Sayt test rejimida ishlamoqda

Юсупов Насрулло Хабибуллаевичнинг 
диссертация ҳимоясисиз селекция ютуғи (ихтиро патенти) асосида фалсафа доктори (PhD) илмий даражасини бериш бўйича эълон матни 

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Кузги юмшоқ буғдойнинг интродукцион нав ва линияларини танлаш, дурагайлаш ҳамда маҳаллий навларни яратиш», 06.01.05–Селекция ва уруғчилик (қишлоқ хўжалиги фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2019.4.PhD/Qx 517.
Илмий раҳбар: Сиддиқов Равшанбек Иномжонович, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, катта илмий ходим.
Илмий тадқиқот иши бажарилган муассаса номи: Дон ва дуккакли экинлар илмий-тадқиқот институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Пахта селекцияси, уруғчилиги ва етиштириш агротехнологиялари илмий-тадқиқот институти, PhD.05/27.02.2020.Qx.42.02.
Ўзбекистон Республикаси Интеллектуал мулк агентлигининг ихтирога патенти олинган: кузги юмшоқ буғдойнинг «Азиз» нави (№ NАР 00294). Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги ҳузуридаги Ўзбекистон Республикаси Интеллектуал мулк агентлигининг 2021 йил 13 декабрдаги 03-11/3128-сонли хулосаси.
II. Тадқиқотнинг мақсади кузги юмшоқ буғдойнинг интродукцион нав ва намуналарни қимматли хўжалик белгиларини ўрганиш, баҳолаш, танлаш ва дурайлаш орқали минтақа шароитида маҳсулдор, эртапишар ва табиатнинг ноқулай омилларига чидамли, ҳосилдорлиги ва дон технологик сифат кўрсаткичлари юқори бўлган янги навларини яратиш ва ишлаб чиқаришда кенг майдонларга жорий этишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
илк бор суғориладиган майдонларида кузги юмшоқ буғдойнинг интродукция қилинган нав ва намуналарни дурагайлаш йўли билан олинган тизмаларни ташқи муҳитнинг биотик ва абиотик омилларига чидамлиги, серҳосил ва донининг технологик сифати юқори, маҳсулдорлиги, ўртапишарлик каби белги ва хусусиятлари илмий асосда исботланган;
маҳаллий нав билан интродукцион тизмалар ва навлар ўртасида оддий, мураккаб дурагайлаш натижасида олинган Ғ1 ва Ғ3 авлодларда қимматли фойдали хўжалик белги ва хусусиятларининг ирсийланиши илмий асосланган;
суғориладиган ерлар шароитида кузги юмшоқ буғдойнинг интродукцион хамда махаллий нав ва тизмаларининг биологик ва хўжалик белгилари илмий асосда бахоланиб, бошланғич манбалар яратилди хамда кўп йиллик якка танлаш асосида юмшоқ буғдойнинг қимматли фойдали хўжалик белги хусусиятларига эга бўлган кузги буғдойнинг янги «Азиз» нави яратилган;
яратилган кузги юмшоқ буғдойнинг янги навига Интеллектуал мулк агентлиги томонидан селекция ютуғига патент олинган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Кузги юмшоқ буғдойнинг янги яратилган ўртапишар юқори ҳосилли, донининг таркибида оқсил, клейковина миқдори юқори навларини яратиш бўйича амалга оширилган тадқиқотлар натижасида:
ўртапишар кузги юмшоқ буғдойнинг янги яратилган «Азиз» навига Интеллектуал мулк агентлигининг селекция ютуғига NАР00294 рақамли патент олинган (Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги хузуридаги Интеллектуал Мулк Агентлигининг 2021 йил 13-декабрдаги 03-11/3128-сон маълумотномаси). Натижада янги яратилган кузги юмшоқ буғдойнинг «Азиз» навининг бирламчи уруғчилик тизими илмий асосда ташкил этилган ҳамда 2021 йил ҳосилидан 103,7 тонна юқори навдор уруғликлар тайёрланган;
янги яратилган «Азиз» нави 2016-2019 йиллар рақобатли нав синовлари ҳамда эксперт комиссияси хулосасига асосан Фарғона, Андижон Наманган вилоятлари суғориладиган майдонларда кузги муддатларда экиш учун 2021 йилдан истиқболли навлар сифатида Қишлоқ хўжалиги экинлари Давлат реестрига киритилган. (Қишлоқ хўжалик экинларини навларини синаш марказининг 2021 йил 29-январдаги Т-6/01-08-65-сон маълумотномаси). Натижада «Азиз» нави Фарғона, Андижон  вилоятлар бўйича 61 гактар суғориладиган майдонларда экилган;
тадқиқот ишлари натижалари 2019-2020 йилларда Фарғона вилояти Ёзявон туманнида 10 гектар, Олтиариқ туманида 10 гектар, Бешариқ туманида 10 гектар, Андижон вилояти Олтинкўл туманида 8,0 гектар, Асака туманида 6,0 гектар, Жалақудуқ туманида 10 гектар, Пахтаобод туманида 7 гектар жами 61 гектар майдонларга жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2021 йил 24 ноябрдаги №02/021-4759-сон маълумотномаси). Натижада ушбу навдан Андижон ҳамда Фарғона вилоятларида гектаридан ўртача 70-80 центнергача ёки ўртача гектаридан 8-12 центнер қўшимча юқори ва сифатли дон ҳосили олишга эришилган;
Н.Юсупов ҳаммуаллифлигида “Ўзбекистонда экишга тавсия этилган кузги буғдой, дуккакли дон экинларининг маҳаллий ҳамда хорижий навларининг тавсифи ҳамда уларни парваришлаш” бўйича тавсиянома тайёрланиб, тасдиқланган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2021 йил 2-февралдаги 02/021-387-сон маълумотномаси). Натижада, ушбу тавсиянома республикамизнинг қишлоқ хўжалик соҳасида, жумладан бошоқли ҳамда дуккакли дон экинларини етиштириш билан шуғулланувчи фермер хўжаликлари томонидан фойдаланиб, юқори ва сифатли дон ҳосили олишга эришилган.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish