Sayt test rejimida ishlamoqda

Жўрабоев Фозил Мамасолиевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Ацетилен спиртлари, кислоталари ва уларнинг ҳосилалари синтези, хоссалари, қўлланилиши», 02.00.14 – Органик моддалар ва улар асосидаги материаллар технологияси (кимё фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2021.4.PhD/К198.
Илмий раҳбар: Нурманов Сувонқул Эрханович, техника фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон миллий университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент кимё-технология илмий-тадқиқот институти ҳузуридаги DSc.16/30.12.2019.Т.87.01 рақамли илмий кенгаш асосидаги бир марталик илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар Махсумов Абдухамид Гофурович, кимё фанлари доктори, профессор; Нурқулов Файзулло Нурмуминович, техника фанлари доктори, катта илмий ходим
Етакчи ташкилот: Наманган давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: ацетилен спиртлари асосида ацетилен гидроксикислоталари, аминоспиртлари ва уларнинг ҳосилаларини олиш  ҳамда уларнинг тузилиши, физик-кимёвий доимийликликлари, квант-кимёвий хоссалари ва қўлланилиш соҳаларини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
илк бор учламчи ацетилен спиртлари ва монохлорсирка кислотаси асосида ацетилен гидроксикислоталари синтези амалга оширилган ва уларни ҳосил бўлиш механизми аниқланган;
ацетилен спиртлари, параформальдегид, моноэтаноламин, диэтаноламин, морфолинлар асосида ацетилен аминоспиртлари ва уларнинг эфирли ҳосилалари синтез қилинган;
маҳсулот унумига ҳарорат, катализатор, реакция давомийлиги ҳамда реакцияга киришувчи моддалар табиатининг таъсири аниқланган;
синтез қилинган ацетилен гидроксикислоталари ва аминоспиртлари қишлоқ хўжалиги экинлари учун самарали стимуляторлик ва гербицидлик хоссаларига эга эканлиги аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
Ацетилен спиртлари, кислоталари ва уларнинг ҳосилалари синтези, хоссалари, қўлланилиши бўйича олинган илмий натижалар асосида:
ацетилен аминоспиртлари ва ацетилен гидроксикислотаси стимулятор сифатида Наманган вилояти Чортоқ тумани «Усмонжон Дилором Дилфуза» фермер хўжалиги  пахта даласида амалиётга жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2021 йил 6 октябрдаги 02/021-4051-сон маълумотномаcи). Натижада «С-8295» ва «Андижон-36» навли пахта чигитнинг униб чиқиши, ғўзанинг ўсиши ва ривожланишига ижобий таъсир этиб, пахта ҳосилдорлигини 3,3-6,4 ц/га га ошириш имконини берган;
синтез қилинган 5-гидрокси-5-метилгексин-3 кислота ва 5-(2,2/-дигидроксидиэтиламино-2-метилпентин-3-ол-2 бирикмалари донли экинлар учун стимулятор сифатида Наманган вилояти шароитида амалиётга жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2021 йил 6 октябрдаги 02/021-4051-сон маълумотномаcи). Натижада, «Бобур» навли буғдой уруғининг унувчанлигини 6,5 - 9,8 % гача, ҳосилдорлигини 5,8 - 7,6 ц/га гача ошириш имконини берган;
ацетилен гидроксикислоталари ва аминоспиртларини ишлаб чиқилган синтез қилиш усули  Россия Федерацияси Сургут Давлат университетининг мақсадли лойихалари тадқиқот ишларида фойдаланилган (Россия Федерацияси Сургут давлат университетининг 2021 йил 5 июлдаги № 03-01-331- сон маълумотномаси). Натижада кислород тутган янги органик бирикмалар синтез қилиш имконини берган.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish