O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining farmon, qaror va ko‘rsatmalari mamlakatimizda ta’lim va ilm-fan sohalarini sifat jihatdan rivojlantirishda metodologik asos bo‘lib xizmat qilmoqda. 2017 yil 1 iyuldan boshlab oliy ta’limdan keyingi ta’limda ikki pog‘onali tizimining joriy etilishi samarali ilmiy faoliyat uchun zarur shart-sharoitlar yaratish, iqtidorli yoshlarni qo‘llab-quvvatlash, sohada xalqaro integratsiyani jadal rivojlantirish kabi yo‘nalishlarda katta imkoniyatlar yaratdi.
Shu o‘rinda xorijiy davlatlarda berilgan ilmiy darajalar to‘g‘risidagi hujjatlarni nostrifikatsiyalash ishlarini alohida ta’kidlab o‘tish joiz. Bugungi kunda xorijiy davlatlarda berilgan ilmiy darajalar to‘g‘risidagi hujjatlarni nostrifikatsiyalash tegishli normativ-huquqiy hujjatlar, jumladan O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarori (25.07.2000 y., №283) bilan tasdiqlangan “Xorijiy davlatlarda ilmiy daraja olganlik to‘g‘risidagi hujjatlarni tan olish va nostrifikatsiyalash (ekvivalentligini qayd etish) tartibi to‘g‘risida”gi nizom asosida tartibga solinadi. 2017 yildan boshlab mamlakatimizda oliy ta’limdan keyingi ta’limning ikki pog‘onali tizimi joriy etilishi nostrifikatsiyalash jarayoniga ham ijobiy ta’sir ko‘rsatdi. Masalan, 2013-2016 yillarda xorijiy oliy ta’lim muassasalari tomonidan berilgan 7 ta hujjat nostrifikatsiya qilingan bo‘lsa, 2017-2021 yillarda bu ko‘rsatkich 205 tani tashkil etdi.
Mamlakatimizda amalga oshirilayotgan islohotlar sharoitida samarali ilmiy-pedagogik faoliyat olib borayotgan iqtidorli yoshlarni qo‘llab-quvvatlash, ilmiy-pedagogik sohada xalqaro integratsiyani rivojlantirish va jahonning eng nufuzli oliy ta’lim muassasalarida yoshlarimiz ta’limi motivatsiyasini rag‘batlantirishga alohida e’tibor qaratilib, maqsadli chora-tadbirlar amalga oshirildi, jumladan:
xorijiy davlatlarda ilmiy daraja olganlik to‘g‘risidagi hujjatlarni nostrifikatsiyalash muddatlari qayta ko‘rib chiqilib, ikki-uch oydan bir oy muddatga tushirildi;
nostifikatsiyalash jarayonida ilmiy nashrlarni ro‘yxatdan o‘tkazish tartibi bekor qilindi;
oliy ta’limdan keyingi ta’limning bir pog‘onali tizimi joriy qilingan xorijiy davlatlarning xalqaro reytinglarda birinchi 300 ta o‘rindan birini egallagan oliy ta’lim tashkilotlari tomonidan berilgan falsafa doktori (PhD) yoki fan doktori (DSc) ilmiy darajasi to‘g‘risidagi hujjatlar mamlakatimizda fan doktori (DSc) sifatida to‘g‘ridan-to‘g‘ri tan olinishi yo‘lga qo‘yildi. Bugungi kunga qadar mazkur tartib asosida fizika-matematika, texnika, biologiya, kimyo, geologiya-mineralogiya, qishloq xo‘jaligi, tibbiyot, siyosiy, iqtisodiyot, yuridik, filologiya, pedagogika, islomshunoslik fanlari bo‘yicha 74 ta diplom fan doktori (DSc) sifatida to‘g‘ridan-to‘g‘ri tan olindi. Bu diplomlar Yaponiya, Buyuk Britaniya, Germaniya, Xitoy Xalq Respublikasi, AQSh, Janubiy Koreya, Bel`giya, Kanada, Italiya, Malayziya, Niderlandiya, Fransiya, Shvesiya, Ispaniya, Daniya, Shveysariya, Norvegiya kabi rivojlangan davlatlarning oliy ta’lim muassasalari tomonidan berilgani e’tiborga loyiq;
xorijiy davlatlarda ilmiy daraja olganlik to‘g‘risidagi hujjatlarni tan olish bo‘yicha talab etiladigan hujjatlar ro‘yxati 30 foizga qisqartirildi. Hujjatlarni to‘g‘ridan-to‘g‘ri tan olinishi sharoitida dissertatsiyalar ham talab etilmaydi.
Ta’kidlash kerakki, mamlakatimiz ijtimoiy-iqtisodiy sohalardagi sifat o‘zgarishlariga monand ravishda xalqaro reytinglarda birinchi 300 ta o‘rindan birini egallagan oliy ta’lim tashkilotlarida olingan ilmiy unvonlar to‘g‘risidagi hujjatlar oliy ta’lim muassasalari va ilmiy tashkilotlar kengashlarining tavsiyasiga asosan O‘zbekiston Respublikasida to‘g‘ridan-to‘g‘ri tan olinish amaliyoti yo‘lga qo‘yildi.
Nostrifikatsiyalash bo‘yicha amaldagi tartib-qoidani takomillashtirish yuzasidan ilmiy jamoatchilik bilan kelishilgan holda, qator takliflar ishlab chiqilib, ular nizomlarning yangi tahriri loyihalariga kiritildi. Jumladan, O‘zbekiston Respublikasining xalqaro bitimlari va shartnomalari, O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti va Hukumatining hujjatlarida nazarda tutilgan hollarda xorijiy davlatlarda mutaxassislarni maqsadli tayyorlash asosida olingan ilmiy darajalar haqidagi hujjatlar, “El-yurt umidi” jamg‘armasi orqali xorijiy davlatlarda mutaxassislar maqsadli tayyorlovidan o‘tgan muassasalar hamda xalqaro e’tirof etilgan tashkilotlarning reytingi bo‘yicha eng yuqori oliy ta’lim muassasasi qatoriga kirgan oliy ta’lim muassasalari tomonidan berilgan ilmiy darajalar haqidagi hujjatlar, vazirlik va idoralarning yo‘llanmalari bilan xorijiy davlatlar tomonidan ajratilgan kvota (grant)lar hisobidan xorijiy davlatlarda mutaxassislarni maqsadli tayyorlash asosida olingan ilmiy darajalar haqidagi hujjatlarni to‘g‘ridan-to‘g‘ri tan olish. Shuningdek, jarayonni OAKning idoraviy axborot tizimiga qo‘shimcha ravishda bevosita Davlat xizmatlari markazi yoki Yagona interaktiv davlat xizmatlari portalida ro‘yxatdan o‘tgan holda tashkil qilish kabi takliflar kiritildi.
Nostrifikatsiyalash ishlarini zamonaviy talablar asosida hamda “2022-2026 yillarga mo‘ljallangan Yangi O‘zbekistonning taraqqiyot strategiyasi”da belgilab berilgan maqsadlardan kelib chiqib, takomillashtirib borish ishlari bundan buyon ham izchil tarzda tashkil qilinadi.

OAK Axborot xizmati