Jahon tajribasida ilmiy tadqiqot va nashr ishlarida plagiatga jiddiy e’tibor bilan qaraladi. Buning uchun maxsus dasturlar ishlab chiqilib, IT-texnologiyalardan samarali foydalanilishi muhim ahamiyat kasb etadi.
Dissertatsiyalar bajarilgan oliy ta’lim va ilmiy tashkilotlar, ilmiy kengashlar tomonidan tegishli nizom talablariga ko‘ra, plagiatning oldini olish va aniqlash bo‘yicha maqsadli tadbirlar tashkil qilinib kelinmoqda. Xususan, 2016 yilning may oyidan boshlab, plagiat holatlarini aniqlash bo‘yicha cheklangan “Component” dasturi ishga tushirilgan. Unda bir tildagi matnlar solishtirilgan va materiallar internet tarmog‘idagi ochiq manbalar asosida qiyoslangan.
2022 yil 1 yanvardan “Elektron OAK” tizimining joriy qilinishi doirasida zamonaviy talablar asosida plagiat holatini aniqlash imkonini beruvchi yangi axborot tizimi ishlab chiqilib, amaliyotga joriy qilindi.
Ushbu tizim mazkur yo‘nalishda yaratilgan dasturlarga oid ilg‘or dasturiy-texnik echimlarni o‘zida aks ettirgan holda, jumladan, quyidagi ustunliklarga ega:
bir vaqtning o‘zida matnni bir qancha tillarga (o‘zbek, rus, ingliz va h.k.) tarjima qilgan holda plagiat holatini aniqlaydi;
doimiy o‘sib boruvchi 885 mln.dan ortiq manbalar bazasiga ega;
tizimni kengaytirish va integratsiyalash imkoniyati mavjud.
Shu o‘rinda ta’kidlash kerakki, plagiat uning foiz miqdori yuqoriligi bilan emas, balki o‘zga manbalardan olingan materiallarga u yoki bu shaklda havola berilganligi bilan aniqlanadi.
Ayni kunlarda “Elektron OAK” tizimi doirasida “Dissertatsiyalar jamoaviy elektron ekspertizasi axborot tizimi” orqali ilmiy jamoatchilik ishtirokida dissertatsiyalarni elektron ekspertizadan o‘tkazish ham yo‘lga qo‘yilmoqda.
Xulosa o‘rnida aytish mumkinki, plagiatga qarshi axborot tizimi zamonaviy talablar asosida doimiy ravishda takomillashtirib boriladi.

OAK Axborot xizmati