Зупарова Дилобар Миракбаровнанинг 
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Уруғликка етиштириладиган асосий сабзавот экинларининг замбуруғ қўзғатадиган касалликлари ва уларга қарши кураш чоралари”, 06.01.09 – Ўсимликларни ҳимоя қилиш (қишлоқ хўжалиги фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2019.3.PhD/Qx461.
Илмий раҳбар: Мамиев Мухиддин Саламович, биология фанлари номзоди, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат аграр университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат аграр университети, PhD.05/03.03.2022.Qx.13.03.
Расмий оппонентлар: Хужаев Шомил Турсунович, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, профессор; Хужаев Отабек Темирович, қишлоқ хўжалиги фанлари номзоди, катта илмий ходим.
Етакчи ташкилот: Сабзавот, полиз экинлари ва картошкачилик илмий-тадқиқот институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Тошкент вилояти шароитида асосий сабзавот экинларининг уруғлик учун етиштириладиган майдонларида замбуруғ қўзғатадиган касалликларини тарқалиши, зарари ва бу касалликларни уруғнинг ҳосили ҳамда сифатига таъсирини аниқлаш ва уларга қарши кураш чораларини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Тошкент вилояти шароитида уруғлик учун етиштириладиган помидор ва ширин қалампир экинларининг F.oxysporum f. lycopersici, F. oxysporum f. vasinvectum, A.solani, пиёзнинг P.destructor, оқбош карамнинг A.brassicae ҳамда Ph.lingam қўзғатадиган касалликларини тарқалиши, ривожланиши ва уларни уруғнинг ҳосили ҳамда сифатига таъсири биринчи марта илмий асосланган;
бу экинларнинг уруғларида учрайдиган замбуруғларнинг соф культуралари ажратиб олинган ва улар 22 туркум ҳамда 44 турга мансублиги аниқланган ва мазкур замбуруғларнинг фитотоксик хусусиятлари аниқланган;
юқорида келтирилган замбуруғ қўзғатадиган касалликларнинг бирламчи инфекция манбаларидан бири уруғ эканлиги тажрибалар асосида исботланган;
фузариоз касаллигига қарши уруғларни экишдан олдин дорилаш ва альтернариоз, сохта ун-шудринг, фомоз касалликларига қарши эса ўсув даврида ўсимликларга фунгицидларни пуркашнинг энг мақбул сарф- меъёрлари ва муддатлари аниқланган;
помидор, пиёз, оқбош карам ва ширин қалампир экинларининг касалликларига қарши уруғ етиштириладиган майдонларда ишлатилган фунгицидларнинг биологик ҳамда иқтисодий самарадорлиги аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Уруғлик учун етиштириладиган асосий сабзавот экинларининг замбуруғ қўзғатадиган касалликлари ва уларга қарши кураш чоралари бўйича олиб борилган тадқиқот натижалари асосида: 
Тошкент вилоятининг Паркент ва Юқори Чирчиқ туманларида помидор ва ширин қалампир ўсимликларида учрайдиган касалликларга қарши уруғларга экишдан олдин “Селест ТОП” (8мл/кг) уруғдорилагич билан кимёвий ишлов берилиб, ўсимликнинг ўсув даврида “Банджо Форте” (1,0 л/га) фунгицидини қўллаш жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2020 йил 29 декабрдаги 02/029-4676-сон маълумотномаси). Натижада 89,3% гача биологик самарадорликка эришилиб, 1 тонна помидор мевасидан 2,4 кг ва ширин қалампирдан 5,4 кг гача уруғ касалликлардан сақлаб қолинган;
Тошкент вилоятининг Паркент ва Юқори Чирчиқ туманларида пиёз ўсимлигининг сохта ун-шудринг касаллигига қарши “Беллис” (1,0кг/га) фунгицидини қўллаш жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2020 йил 29 декабрдаги 02/029-4676-сон маълумотномаси). Натижада назорат вариантга нисбатан 88,5% биологик самарадорлик олинган ва 18,7% уруғ ҳосили сақлаб қолинган. Оқбош карамнинг альтернариоз касаллигига қарши “Кабрио Топ” (2,5 кг/га) ва фомоз касаллигига “Мерит” (1,5л/га) фунгицидлари қўлланилган вариантларда препаратларнинг биологик самарадорлиги 86,6% дан 87,1% гачани ташкил этган ҳамда 19,8% уруғ касалликлардан сақлаб қолинган. Шунингдек, сабзавот экинларининг касалликларига қарши уруғдорилагич препарат ва фунгицидлар қўлланилганда бир гектар майдонда помидордан 17,9 кг, ширин қалампирдан 13,7 кг, пиёздан 55,2 кг ва карамдан 76,0 кг гача уруғ етиштирилган. Рентабеллик помидорда 141% ни, ширин қалампирда 116% ни, пиёзда 119% ни ва оқбош карамда 120% ни ташкил этган. Сарфланган бир сўм помидорда 7,7, ширин қалампирда 4,9, пиёзда 4,3 ва оқбош карамда 10,6 марта оқланган.