyabrdagi 2/4/15-2332-son ma’lumotnomasi). Ilmiy natijaning qo‘llanilishi kuchli zilzilalar oqibatini va zararlanishlarni kamaytirish, jumladan, insonlar hayoti xavfsizligini oshirish, texnik resurslarni oqilona va to‘g‘ri taqsimlash imkonini bergan;

seysmik hududlarda namlangan gruntlarda joylashgan o‘zgaruvchan o‘zaro ta’sir koeffisientli er osti polimer quvurlarini hisoblash uslubi «Suvsoz» davlat unitar korxonasining loyihalash va qurilish jarayoniga joriy etilgan (O‘zbekiston Respublikasi Davlat arxitektura va qurilish qo‘mitasining 2017 yil 6 noyabrdagi 12184/10–05-son ma’lumotnomasi). Ilmiy natijaning qurilish ob’ektiga qo‘llanilishi orqali resurs tejamkorlikka, ish sifati va mehnat unumdorligini 20% ga ortishiga va er osti quvurlarining xizmat muddatini 2 marta oshirish imkonini bergan;

strukturasi o‘zgaruvchan va namlangan gruntlarda joylashgan er osti polimer quvurlarida hosil bo‘ladigan kuchlanishlarni aniqlash uslubi va seysmik hududlarda gruntning bir jinsli emasligini hisobga olib, er osti polimer quvurlariga seysmik ta’sirlarni kamaytirish bo‘yicha ishlab chiqilgan metodik tavsiyalar «KELAJAK-S» korxonasining loyihalash va qurilish ishlari uchun joriy qilingan («O‘zbekiston Respublikasi Davlat arxitektura va qurilish qo‘mitasining 2017 yil 6 noyabrdagi 12184/10–05-son ma’lumotnomasi). Ilmiy natijaning qurilish ob’ektida qo‘llanilishi polimer quvurlaridan foydalanish evaziga 20–25% iqtisodiy samaradorlikka erishilgan va seysmik xavfsizlikni ta’minlash imkonini bergan.