Бабахолов Шерзод Бахтиёровичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқаришига иқлим ўзгаришининг таъсири ва адаптация жараёнларини иқтисодий баҳолаш (Самарқанд вилояти мисолида)», 08.00.04–Қишлоқ хўжалиги иқтисодиёти (иқтисодиёт фанлари). 
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В 2021.3 Ph.D/Iqt 1770.
Илмий раҳбар: Ҳасанов Шавкат Турсунқулович, иқтисодиёт фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат аграр университети Самарқанд филиали. 
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизациялаш муҳандислари институти, DSc.03/30.01.2020.I.10.03.
Расмий оппонентлар: Мустафакулов Шерзод Игамбердиевич, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Рустамова Ирода Бахрамжановна, иқтисодиёт фанлари доктори, доцент.  
Етакчи ташкилот номи: Андижон қишлоқ хўжалиги ва агротехнологиялар институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тaдқиқoтнинг мaқcaди иқлим омиллари ўзгаришининг қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқаришига таъсири ҳамда адаптация жараёнларини иқтисодий баҳолаш бўйича илмий-услубий таклиф ва амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат. 
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
иқлим ўзгаришининг пахта ва ғалла экинлари ҳосилдорлигига таъсирини баҳолаш бўйича услубий ёндашув “ўртача ҳаво ҳарорати”, “ёғингарчилик миқдори” каби табиий омилларни ҳисобга олган ҳолда такомиллаштирилган;
фермер хўжаликлари раҳбар-ходимларининг иқлим ўзгаришлари (қурғоқчилик ва сув танқислиги) ҳамда уларнинг таъсири тўғрисидаги билим ва тасаввурларини баҳолашда “Кескинлик индекси” (Severity Index) таклиф этилган, уларнинг қуйи, ўрта ва юқори мезонлари ишлаб чиқилган;
иқлим ўзгариши таъсирига мослашиш ва экинлар ҳосилдорлигини оширишда суғориш ва ўғитлаш тизими менежиенти, ерга ишлов бериш, экиш муддатларини мослаштириш, янги навлардан фойдаланиш ва дарахтлар плантациясини кўпайтириш каби чоралар бўйичи истиқболли амалий адаптация харитаси ишлаб чиқилган;
иқлим омиллари ўзгариши шароитида қишлоқ хўжалиги экинлари ҳосилдорлиги ўзгаришининг 2030 йилгача бўлган прогноз параметрлари асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
Иқлим омиллари ўзгаришининг қишлоқ хўжалигига таъсири ва адаптация жараёнларини иқтисодий баҳолаш бўйича олинган илмий таклиф ва амалий тавсиялар асосида:
иқлим омиллари ўзгаришининг қишлоқ хўжалигига таъсирини баҳолаш бўйича услубий ёндашув Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги тизим ташкилотлари томонидан амалиётга жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2021 йил 24 июлдаги 02/034-3070-сон маълумотномаси). Натижада, Самарқанд вилоятида ҳаво ҳароратининг ўртача меъёрдан 1 даражага ошиши буғдой ялпи ҳосилининг 7 фоизга, меъёрдан ортиқ ёғингарчиликлар эса пахта ялпи ҳосилининг 13 фоизга йўқотилиши асосланган;
Самарқанд вилоятида фермер хўжаликлари раҳбар-ҳодимларининг иқлим ўзгариши таъсирлари тўғрисидаги билим ва тасаввурларини баҳолаш бўйича берилган таклиф Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги тизим ташкилотлари томонидан амалиётга жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2021 йил 24 июлдаги 02/034-3070-сон маълумотномаси ҳамда Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги томонидан 2022-йил 21 февралда тасдиқланган услубий қўлланмаси). Натижада, 5 баллик даража (Likert Scale) бўйича баҳолаш мезонига асосан кузатилган иқлим ўзгариши таъсирлари Самарқанд вилоятидаги фермер хўжаликлари фаолиятига кучли даражада эканлиги асосланган;
Самарқанд вилояти ҳудудларида фермер хўжаликларининг иқлим ўзгариши билан боғлиқ рискларни бошқариш бўйича берилган таклиф Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги томонидан амалиётга жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2021 йил 24 июлдаги 02/034-3070-сон маълумотномаси). Натижада, фермер хўжаликлари билим дарасининг 1 фоизга ошиши иқлим рискларини бошқаришни 12 фоизга, молиявий барқарорлигининг 1 фоизга ошиши эса 15 фоизга ҳамда тармоқда экстеншн хизматлари ва бозор инфратузилмаси ривожланишининг 1 фоизга оширилиши орқали иқлим рискларини бошқаришни муносиб равишда 22 фоиз ва 14 фоизга оширишга эришилган;
Самарқанд вилояти ҳудудларида фермер хўжаликларининг иқлим ўзгариши таъсирларига карши адаптация чоралари (суғориш, ўғитлаш, янги навлар, экиш муддатларини мослаштириш, ерга ишлов бериш ва дарахтлар плантациясини кўпайтириш)ни қўллаш бўйича берилган таклиф Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги томонидан амалиётга жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2021 йил 24 июлдаги 02/034-3070-сон маълумотномаси). Ушбу таклиф вилоятнинг Жомбой, Булунғур ва Оқдарё туманлари фермер хўжаликларида жорий этилган. Натижада, иқлим ўзгаришига қарши адаптация чораларини қўллаган буғдой етиштирувчи фермер хўжаликларида ўртача 3 ц/га ва пахта етиштирувчи фермер хўжаликларида ўртача 2 ц/га юқори ҳосилдорликка ёки ҳар бир фермер хўжалигида маҳсулот қийматини гектарга ўртача 750 000 сўмга оширишга эришилган.