Бахронова Дилрабо Келдиёровнанинг 
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи: “Ўзбек ва испан тилларида олам манзарасининг лингвокогнитив категорияланиши”, 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2021.4.DSc/Fil359.
Илмий маслаҳатчи: Омонов Қудратулла Шарипович, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент давлат шарқшунослик университети, DSC.03/30.12.2019.Fil/Tar.21.01.
Расмий оппонентлар: Сафаров Шаҳриёр Сафарович, филология фанлари доктори, профессор; Худойберганова Дурдона Сидиковна, филология фанлари доктори, профессор; Вирна Веласкес Вилчис (Мексика), филология фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Жаҳон иқтисодиёти ва дипломатия университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади ўзбек ва испан тилларида олам манзарасини категориялаштириш жараёнининг лингвокогнитив хусусиятларини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
олам манзарасини категориялашда индивидуал-муаллифлик модификациясининг ўрни, этносларга хос билимларни лисоний-ментал ифодалашнинг когнитив-стилистик ҳосиласи мажмуавий механизм сифатида асосланган;
олам манзараси тавсифида намоён бўлувчи тилдаги шахсиятнинг лисоний онгидаги когнитив жараёнлар унинг лисоний, фольклор, мифологик, диний, сиёсий, миллий манзара каби деталлаштирилишига олиб келиши исботланган; 
ўзбек ва испан тилларидаги материаллари мисолида олам манзарасини категориялашга хизмат қилувчи воситаларнинг концептуал-мазмуний хусусиятларини очиб беришга йўналтирилган ҳаёт – ўткинчи, умр – оқар дарё, el descaro es la felicidad (андишасизлик – бахтга йўл), la vida es mentira (ҳаёт – ёлғон) каби концептуал-метафорик белгилар билан қамраб олинган кроссмаданий моделлари ишлаб чиқилган;
олам манзарасининг ўзига хос хусусиятларидан келиб чиқиб тоифаланган ҳар бир манзара махсус кодга эгалигининг лингвокогнитив жиҳатлари нигоҳ – бургут, юрак – отнинг калласи; қўрқоқлик – қуён, чумчуқ, жигар – яқин қариндош; ojos – aguilas, cobarde – gallina, lagartija, mariposa, riñon – dinero каби ашёвий материаллар орқали далилланган ҳамда маданий код тушунчаси ва уни дешифровкалашнинг асослари исботланган;
ўзбек ва испан тиллари мифологик ва фольклор манзаралари хусусиятларини очиб беришда бўри, condor каби тотемизм ва геральдик белгилар муҳим аҳамиятга эга эканлиги давлат рамзлари таҳлили орқали далилланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Испан ва ўзбек тилларида олам манзарасининг назарий ва амалий жиҳатларини аниқлаш жараёнида эришилган илмий натижалар асосида: 
замонавий тилшуносликнинг лингвокогнитив таҳлил масалалари, халқ ва менталитет, инсон – тил – тафаккур – маданият, дунёқараш, оламнинг турли манзараси, концептуал тадқиқотлар, этнослар тарихида миллатнинг/шахснинг лисоний онги, матннинг концептуал мағзи, маданий код ҳамда тил ва тафаккур, тил ва маданият, тил ва инсон, тил ва тарих масалалари билан боғлиқ хулосалардан ОТ-Ф1- 71 рақамли “Илк ва ўрта асрлар Марказий Осиё минтақасида этнолингвистик вазият” номли фундаментал лойиҳада (2017-2020 йй.) фойдаланилган (Тошкент давлат шарқшунослик университетининг 2021 йил 2 июндаги 03/1179-сон маълумотномаси). Натижада илк ва ўрта асрларда Марказий Осиё халқларининг этнолингвистик қиёфаси, тил ва тафаккур, тил ва маданият, тил ва инсон, тил ва тарих масалаларини ёритишга хизмат қилган; 
таълим муассасаларида чет тилларни ўрганиш жараёнида ибора ва идиоматик бирикмалардан фойдаланиш, таржимада ҳар бир миллатнинг маданий коди ҳисобланган тил бирликлари моҳиятини очишга доир мулоҳазалар Испаниянинг Жаҳон университетлари рейтинги (QS World University Rankings) рўйхатида 459-ўринда турувчи Саламанка университетида олиб борилаётган тадқиқотларда фойдаланилган (Саламанка университети Centro de Estudios Ibericos y Americanos de Salamanca 2021 йил 5 июлда берилган 03.72-сон маълумотномаси). Натижада ўзбек тилидан испан тилига, испан тилидан ўзбек тилига таржималарнинг мукаммаллашувига доир тавсиялар ишлаб чиқилган ва таржималар мазмунига сингдирилган; 
ўзбек ва испан тилларидаги материаллари мисолида олам манзарасини категориялашга хизмат қилувчи воситаларнинг концептуал-мазмуний хусусиятларини очиб беришга йўналтирилган ҳаёт – ўткинчи, умр – оқар дарё, el descaro es la felicidad (андишасизлик – бахтга йўл), la vida es mentira (ҳаёт – ёлғон) каби концептуал-метафорик белгиларга оид ҳамда турли тиллар олам манзараси ҳақидаги хулосалардан Мексика давлат автоном университетида “Metáforas y estudios culturales del español y uzbeko” мавзусида олиб борилган тадқиқот ишларида ва ўқув жараёнида фойдаланилган (Мексика давлат автоном университетининг 2021 йил 3 майдаги 799-сон маълумотномаси). Натижаларнинг қўлланилиши олам манзараси миллий ўзига хосликка эгалиги ва уни категориялаш тамойили маълум когнитив формулаларга асосланганлигининг очиб берилиши тингловчиларнинг илмий ва амалий билимларини оширишга ёрдам берган;
олам манзараси тавсифида намоён бўлувчи тилдаги шахсиятнинг лисоний онгидаги когнитив жараёнлар унинг лисоний, сиёсий, миллий манзара каби деталлаштирилиши оламнинг ҳарбий-лисоний манзараси, тил сиёсати каби тадқиқот иши натижалари ва материалларидан Ўзбекистон Республикаси Мудофаа вазирлиги Чирчиқ олий танк қўмондонлик муҳандислик билим юртининг ҳужжатларида ва кўргазмали стендлар матнларида фойдаланилган (Чирчиқ олий танк қўмондонлик муҳандислик билим юртининг 2021 йил 16 июлдаги 526-сон далолатномаси). Натижада билим юртининг кўргазмали стендларида фойдаланилган маълумотлар, ҳужжатлардаги ҳарбий терминологик таржималар ва матнларни тўғри ифодаланишига эришилган;
олам манзарасининг ўзига хос хусусиятларидан келиб чиқиб тоифаланган ҳар бир манзара махсус кодга эгалигининг лингвокогнитив жиҳатлари қўрқоқлик – қуён, чумчуқ, жигар – яқин қариндош; ojos – aguilas, cobarde – gallina, lagartija, mariposa, riñon – dinero каби хулосалардан «Испан ва ўзбек тили луғати»нинг электрон варианти яратишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Интеллектуал мулк агентлигининг 2016 йил 28 июндаги 03894-сон гувоҳномаси). Натижада сўзларнинг адекват таржималари ва луғат мақолалари остида берилувчи ибораларнинг испан тилидан ўзбек тилига муқобил вариантлари берилиши луғатнинг самарадорлик жиҳатини оширган;
олам манзарасининг ўзига хос хусусиятлари алоҳида ички категориал манзараларга ажратилганда ҳар бир манзара ўзига хос кодга эгалигининг лингвокогнитив хусусиятлари таҳлилидан Европа испан тили ўқитувчилари ассоцияцияси (Acociación Europea de los profesores de español) конгресси материалларини тайёрлашда фойдаланилган (Европа испан тили ўқитувчилари ассоцияциясининг 2021 йил 3 майдаги 22/2019-сон маълумотномаси). Натижада испан ва ўзбек халқларининг этнолингвистик қиёфаси, тафаккур ва маданиятига оид масалалар ёритилган материаллар конгресс иштирокчилари билимларини бойитишга хизмат қилган;
олам миллий-маданий манзараси хусусиятларини ифодаловчи оғзаки ва ёзма ёдгорликлар, этнослар миллий-маданий меросини акс эттирувчи ахборот манбаи ҳисобланган тотем ва геральдик белгиларнинг когнитив-концептуал ифодаси тавсифидан Эрасмус+ дастурининг ICM, КА-107-International Credit Mobility between European Union and Uzbekistan, through staff and student mobility exchange projects between Uzbekistan State University of World Languages and Valladolid University (Spain) - “2019-1-ES01-KA107- 061356” - (Европа Иттифоқи ҳамда Ўзбекистон Олий Таълим муассасалари ўртасида халқаро тажриба алмашинуви доирасида Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети ҳамда Вальядолид университети (Испания) ўртасидаги кредит сафарбарлиги халқаро лойиҳаси доирасида фойдаланилган (Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университетининг 2021 йил 17 мартдаги IRD/21-сон маълумотномаси). Натижада, илк бор ўзбек ва испан тилларидаги илмий ҳамда бадиий материаллар мисолида олам манзарасини категориялашга хизмат қилувчи воситаларнинг концептуал-мазмуний хусусиятларини очиб берувчи концептуал белгилар, маданий код ва уни дешифровкалаш моделлари мазкур дастур мазмунини бойитган;
оламнинг лисоний манзарасида испан ва ўзбек тиллари параметрларига асосланган илмий қарашлар ва икки халқ тафаккури натижаси бўлган, минг йилларда шаклланган тил ҳосилалари таҳлилидан “Yoshlar” телерадиокомпаниясининг “Янги давр”, “Биз томонларда...”, “Саёҳатлар шамоли” дастурлари сценарийларини тайёрлашда фойдаланилган (“Yoshlar” телерадиокомпаниясининг 2021 йил 23 февралдаги 14-01-222-сон маълумотномаси). Натижада этнослар оғзаки, ёзма ёдгорликлари ва маънавий мерос намуналарини ёритиш, тил бирликларининг ўзига хос жиҳатларини кўрсатиш орқали иборалар, турғун бирикмалар маъносини таҳлил эта олиш, уларнинг прагматик маъносини уқиш, англаш, таржима қилиш ва қўллай олиш стратегиясини ва босқичларини ёритиб беришга хизмат қилган.