Sayt test rejimida ishlamoqda

Xudayberdiev Mirzaakbar Xakkulmirzaevichning 
fan doktori (DSc) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar. 
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «Timsollarni aniqlashning algebraik nazariyasida modellarni korreksiyalashning optimallashtirish protseduralari», 05.01.03 – «Informatikaning nazariy asoslari» (texnika fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2018.2.DSc/T187.
Ilmiy rahbar: Kamilov Mirzayan Mirzaaxmedovich, texnika fanlari doktori, professor, akademik.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Raqamli texnologiyalar va sun’iy intellektni rivojlantirish ilmiy-tadqiqot instituti. 
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Raqamli texnologiyalar va sun’iy intellektni rivojlantirish ilmiy-tadqiqot instituti, DSc.13/30.12.2021.T.142.01.
Rasmiy opponentlar: Igamberdiev Xusan Zakirovich, texnika fanlari doktori, professor, akademik; Muxamedieva Dilnoz Tulkunovna, texnika fanlari doktori, professor; Uteuliev Niyatbay Uteulievich, fizika-matematika fanlari doktori, professor. Etakchi tashkilot nomi: Toshkent davlat transport universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi timsollarni aniqlash masalasini echishda algebraik yondashuv nazariyasi doirasida evristik modellarni korreksiyalash jarayonini optimallashtirish usul va algoritmlarini ishlab chiqishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi: 
baholarni hisoblash algoritmlari modeli bazasida ekvivalentlik munosabatlari, o‘zaro bir qiymatlik moslik asosida tanib olish operatorlari va baholar matrisalarining izomorflik munosabatlari mavjudligi isbotlangan;
baholarni hisoblash algoritmlari modeli bazasidagi tanib olish operatorlarida uchraydigan tolerantlikni (tanib olishdagi xatoliklarni) tuzatish vositasini qavariq qobig‘ni topologik konus shaklida hosil qiluvchi protseduralar ishlab chiqish bilan algebraik yondashuvning standart modeli takomillashtirilgan;
baholarni hisoblash algoritmlari tamoyili asosida taksonomiya masalasini echishda muxim belgilarni tayanch qism to‘plamini identifikatsiya qiluvchi idempotent tutashuvlarni chekli majmuasini aniqlovchi usul ishlab chiqilgan; 
taksonlarga belgilarning muhim qismto‘plamlarini o‘zaro izomorf bog‘liqlik darajasini baholovchi mezon ishlab chiqilgan. Bu ilmiy yangilik bioob’ektlarni shajaraviy taksonomiyasini amalga oshirishga imkon berdi;
tanib olish operatorlarini korrektlikka tekshiruvchi optimizatsion protseduralar monoton va idempotent tutashuvlar asosida ishlab chiqilgan;
baholarni hisoblash algoritmlari tamoyillari asosida taksonomiya masalasini echishda tanlanmadan etalonlarni saralab olishni tayanch presedentlar usuli ishlab chiqilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Tanib olish operatorlarini idempotent tutashuvlarini identifikatsiya qiluvchi optimizatsion protseduralarni ishlab chiqish jarayonida olingan ilmiy natijalar asosida:
turli shkaladagi morfologik belgilarga ega bo‘lgan to‘g‘ri qanotli xasharotlarni identifikatsiya qiluvchi Orthoptera Recognition dasturiy majmuasi algebraik tuzatish bilan ishlovchi qismiy presedent algoritmi asosida yaratilgan va Zoologiya instituti faoliyatiga joriy qilingan (O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasining 2021 yil 9 fevraldagi 4/1255-418-sonli ma’lumotnomasi). Ilmiy tadqiqot natijasida O‘zbekistondagi to‘g‘riqanotli hashoratlar oilasi bioob’ektlarini identifikatsiya qilish orqali soha mutaxasislari ish unumdorligini 20-30 % ga oshirgan, boshqa sarf-xarajatlar 10-15 % kamaytirish imkoniyatini bergan; 
yirik xajmdagi axborotlarda taksonomiyani tezkor amalga orish uchun nazorat tanlanmadan raqobat bardosh tayanch presedentlarni saralab oluvchi usul asosida ishlab chiqilgan Orthoptera Recognition dasturiy majmuasi Namangan viloyati To‘raqo‘rg‘on tumani Qishloq xo‘jaligi bo‘limi faoliyatiga joriy qilingan (Qishloq xo‘jaligi vazirligining 2021 yil 7 iyundagi 02/025-2405-sonli ma’lumotnomasi). Bu dasturiy majmua yordamida qishloq xo‘jaligi ekinlarini ximoya qilish chora-tadbirlarini ishlab chiqishda va qaror qabul qilishga ko‘maklashuvchi vositalardan biri bo‘lib xizmat qiladi. Ilmiy tadqiqot natijalari  qishloq xo‘jaligi ekinlariga zarar keltiruvchi zararkunanda chigirtkalarni turlarini tarqalishini monitoring qilish samaradorligini 15-20 % oshirishga imkon bergan; 
O‘zbekiston florasidagi «Tulipa L.» turkumi namuanalarini tasniflash uchun nazorat tanlanmalarni turli tipli aniqlagich kalitlar yordamida lokal moslikni baholovchi mezoniga asoslangan algoritmlari orqali ishlab chiqilgan Tulipa Recognition dasturiy majmua Ugom-Chotqol davlat milliy tabiat bog‘i faoliyatiga joriy qilingan (O‘rmon xo‘jaligi davlat qo‘mitasining 2021 yil 20 apreldagi 05/21-1782-sonli ma’lumotnomasi). Ilmiy tadqiqot natijalari o‘simliklarni bioxilma-xilligini o‘rganishda, saqlab qolishda, «Tulipa L.» turkumi namunalarini ma’lumotlar bazasini doimiy ravishda to‘ldirib borishda va monitoringini olib borish nuqtai-nazaridan ish samaradorligi 30 foizga oshirishga imkon bergan.

Yangiliklarga obuna bo‘lish