Элмирзаев Самариддин Эшкуватовичнинг

фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.

Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри: «Корпоратив молияни бошқаришда солиқ муносабатларини такомиллаштириш», 08.00.07–Молия, пул муомаласи ва кредит (иқтисодиёт фанлари).

Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2017.2.DSc/Iqt.38.

Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент молия институти.

ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Банк-молия академияси ва Тошкент давлат иқтисодиёт университети, DSc.27.06.2017.I.15.01.

Расмий оппонентлар: Тошматов Шуҳрат Амонович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Пулатов Дилшод Ҳақбердиевич, иқтисодиёт фанлари доктори; Альмардонов Мухаммади Ибрагимович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.

Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Республикаси Солиқ академияси.

Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.

II. Тадқиқотнинг мақсади: корпоратив молияни бошқаришда солиқ муносабатларини ташкил этиш услубиятини такомиллаштиришга қаратилган илмий-услубий таклиф ва амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.

III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:

корпоратив молияни бошқаришда солиқларни жорий режалаштиришнинг ташкилий жиҳатлари сифатида солиқ қонунчилиги мониторингини ўтказиш, ички ва ташқи муҳитда кутилаётган ўзгаришлар асосида солиқларни режалаштириш, солиқ мажбуриятлари ижросини назорат қилиш тартиби такомиллаштирилган;

солиқларни жорий режалаштириш самарадорлигини ошириш учун натижага йўналтирилган рағбатлантириш механизми ҳамда самарадорликни баҳоловчи кўрсаткичлар ишлаб чиқилган;

корпоратив молияда юзага келиши мумкин бўлган солиқ рискларининг таъсир даражасини камайтириш мақсадида солиқ рискларини аниқлаш, баҳолаш ва уларга таъсир этиш ҳамда ички солиқ назоратини ўтказиш тартиби узвийликка асосланган ҳолда ишлаб чиқилган;

солиқ маслаҳатчиларига қўйилган талаблар илғор хориж тажрибаси ва республикадаги ўзига хос хусусиятлардан келиб чиққан ҳолда такомиллаштирилган, профессионал солиқ маслаҳатига ўтиш учун солиқ маслаҳатчилари компетентлиги асосида солиқ маслаҳати хизматини кўрсатиш тоифаланган;

солиқ маслаҳати институтининг фаолият доирасини кенгайтириш мақсадида қонунчиликка қўшимчалар киритиш орқали янги хизматлар турларининг жорий этилиши асосланган.

IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.

Корпоратив молияни бошқаришда солиқ муносабатларини ташкил этиш услубиятини такомиллаштириш бўйича ишлаб чиқилган таклифлар асосида:

солиқларни жорий режалаштиришнинг ташкилий хусусиятлари «Олмалиқ кон-металлургия комбинати» акциядорлик жамиятида қўлланилган («Олмалиқ кон-металлургия комбинати» акциядорлик жамиятининг 2017 йил 29 сентябрдаги ШТ-17-сон маълумотномаси). Натижада ҳар бир чорак якуни бўйича фаолият билан боғлиқ солиқ қонунчилигини мониторингдан ўтказиш амалиёти йўлга қўйилган ҳамда ҳар бир чорак бўйича солиқ ва молиявий ҳисоботларни тузишда солиқ қонунчилигидаги ўзгаришларнинг инобатга олиниши таъминланган;

ишлаб чиқилган солиқларнинг режалаштиришда натижага йўналтирилган рағбатлантириш тизимини қўллаш бўйича таклиф «Тошкент дон маҳсулотлари» акциядорлик жамиятида амалиётга жорий этилган («Тошкент дон маҳсулотлари» акциядорлик жамиятининг 2017 йил 5 сентябрдаги 5/952-сон маълумотномаси). Натижада солиқ масалалари бўйича масъуллар томонидан солиқ имтиёзларидан тўлиқ фойдаланиш, солиқ мажбуриятларини ўз вақтида тўлиқ бажариш, солиқ рисклари юзага келишининг олдини олиш натижасида фойданинг 0,027 фоизга ўсишига эришилган;

ишлаб чиқилган ички солиқ назоратини ўтказиш методологияси «Олмалиқ кон-металлургия комбинати» акциядорлик жамиятида қўлланилган (Олмалиқ кон-металлургия комбинати» акциядорлик жамиятининг 2017 йил 29 сентябрдаги ШТ-17-сон маълумотномаси). Бунинг натижасида 2017 йил ўтган даври учун фойда солиғи бўйича 17,38 миллион сўм, қўшилган қиймат солиғи бўйича 23,27 миллион сўм, ер қаъридан фойдаланганлик учун 35,86 миллион сўм, ободонлаштириш ва ижтимоий инфратузилмани ривожлантириш солиғи бўйича 10,51 миллион сўм, бошқа солиқлар ва мажбурий ажратмалар бўйича 14,87 миллион сўм, жами 101,89 миллион сўм бюджетга қўшимча тўловлар ўтказилиши лозимлиги аниқланиб, тўловлар амалга оширилди ҳамда бюджетга тўловларнинг кечиктирилиши туфайли қўлланилиши мумкин бўлган молиявий жарималарнинг олди олинган;

давлат солиқ органларида камида 5 йил давомида ишлаган ходимлар учун солиқ маслаҳатчиси сертификатини олишларига вақт омили салбий таъсир кўрсатаётганлиги сабабли солиқ маслаҳатчиси малака сертификатини олиш учун белгиланган шартлар таркибидан ўқув курсларини ўташ мажбуриятини олиб ташлаш бўйича таклифи Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги томонидан амалиётга жорий этиш учун қабул қилинган (Молия вазирлигининг 2017 йил 6 ноябрдаги КА/04-01-35-11/1481-сон маълумотномаси). Мазкур таклифнинг амалиётга жорий этилиши солиқ маслаҳати институтлари ортиб боришига хизмат қилади;

мамлакатимизда профессионал солиқ маслаҳати хизматини жорий этиш учун солиқ маслаҳатчилари компетентлиги асосида солиқ маслаҳати хизматини кўрсатиш фаолият доираси кенгайиб бориш тартибида жисмоний шахслар; кичик бизнес субъектлари; йирик реал сектор корхоналари; молия бозори институтлари; суд ишлари бўйича тоифаланиши бўйича таклифи Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги томонидан амалиётда қўллаш учун қабул қилинган (Молия вазирлигининг 2017 йил 6 ноябрдаги КА/04-01-35-11/1481-сон маълумотномаси). Мазкур таклифнинг амалиётга татбиғи солиқ маслаҳати хизматининг сифат жиҳатдан такомиллашувини таъминлайди;

солиқ маслаҳати ташкилотига солиқ ҳисоботларини тузиш билан бирга солиқ органларига тақдим этиш ваколатини ҳам бериш ва Ўзбекистон Республикаси Солиқ кодексининг 45-моддаси 1-бандини «Солиқ ҳисоботи солиқ тўловчи ёки ишончнома асосида солиқ маслаҳатчилари ташкилотининг солиқ маслаҳатчиси томонидан ушбу Кодексда белгиланган муддатларда тақдим этилади. Солиқ маслаҳатчилари ташкилотининг солиқ маслаҳатчиси томонидан тақдим этилган солиқ ҳисоботи солиқ тўловчи томонидан тақдим этилган ҳисобланади» мазмунида баён этиш: бўйича таклиф Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги томонидан амалиётга жорий этиш учун қабул қилинган (Молия вазирлигининг 2017 йил 6 ноябрдаги КА/04-01-35-11/1481-сон маълумотномаси). Мазкур таклифнинг амалиётга жорий этилиши солиқ маслаҳати ташкилотларининг фаолият доирасини кенгайтириш имконини беради.