Sayt test rejimida ishlamoqda

Ибрагимова Нагина Маратовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): Замонавий интернет-дискурси жанрлар ривожининг лингвостилистик стратегиялари (Ўзбекистон блогерлари ҳаракати мисолида), 10.00.11 – Тил назарияси. Амалий ва компютер лингвистикаси (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2019.2 PhD/Fil127.
Илмий раҳбар: Муминов Файзулло Абдуллаевич, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи: Қўқон давлат педагогика институти, PhD.03/04.06.2021.Fil.132.01. 
Расмий оппонентлар: Маматов Абди Эшонқулович,  филология фанлари доктори, профессор; Хакимова Муҳайё Каримовна, филология фанлари доктори (DSc).
Етакчи ташкилот: Фарғона давлат университети. 
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Ўзбекистон блогерлари фаолиятини лисоний жиҳатдан тартибга солиш ҳамда ахборот майдони тилининг софлигини сақлашга кўмаклашувчи жиҳатларни, медиада муаллиф фикрини ифодалашнинг лисоний ва услубий воситаларидан тўғри фойдаланиш муаммоларини очиб беришдан иборат. 
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
блогерлар фаолияти аудиториянинг долзарблик, муаммолилик, ҳаёт ҳақиқатларини айтиш, кенг омма манфаатларини ёритиш талабларига ҳамда ижтимоий, экспрессивлик, сўзлашув тили, экспансияси, парадокслар шаклида ёзиш, тил эркинлигини мутлоқ даражага кўтариш, икки-уч тилдан фойдаланиш лисоний ҳиссига мос равишда кўпроқ оғзаки кўринишда шакллантирилиши исботланган;
турли мавзулардаги материалларни ёритишда вазиятни тўғри баҳолаш ва тасвирлаш, оппонентга одоб билан муносабатда бўлиш, иқтибосларни тўғри келтириш, неологизм, фольклор, чет тилидан тўғри фойдаланиш меъёрларининг аксарияти лексик, морфологик, синтактик жиҳатдан тўғри келмаслиги асосланган;
жанрлардан фойдаланишда блогерлар мавжуд кўп йиллик назария ва амалиётни инкор қилаётганлиги, истеъмолчилар кўниккан ахборий ва таҳлилий жанрлар эътиборга олинмаётганлиги, идрок қилиш ноқулай бўлган, истеъмолчилар томонидан қабул қилинмаган жаргонлар, фраземалар, грамматик бирликлар материалларнинг оммавий аудитория томонидан тушунилишида қийинчилик туғдираётганлиги далилланган;
блогерлар ҳаракатининг самарадорилиги виртуал шароитда тўғри ишлаши, янги электрон тилнинг шаклланиши, ахборотни узатишнинг концептлари, янги тил стандартлари каби лисоний ва виртуал тил луғати, қисқалик, аниқлик, тезкорлик каби сифатларга хос услубий-ижодий жиҳатлари ҳамда аҳлоқий, ижодий, адабий-бадиий, миллий каби эстетик, тилдан фойдаланиш меъёрлари, миллий маданият ва менталитетни сақлаш, янги тил ҳуқуқини шакллантириш каби интеллектуал тенденцияларга боғлиқлиги далилланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Замонавий интернет-дискурс жанрлари ривожининг лингвостилистик стратегиялари юзасидан ишлаб чиқилган хулоса ва амалий таклифлар асосида:
ижтимоий тармоқлар ва блогерлар фаолиятида матнларнинг тузилиши, таржима назарияси ва тилшунослик қонуниятлари, шунингдек, журналистик жанрлар нуқтаи назардан ўрганилган материаллар, илмий хулосалар, тавсия ва таклифлардан Самарқанд давлат чет тиллари институти томонидан “Таржима назарияси ва амалиёти бўйича дарслик яратиш” (2012-2016 йиллар) мавзусидаги OT-2012-1-32-сон инновацион тадқиқот лойиҳасини амалга оширишда фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 30 декабрдаги 89- 03-5617-сон маълумотномаси). Натижада, замонавий медиа дискурсда таржима назарияси ва амалиёти билан боғлиқ ўзгаришларни тахлил қилиш, таржимашуносликнинг замонавий тенденцияларини аниқлаш, шунингдек, ижтимоий тармоқларда таржима матнлари лингвистикаси бўйича маъруза ва семинар машғулотларини ўқитиш ҳамда мазкур лойиҳа бўйича дарслик яратишда муҳим манба сифатида фойдаланилган;
Ўзбекистондаги блогерлар медиа маконида катта жамоатчилик кучига айланганлиги, блогерлик материалларининг ўткир услуби ва тили туфайли-оммани эътиборини профессионал журналистлар, сиёсатчилар ёки жамоат арбобларининг нашрларидан кўра кўпроқ жалб этиши, жанрларнинг тартибсиз ишлатилиши блогерларга ўзларининг фикрларини анъанавий вариантлар ёрдамида имкон қадар яхшироқ ва эркинроқ ифода этишларига имкон яратишганлиги хақидаги диссертациянинг назарий хулосалари ва натижаларидан Журналистлар қайта тайёрлаш маркази томонидан тайёрланган “Онлайн журналистикада зиддияти вазиятларнинг ёритилиши” деб номланган ўқув қўлланмасини яратишда фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 30 декабрдаги 89-03-5617-сон маълумотномаси). Натижада, тадқиқотнинг ижтимоий тармоқлар блогерлари материалларида жанрларни ўзгартириш, матнлар ва тил қонунларини яратиш имконияти яратилган; 
блогерлар томонидан рус тилидаги виртуал жанрларда ёритилган материалларда лингвистик усуллардан фойдаланишининг умумий қонуниятларини аниқлаш, блогерлар фаолиятида журналистик жанрлар эволюциясини кўриб чиқишда диссертация материаллари ва хулосаларидан   “Тил ривожланишининг қонунлари” мавзусидаги OT-F8-062-сон фундаментал тадқиқот лойиҳасини амалга оширишда фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 30 декабрдаги 89-03-5617-сон маълумотномаси). Натижада, ижтимоий тармоқларда ахборот жанрлари лингвистик ва услубий хусусиятларининг ўзига хослигини кузатиш, шунингдек, таҳлилий жанрлар таркиби ва мазмунидаги ўзгаришларни аниқлаш имконияти яратилган.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish