Sayt test rejimida ishlamoqda

Ганиева Гулнозахон Захировнанинг Фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
 
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Инглиз тилидаги топонимлар ва уларнинг лексикографик талқини (Инглиз тили топонимик луғатлар мисолида)”,10.00.04 – Еврoпa, Aмерикa вa Aвстрaлия хaлқлaри тили вa aдaбиёти (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2020.1.PhD/Fil1118.
Илмий раҳбар:Умарходжаев Мухтар Ишанходжаевич, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Жиззах давлат педагогика институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи: Наманган давлат университети, PhD.03/31.03.2021.Fil.76.05. 
Расмий оппонентлар: Содиқов Зоҳид Яқубжонович (DSc), филология фанлари доктори, доцент; Улуқов Носиржон Мухаммадалиевич, филология фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Фарғона давлат университети. 
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади топонимик луғатларнинг амалий аҳамиятини очиб бериш ҳамда инглиз тили топонимларини лексикографик талқин қилишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
инглиз тили топонимларининг “жой концептуал семантикаси” билан боғлиқ ҳудуд, киши номлари, ҳайвонлар, қушлар, ўсимликлар каби маъноларни англатувчи лингвокогнитив ҳамда маданият компонентларининг “лингвотопокультуремалар” каби лингвомаданий асослари аниқланиб, “топонимик концептуал семантика”нинг вербаллашуви “перспектив”, “аффектив”, “бебаҳо”, “апроприатив” ва “локатив”  қатламлар орқали очиб берилган; 
Буюк Британия ҳудудига тааллуқли бўлган, ҳозирда АҚШда ҳам мавжуд бўлган, АҚШ ҳудудида пайдо бўлган ва ҳозирда Буюк Британия ҳудудида ҳам мавжуд бўлган Aberdeen, Bangor, Birmingham, Anglesey, Cumberland, Dover, Durham, New England, Lincoln(shire) каби топонимларнинг ҳар иккала луғатда ҳам қайд этилганлиги далилланган, шунингдек, иккала луғатда ҳам транскрипциянинг берилмаганлиги ва “See” йўналтирувчи белгисининг кўп қўлланилганлиги салбий ҳолат эканлиги исботланган;
топонимларни луғатларга танлаш, жойлаштириш ва аниқлашда анъанавий сўровнома, ижтимоий тармоқлар ва мессенжерлар ёрдамидаги сўровнома, GoogleDocs платформасида ўтказиладиган сўровнома, COCA ва BNC платформалари, OpenStreetMap веб сайти кабилардан фойдаланишнинг самарадорлиги исботланган ҳамда инглиз тили топонимик бирликларининг “ўзак”, “ўзак+элемент (аффикс, постфикс)”, “ўзак+ўзак” кўринишига эга грамматик, метафорик ва метонимик каби стилистик хусусиятлари асосланган;
ўқув топонимик луғатлар яратиш бўйича луғат структурасини тузиб олиш, луғат учун мос топонимлар муҳитини кўра билиш, топонимик луғатга топонимларни танлашда узуал методдан фойдалана олиш, танланаётган топоним жойлашган ҳудудда истиқомат қиладиган ёки шу ҳудудга ташриф буюришни мўлжаллаётганлар билан сўровнома ўтказиш каби тавсиялар шакллантирилиб, ўқув изоҳли топонимик луғати яратиш учун мега, макро ва микроструктураларни қамраб олган намунавий чизма тақдим этилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Инглиз тилидаги топонимлар ва уларнинг лексикографик талқини юзасидан олинган илмий натижалар асосида:
инглиз тили топонимларининг лингвокогнитив ва лингвомаданий асослари ҳамда “топонимик концептуал семантика”нинг вербаллашувиҳақидаги илмий-назарий хулосаларданФА-Ф1-Г003 рақамли “Ҳозирги қорақалпоқ тилида функционал сўз ясалиши” (2012-2016) мавзусидаги фундаментал лойиҳанинг назарий қисмида фойдаланилган (Қорақалпоқ гуманитар фанлар институтининг 2021 йил 4 октябрдаги 271/1-сон маълумотномаси). Натижада лойиҳа илмий далиллар билан бойитилди, хусусан, қорақалпоқ тилидаги топонимларни лингвистик тадқиқот объекти сифатида ёритишда муҳим аҳамият касб этган;
инглиз тили топонимик бирликларининг “ўзак”, “ўзак+элемент(аффикс, постфикс)”, “ўзак+ўзак” кўринишига эга грамматик ҳамда метафорик ва метонимик каби стилистик хусусиятларининг очиб берилиши Истанбул  университети филология факультетининг (Туркия) 45-сонли “The use of English place names in Turkic literature (Инглиз тили жой номларининг турк адабиётида қўлланилиши)” амалий лойиҳасида ўз ифодасини топган (Истанбул университетининг 2021 йил 24 сентябрдаги 234-m-сон маълумотномаси). Натижада лойиҳа ичида тадқиқот ишини ташкиллаштиришда, хусусан, мазкур манбалар лойиҳа материалларини мукаммаллаштирган ва талабаларнинг лексик компетенциясини оширган;
ўқув топонимик луғатлар яратиш бўйича луғат структурасини тузиб олиш, луғат учун мос топонимлар муҳитини кўра билиш, топонимик луғатга топонимларни танлашда узуал методдан фойдалана олиш, танланаётган топоним жойлашган ҳудудда истиқомат қиладиган ёки шу ҳудудга ташриф буюришни мўлжаллаётганлар билан сўровнома ўтказиш каби тавсиялар Қозон (Волга вилояти) федерал университети Филология ва Маданиятлараро мулоқот институтида бажарилган 125-ф сонли “Английская топонимика как лексическая подсистема языка (На материале топонимческой лексики Великобритании и США) (Инглиз топонимикаси тилнинг лексик қуйи тизими сифатида (Буюк Британия - АҚШ топонимик луғати асосида))” номли амалий лойиҳасида ўз аксини топган (Қозон (Волга вилояти) федерал университети Филология ва Маданиятлараро мулоқот институтининг 2021 йил 22 сентябрдаги 69/21-сон маълумотномаси). Натижада, талабаларнинг лексик маҳоратини оширишда бир қанча топонимик луғатларни тақдим қилишга хизмат қилган;
инглиз тили топонимлари, уларнинг этимологияси, инглиз тили топонимларининг лингвокультурологик жиҳатлари, топонимик луғатлар борасидаги хулосаларидан “Ўзбекистон” телерадиоканали ДМ “Маданий-маърифий ва бадиий эшиттиришлар” муҳарририятининг “Адабий жараён”, “Жаҳон адабиёти”, “Таълим ва тараққиёт” номли эшиттиришларининг сценарийсини тайёрлашда фойдаланилган (“Ўзбекистон” телерадиоканалининг 2021 йил 19 октябрдаги 04-25/1147-сон маълумотномаси). Натижада ушбу кўрсатувлар илмий ва амалий жиҳатдан бойиган, ижтимоий хусусиятлари ортган.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish