Sayt test rejimida ishlamoqda

Габдулхакова Расима Фаридовнанинг 
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Рус тили ўргатиш жараёнида умумтаълим мактаблари юқори синф ўқувчиларининг коммуникатив компетенциясини ривожлантириш”, 13.00.02 – Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси (рус тили) (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2019.2.PhD/Ped 952. 
Илмий раҳбар: Ахмедова Лайлохон Толибжановна, педагогика фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Наманган давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи: Наманган давлат университети, PhD.03/04.06.2020.Ped.76.02.
Расмий оппонентлар: педагогика фанлари доктори, профессор Асилова Гулшан Асадовна; педагогика фанлари номзоди, доцент Сайдалиев Саидумар Сайдалиевич.
Етакчи ташкилот: Фарғона давлат университети. 
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади рус тили ўргатиш жараёнида умумтаълим мактаблари юқори синф ўқувчиларининг коммуникатив компетенциясини ривожлантиришга доир таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
рус тили машғулотларида ўқувчиларнинг вербал ҳамда новербал мулоқот қилиш жараёнида лингвистик, фонетик, лексик, орфографик ва коммуникативликга йўналтирилган машқларни бажариш асосида коммуникатив компетенцияни ривожлантиришнинг динамикли жиҳати педагогик ҳамда психологик интегративлигини таъминлаш орқали аниқлаштирилган;
давлат таълим стандартида белгиланган коммуникатив компетентликнинг субкомпонентлари лингвистик компетенция, нутқ компетенцияси, дисскуссив компетенция, прагматик компетенция, ижтимоий маданий компетенция, стратегик компетенцияларнинг интенсивлиги асосида умумий ўрта таълим юқори синф ўқувчиларини коммуникатив компетенцияларини ривожлантиришнинг шахсга йўналтирилган ва когнитив ёндашувларга асосланган функционал модели такомиллаштирилган;
юқори синф ўқувчиларнинг коммуникатив компетенциясини ривожлантиришда рус ва ўзбек тилларини лингводидактик ва коммуникатив нуқтаи назардан қиёслаш асосида транспозиция ва интерференция ҳодисаларининг содир бўлиш ҳолларини аниқлаш усулларига устуворлик бериш асосида лингводидактик ва коммуникатив компетентлигини ривожлантириш механизмларини ҳисобга олиш орқали такомиллаштирилган;
юқори синф ўқувчиларининг коммуникатив компетенциясини ривожлантиришда компетенциявий, акмеологик ва шахсга йўналтирилган замонавий педагогик ёндашувлар ҳамда «Мулоқот завқи», «Нобел мукофоти совриндорлари», «Интонациялар», «Суҳбат» каби усул ва технологиялардан фойдаланишга қаратилган таълим сифатини таъминлаш механизмини тадбиқ этиш самарадорлиги асосланган.  
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Рус тили ўргатиш жараёнида умумтаълим мактаблари юқори синф ўқувчиларининг коммуникатив компетенциясини ривожлантириш мавзуси давомида олинган илмий натижалар асосида:
илмий-методик адабиётларни ўрганиш асосида юқори синф ўқувчиларининг рус тилидаги коммуникатив компетенциясини ривожлантириш технологияларини умумпедагогик талаблар билан назарий асослаш ва амалий ишлаб чиқиш зарурати аниқланган ва ўқув дастурлари ва дарсликларда рус тилини ўқитиш мақсади ва мазмунини коммуникатив компетентликни ривожлантириб боришда интерфаол технологияларни қўллашга қаратилган ўқувчиларнинг рус тилидаги коммуникатив компетенциясини ривожлантиришнинг дидактик имкониятлари мазмунли-компонентли оптималлаштириш асосида такомиллаштиришга доир таклиф ва тавсияларидан юқори синф ўқувчилари учун «Рус тили» фани Давлат таълим стандартини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 23 октябрдаги 89-03-4176-сон маълумотномаси). Натижада ўқувчиларнинг коммуникатив компентенциясини ривожлантириш жараёнида муаллимларнинг замонавий ёндашув имкониятлари кенгайтирилди;
коммуникация жараёнида рус ва ўзбек тилларини лингводидактик ва коммуникатив нуқтаи назардан қиёслаш асосида ижобий кўчиш ва салбий таъсир ҳодисаларининг содир бўлиш ҳолларини башорат қилиш имкониятларини аниқлашга оид амалий таклифларидан Ўзбекистон телерадиоканали «Маданий-маърифий ва бадиий эшиттиришлар» муҳарриятининг «Болалар учун», «Таълим ва тараққиёт», «Миллат ва маънавият» номли эшиттиришлар сценарийсида фойдаланилган ва эфирга узатилган (Ўзбекистон миллий телерадиокомпаниясининг 2021 йил 15 июлдаги 04-25-1183-сон маълумотномаси). Натижада илмий асосланган ва амалий ишлаб чиқилган коммуникатив компетенцияларни ривожлантириш моделининг қўлланиш аудиторияси кенгайтирилди;
юқори синф ўқувчиларининг коммуникатив компетенциясини ривожлантиришда компетенциявий, акмеологик ва шахсга йўналтирилган замонавий педагогик ёндашувлар ҳамда «Мулоқот завқи», «Нобел мукофоти совриндорлари», «Интонациялар», «Суҳбат»  каби усул ва технологиялардан фойдаланишга қаратилган таълим самарадорлигини таъминлаш механизми ишлаб чиқишга доир таклиф ва тавсияларидан муаллиф томонидан тайёрланган ўзбекзабон умумтаълим мактаблари юқори синф ўқувчиларининг коммуникатив компетенцияларини ривожлантиришга мўлжалланган «Мулоқот завқи» номли технологияси тайёрланган (Россия халқлар дўстлиги университетининг 2021 йил 28 апрелдаги 35/28-21-сон маълумотномаси). Натижада ўкувчиларнинг коммуникатив компетенциясини шакллантириш ва ривожлантиришда технологиядан фойдаланиш самарадорлигини оширишга эришилган.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish