Sayt test rejimida ishlamoqda

Химматова Гузал Амиркуловнанинг
фалсафа доктори (РhD) диссертацияси ҳимояси хақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоги номи): ”Қўчқор Норқобил насрида давр ва шахс талқини”, 10.00.02-Ўзбек адабиёти (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2020.4.PhD/Fil962. 
Илмий раҳбар: Хасанов Шавкат Ахадович, филология фанлари доктори, профессор.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Қарши давлат университети, DSc.03/30.12.2021.Fil.70.01.
Диссертация бажарилган муассаса: Термиз давлат университети. 
Расмий оппонентлар: Тўраев Дамин, филология фанлари доктори, профессор; Каримов Баходир Нурметович, филология фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Бухоро давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий ахамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Қўчқор Норқобил насрининг бадиий-эстетик табиатини, давр ва инсон талқинини, урушнинг инсон руҳиятига таъсири масалаларини очиб беришдан иборат. 
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Қўчқор Норқобил уруш акс этган қисса, ҳикоя, кундаликларида хотира жароҳатлари ҳам ёзувчининг поэтик услубига ўз таъсирини ўтказганлиги сабабли асарлар сюжетидаги воқеалар кўпинча хотира, туш, галюцинация шаклида реаллашиши очиб берилган;
адиб қаҳрамонлари ички оламини тасвирлашда тушга катта бадиий-эстетик вазифа юклаш орқали персонажлар ички оламидаги эврилишларнинг очиб берилиши, характерларнинг психологик жиҳатлари далилланган;
Қўчқор Норқобил қаҳрамонлар ички дунёсини нафақат кечинмалар, руҳий эврилишлар, зиддиятлар орқали, балки уларнинг ташқи қиёфаси юз-кўз ифодаси, мимика, имо-ишора, йиғи, кулгу сингари хатти-ҳаракатлар орқали ҳам маҳорат билан тасвирлаши аниқланган;
адиб ижодини хронологик тарзда кузатиш орқали асардан асарга ўтгани сари унинг насрий услуби такомиллашиб, поэтик маҳорати сайқаллашиб боргани аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Қўчқор Норқобил насрида давр ва шахс талқини бўйича олинган илмий натижалар асосида: 
Қўчқор Норқобил уруш акс этган қисса, ҳикоя, кундаликларида хотира жароҳатлари ҳам ёзувчининг поэтик услубига ўз таъсирини ўтказганлиги сабабли асарлар сюжетидаги воқеалар кўпинча хотира, туш, галюцинация шаклида реаллашишини ёритишдаги илмий натижалардан  Ф1-ФА-0-43429, ФА-Ф1, Г002 рақамли “Қорақалпоқ фольклори ва адабиёти жанр ва турларининг назарий масалаларини тадқиқ этиш” мавзусидаги фундаментал тадқиқот лойиҳасида фойдаланилган (ЎзР Фанлар академияси Қорақалпоғистон бўлимининг Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институтининг 2021 йил 20 майдаги 17.01/107-сон маълумотномаси). Натижада ҳарбий насрнинг жанрий хусусиятларидан фойдаланилган ҳолда лойиҳа ишида назарий умумлашмалар чиқариш имконини берган; 
Қўчқор Норқобил қаҳрамонлар ички дунёсини нафақат кечинмалар, руҳий эврилишлар, зиддиятлар орқали, балки уларнинг ташқи қиёфаси: юз-кўз ифодаси, мимика, имо-ишора, йиғи, кулгу сингари хатти-ҳаракатлар орқали ҳам маҳорат билан тасвирлаши очиб берилганлигига доир илмий натижалардан  ФА-Ф1-0005 рақамли  “Қорақалпоқ фольклоршунослиги ва адабиётшунослиги тарихини тадқиқ этиш” мавзусидаги фундаментал тадқиқот лойиҳасида (2016-2020) фойдаланилган (ЎзР Фанлар академияси Қорақалпоғистон бўлимининг Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институтининг 2021 йил 20 майдаги 17.01/107-сон маълумотномаси). Натижада психологизм ва поэтик маҳорат масалаларини аниқлаштириш  имконини берган;
бугунги адабий жараён муаммолари, хусусан, Қ.Норқобил насрида уруш мавзусининг бадиий талқинлари, урушнинг инсон руҳиятига таъсири масалаларини ёритишга доир хулосаларидан Сурхондарё вилоят телерадиокомпанияси адабий-бадиий, маънавий-маърифий дастурлари сценарийсини тайёрлашда фойдаланилган. (Сурхондарё телерадиокомпаниясининг 2021 йил 16 июлдаги 01-01/77-сон маълумотномаси). Натижада таҳлилларнинг жонли ва қизиқарли, ҳозирги адабий жараён масалаларини очиб бериш имконини берган.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish