Сафарова Гузал Қудратовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Эвфемизмларнинг  ёш хусусиятларига кўра социал хосланиши”, 10.00.11 – Тил назарияси, амалий ва компьютер лингвистикаси (Филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2021.2.PhD/Fil1910.      
Илмий раҳбар: Раупова Лайло Рахимовна, филология фанлари доктори, профессор. 
Диссертация бажарилган муассаса номи: Андижон давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Андижон давлат университети, PhD.03/30.12.2019.Fil.60.02.
Расмий оппонентлар: Мирзахидова Мияссар Инамжановна, филология фанлари доктори, профессор; Рустамова Дилрабо Абдураҳимовна, филология фанлари бўйича фалсафа доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Қарши давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик. 
II. Тадқиқотнинг мақсади ўзбек тили эвфемизмларида ёш хусусиятларнинг аҳамияти ва эвфемизмда ёш билан боғлиқ маънонинг воқеланишида прагматик, социал ва лингвокультурологик омилларни асослашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ўзбек тилидаги эвфемизмларни вужудга келтирувчи ижтимоий-сиёсий омиллардан қўрқув ва иримлар, шахсий омиллардан турмуш тарзи, келиб чиқиши, шахсий сифати, диди, савияси, кўриниши, жисмоний-ақлий салоҳияти кабиларнинг устувор эканлиги аниқланган;  
нутқда ёш хусусиятларига кўра хосланган маънонинг юзага чиқишида талаффуз, сўз, грамматик қўшимча, гап қурилиши каби лисоний, имо-ишора, сукут, қўл, елка ҳаракати сингари нолисоний ҳамда халқнинг тарихи, этногенези, тараққиёти каби маданий омиллар биргаликда тизимли хизмат қилиши матнлар ва дискурслар асосида далилланган; 
ўзбек тилида айтилиши одоб меъёрларига зид бўлган, ёқимсиз ва уят саналган тушунчаларни ифодаловчи бирликларнинг эвфемиклашувининг касб, тарбия, феъл-атвор ва руҳий ҳолат таъсирида рўй бериши, кичик ёшдаги болаларда эса эвфемиклашув оламни онтологик билишга интилишдаги когнитив жараён билан боғлиқлиги далилланган. 
тил воситаларини прагматик тадқиқ қилишнинг шахс, нутқий вазият, нутқ шароити, пайти, ўрни каби омиллар билан боғлиқлиги ва ўзбек тилидаги эвфемизмларнинг маъно ифодалашида шахснинг ёши ва нутқий вазият омили етакчилик қилиши исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ўзбек тили эвфемизмларида ёш хусусиятларнинг аҳамияти ва эвфемизмда ёш билан боғлиқ маънонинг воқеланишида аниқланган прагматик, социал ва лингвокультурологик омиллар асосида:
ўзбек тилидаги эвфемизмларни вужудга келтирувчи турли ижтимоий-лисоний омиллар хусусидаги хулосалардан Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Қорақалпоғистон бўлими Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институти томонидан бажарилган ФА-Ф1-Г003 “Ҳозирги қорақалпоқ тилида функционал сўз ясалиши” мавзусидаги фундаментал лойиҳада фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси  Фанлар Академияси Қорақалпоғистон бўлимининг 2021 йил октябрдаги 17.01/242-сон маълумотномаси). Натижада қардош  ўзбек тилида эвфемизмларни қўллаш жараёни билан боғлиқ тадқиқот натижаларини замонавий тилшунослик нуқтаи назаридан лингвистик тадқиқотлар сирасида илмий-таълимий жараёнга татбиқ этиш имконияти оширилган;
нутқда ёш хусусиятларига кўра хосланган маънонинг юзага чиқишида хизмат қилувчи лисоний ва маданий омиллар хусусидаги илмий хулосалардан Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Қорақалпоғистон бўлими Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институти томонидан бажарилган ФА-А1-Г007 “Қорақалпоқ нақл-мақоллари лингвистик тадқиқот объекти сифатида” мавзусидаги амалий лойиҳада фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар Академияси Қорақалпоғистон бўлимининг 2021 йил 15 октябрдаги 17.01/242-сон маълумотномаси). Натижада қорақалпоқ нақл-мақолларида учровчи ёш хусусиятларига кўра хосланган маънонинг юзага чиқишида эвфемизмларни қўллаш жараёни билан боғлиқ ўзига хосликлар илмий асосланган;
ўзбек тилида айтилиши одоб меъёрларига зид бўлган, ёқимсиз ва уят саналган тушунчаларни ифодаловчи бирликлар эвфемиклашувининг гендер хусусиятлари тўғрисидаги илмий хулосалардан ҳамда бадиий асарлардаги эвфемик ва дисфемик бирликларни таснифлаш, эвфемиклик хусусиятлари асосидаги муаллиф ва характерлар нутқининг ўзаро муомала жараёнидаги когнитив асоси, оғзаки хусусияти ҳамда прагматик даражасини аниқлаш, эвфемизмларнинг ижтимоий хослиги, прагматик тамойиллари билан боғлиқ семантик тамойилларини очиб бериш, танланган асарлардаги қаҳрамонлар нутқида учровчи эвфемизмларнинг ёш хусусияти, ифодаланиш усулларидаги ўзига хосликларни ёритиб берувчи материаллардан Кинематография агентлиги Ўзбекистон миллий кинофонди давлат муассасасида хорижий кинофильмларни ўзбек тилига таржима қилиш жараёнида фойдаланилган (Ўзбекистон миллий телерадиокомпаниясининг 2021 йил 28 сентябрдаги 01-23/18-сон маълумотномаси). Натижада хорижий кинофильмларнинг таржимасида ўзбек тили бирликларининг имкониятларидан тўлақонли фойдаланиш имкони яратилган;
ўзбек тилидаги эвфемик маънонинг юзага келишида шахснинг ёши ва нутқий вазият омили масаласи билан боғлиқ илмий хулосалардан Давлат илмий-техник дастурлари доирасидаги 2020-2021-йилларга мўлжалланган И-ОТ-2019-42 рақамли “Ўзбек ва инглиз тилларининг электрон (Инсон қиёфаси, феъл-атвори, табиат ва миллий тимсоллар тасвири) поэтик луғатини яратиш” номли амалий лойиҳасида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2021 йил 16 июлдаги 04/1-1997-сон маълумотномаси). Натижада поэтик луғатда инсон қиёфаси, феъл-атвори билан боғлиқ тил бирликлари изоҳлари мукаммаллаштирилган.