Ахмедова Анорхон Насивали қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Параллел корпусда ўхшатишларнинг лексик-семантик муносабатлари тадқиқи” (инглизча-ўзбекча ва ўзбекча-инглизча параллел матнлар асосида), 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (инглиз тили) (филология фанлари). 
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2021.3.PhD/Fil978.
Илмий раҳбар: Абдурахмонова Нилуфар Зайнобиддин қизи, филология фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Алишер Навоий номидаги ўзбек тили ва адабиёти университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллар университети,  DSc.03/30.12.2019.Fil/Ped.27.01.
Расмий оппонентлар: Хайруллаев Хуршиджон Зайниевич, филология фанлари доктори, доцент; Атабоев Нозимжон Бобожон ўғли, филология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).
Етакчи ташкилот: Урганч давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади параллел матнлар корпуси (инглизча-ўзбекча, ўзбекча-инглизча) асосида бадиий матнларда воқеланувчи ўхшатишларнинг лексик-семантик муносабатларини лингвистик аспектда очиб бериш ҳамда уларни ўзбек тили электрон корпусида фойдаланувчи интерфейсини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
бадиий матнлардан иборат матн фрагментларидан тузилган инглизча ва ўзбекча ўхшатишлар параллел корпуси асосида ўзбек тили тезауруси учун объект вазифасини бажарувчи лексик бирликларнинг таснифий семантик муносабатлари асосланган;
инглизча-ўзбекча ўхшатишларнинг сегмент бирликлари бўйича корпуснинг таржима хотираси учун лисоний қолипларнинг сегмент бирликларини яратишда структур жараённинг устуворлиги исботланган;
параллел матнлар асосида бадиий асарларда қўлланган ўхшатишларнинг лингвомаданий эталонларини аниқлаш орқали лингвистик бирликлар ва лексик-семантик жиҳатдан гуруҳланган семалар параллел матнидаги бирликларнинг паралеллел корпус қидирув имконияти такомиллаштирилган;
ўхшатишларнинг синтагматик ва парадигматик муносабатлари ҳамда уларнинг  билингвал бирликларининг лингвистик моделлари мувофиқлигини асослаш орқали макро ва микромайдон семалар бўйича ажратилган ўхшатишлар экстралингвистик омиллар асосида пайдо бўлиши туфайли таржима жараёнида эквивалент ва муқобил вариант каби таржима усулларининг самарадорлиги дилилланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Параллел матнлар (инглизча-ўзбекча, ўзбекча-инглизча) асосида ўхшатишларнинг таржима қилиш дастури лингвистик таъминотини яратишга доир ҳамда ўхшатишларнинг лексик-семантик хусусиятлари бўйича олинган илмий ва амалий натижалар асосида: 
ўзбек тили тезауруси учун объект вазифасини бажарувчи лексик бирликларнинг таснифий семантик муносабатларини ифодаловчи назарий ва амалий натижаларидан Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг Erasmus+ халқаро “Development of the interdisciplinary master program on Computational Linguistics at Central Asian Universities” (CLASS) номли лойиҳаси доирасида фойдаланилган (Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2021 йил 11 сентябрдаги 01/4-1518-сон маълумотномаси). Натижада ўзбек тили бадиий асарлар параллел корпусини яратишда, параллел матнлар асосида бадиий асарларда қўлланган ўхшатишларнинг лингвостатистикаси аниқлашда, бадиий таржималар ҳамда хулосаларни шакллантиришда диссертацияда ўрганилган таҳлилий материаллар фойдаланилган;
инглизча-ўзбекча ўхшатишларнинг сегмент бирликлари бўйича корпуснинг таржима хотираси учун лисоний қолипларнинг сегмент бирликларини яратишда структур таҳлил қилиш натижаларидан “Маҳалла ва оила” илмий-тадқиқот институтининг JHBL-19-сонли “Оила маънавият концептининг электрон тезаурус луғатини яратиш” мавзусидаги қисқа муддатли амалий лойиҳасида фойдаланилган (“Маҳалла ва оила” илмий-тадқиқот институтининг 2021 йил 25 июлдаги 11-сон маълумотномаси). Айни натижаларнинг қўлланилиши оила маънавият концептига доир ўхшатишларни автоматик аниқлашга хизмат қилган;
ўхшатишларнинг синтагматик ва парадигматик муносабатлари ҳамда уларнинг  билингвал бирликларнинг лингвистик моделлари мувофиқлигини асослаш орқали макро ва микромайдон семалар бўйича ажратилган ўхшатишлар экстралингвистик омиллар асосида пайдо бўлиши туфайли таржима жараёнида эквивалент ва муқобил вариант каби таржима усулларининг Ўзбекистон миллий телерадиокомпаниясининг “Ойдин ҳаёт live”, “Таълим ва тараққиёт” каби кўрсатуви сценарийларини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон миллий телерадиокомпаниясининг 2021 йил 10 ноябрдаги 01-13-1707-сон маълумотномаси). Натижада ёшлар замонавий ахборот тизимида ўзбек ва инглиз тиллари маданияти билан боғлиқ ўхшатишларни тарғиб қилиш ишлари кўрсатув мазмунининг илмий ва амалий жиҳатдан бойиш имконини берган.