Sayt test rejimida ishlamoqda

Хушвақтов Нурбек Жумаевичнинг 
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Иситилмайдиган иссиқхонада аччиқ қалампир навларини танлаш, экиш муддатлари ва схемаларини ишлаб чиқиш”, 06.01.06 - Сабзавотчилик (қишлоқ хўжалиги фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2020.3.PhD/Qx619.
Илмий раҳбар: Низомов Рустам Ахролович, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, катта илмий ходим.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Сабзавот, полиз экинлари ва картошкачилик илмий-тадқиқот институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Пахта селекцияси, уруғчилиги ва етиштириш агротехнологиялари илмий-тадқиқот институти, DSc.05/30.12.2019.Qx.42.01 (Бир марталик ИК).
Расмий оппонентлар: Асатов Шухрат Исматович, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, профессор, Дусмуратова Саодат Исмаиловна, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Термиз агротехнологиялар ва инновацион ривожланиш институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади плёнкали иситилмайдиган иссиқхоналарда етиштиришга мос юқори ҳосилли аччиқ қалампир (Capsicum annum L.) навларини танлаш ва етиштириш технологиясининг муҳим элементларини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор иситилмайдиган иссиқхоналарда аччиқ қалампирдан (Capsicum annum L.) энг эрта ҳосил олиш имконини берувчи ҳаво ҳарорати (+18...+25 0С), тупроқ ҳарорати (+15...+18 0С) ва ҳавонинг нисбий намлиги (65–75%) тартиботлари март ойининг биринчи ўн кунлигидан бошлаб юзага келиши аниқланган;
иситилмайдиган иссиқхона шароитида аччиқ қалампир (Capsicum annum L.) ни 35 та нав намуналарининг морфо-биологик ва қимматли хўжалик белгиларини комплекс баҳолаш асосида истиқболли КЛ–185, КЛ–99 ва КЛ–205 тизмалари бошланғич манба сифатида ажратилган;
ажратилган тизмалардан якка танлов асосида иситилмайдиган иссиқхона шароитида етиштиришга мос янги «Шарқ гавҳари», «Ният» ва «Дилноз–2019» навлари яратилган;
иситилмайдиган иссиқхона шароитида аччиқ қалампир (Capsicum annum L.) етиштиришда 70 кунлик кўчатларни март ойининг биринчи ўн кунлигида 70×40–50 см схемада экилганда энг эрта ва энг юқори (84 т/га) ҳосил олиниши исботланган; 
танланган истиқболли навлардаги муҳим хўжалик-қимматли белгиларининг экиш схемасига (r=0,83±0,14) ва экиш муддатига (r=0,99±0,11) боғлиқлик корреляция коэффициентининг юқорилиги аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Иситилмайдиган иссиқхонада аччиқ қалампир (Capsicum annum L.) етиштириш технологиясининг айрим элементларини ишлаб чиқиш бўйича олиб борилган тадқиқотлар асосида:
иссиқхона хўжаликлари учун «Иссиқхонада аччиқ қалампир етиштириш бўйича тавсиянома» ишлаб чиқилган ва чоп этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2022 йил 12 январдаги № 02/029-1 сон маълумотномаси). Ушбу тавсиянома фермер хўжаликларида аччиқ қалампирни иситилмайдиган иссиқхона шароитида етиштиришда амалий қўлланма сифатида хизмат қилмоқда;
аччиқ қалампирнинг серҳосил, тезпишар республиканинг барча вилоятларида иситилмайдиган иссиқхоналар шароитида етиштиришга мос «Шарқ гавҳари», «Ният» ва «Дилноз–2019» навлари олинган ва Қишлоқ хўжалиги экинлари навларини синаш марказига топширилган (Қишлоқ хўжалиги экинлари навларини синаш марказининг 2020 йил 11.03.6/01-09-570 сон маълумотномаси). Бунинг натижасида дастлабки нав синовида ушбу навнинг ҳосилдорлиги очиқ майдонга экиладиган назорат навга нисбатан 50 фоизга юқори бўлган;
иситилмайдиган иссиқхона шароитида аччиқ қалампир етиштиришда аниқланган мақбул 70×40 см экиш схемаси ишланмаси Андижон вилояти, Андижон туманидаги «Орол» фермер хўжалигида 0,06 гектар майдонда жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2022 йил 12 январдаги № 02/029-1 сон маълумотномаси). Бунинг натижасида ҳосилдорлик 53 т/га, соф даромад 349 800 минг сўм, рентабеллик даражаси 160 фоизни ташкил этган;
иситилмайдиган иссиқхонада етиштириш учун аччиқ қалампирнинг истиқболли деб топилган «Марғилон 330», «Учқун», «Тилларанг» ва «Шарқ гавҳари» навларини ҳамда энг мақбул 10.03 экиш муддати ва 70×40 см схемаларини ишлаб чиқаришда Тошкент вилояти, Тошкент туманидаги «Зоиржон табаррук» фермер хўжалигида 0,1 гектар майдонда жорий қилинган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2022 йил 12 январдаги № 02/029-1 сон маълумотномаси). Бунинг натижасида ҳосилдорлик 71 т/га, соф даромад 316 780 минг сўм, рентабеллик даражаси 158 фоизни ташкил этган;
иситилмайдиган иссиқхона шароитида аччиқ қалампир етиштиришда мақбул 10.03 экиш муддатини ҳосилдорликка таъсири ишланмаси Андижон вилояти, Андижон туманидаги «Андижон сара гибрид уруғлари» фермер хўжалигида 0,1 гектар майдонда жорий қилинган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2022 йил 12 январдаги № 02/029-1 сон маълумотномаси). Бунинг натижасида ҳосилдорлик 84 т/га, соф даромад 454 780 минг сўм, рентабеллик даражаси 180 фоизни ташкил этган.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish