Утенбаева Гульжазира Мухтаровнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Инновацион педагогик технологиялардан фойдаланган ҳолда рус тилини ўқитишда бўлажак ҳарбий психологларнинг стратегик компетенциясини такомиллаштириш», 13.00.02 – Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси (рус тили) (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2021.4.PhD/Ped1571.
Илмий раҳбар: Маматкулов Хуршид Абдурашидович, педагогика фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Республикаси Жамоат хавфсизлиги университети. 
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Ўзбекистон Республикаси Жамоат хавфсизлиги университети, DSc.32/30.12.2019.Yu.74.01.
Расмий оппонентлар: Нурманов Абдуназар Ташбаевич, педагогика фанлари доктори, профессор; Эркаев Элмирза Темирович, педагогика фанлари номзоди, доцент. 
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Республикаси Ички ишлар вазирлиги Академияси. 
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқоднинг мақсади рус тилини ўргатишда инновацион педагогик технологиялардан фойдаланган ҳолда бўлажак ҳарбий психологларнинг стратегик компетенциясини такомиллаштириш бўйича тавсиялар ва таклифлар ишлаб чиқишдан иборат. 
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
рус тилини ўқитишда шахсга йўналтирилган ёндашув жараёнида янги лексикани тизимли ва комплекс равишда шарҳлаш, тасвирий материаллардан полифункционал равишда кенг фойдаланиш, кўргазмали электрон таълим воситаларининг имкониятларидан тўлиқ фойдаланиш таълимига оид “метафрейм” психологик-педагогик услуби ишлаб чиқилган;
рус тилини ўқитишда бўлажак ҳарбий психологларнинг “маълумотни қабул қилиш” ва “ўзлаштириш” компонентларидан иборат стратегик компетенцияси моделига “тарқатиш” компонентини киритиш орқали тушуниш, хотирада сақлаш ва проактив синтез механизмларининг самарадорлигининг ортишига эришилган;
рус тилини ўқитишда шахсга йўналтирилган ёндашув жараёнида бўлажак ҳарбий психологларнинг касби учун долзарб бўладиган муаммоли ўқув-нутқли вазиятларни яратиш, семиотик жадваллар, схемалардан фаол фойдаланиш, махсус фанлардан маъруза-суҳбатларни эшитиш учун сўзлашув нутқи элементларидан иборат матнларни моделлаштириш эҳтиёжларига оид “реймпринтинг” психологик-педагогик услуби ишлаб чиқилган;
бўлажак ҳарбий психологлар томонидан ўқув материалларни ўзлаштириш жараёнида вазифаларни аниқ белгилаш, вақт ва ресурсларни бошқариш, билимларни таққослаш, лексик матн ва аудио машқларни тушуниш, ёдлаш, амалиётда қўллаш, лексик прогрессни кузатиш, муайян вақт ичида билимларни ўзлаштириш учун вазиятни ва тил имкониятларини етарли даражада баҳолаш, мутахассислик тилига оид сўзларни ва терминларни ёдлаш ва амалиётда қўллаш, тил бўйича стратегияларни тўғри шакллантириш механизмларидан иборат “SMARTEF” ижодий топшириқлар мажмуаси ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Бўлажак ҳарбий психологларнинг рус тилини ўқитишда стратегик компетенциясини такомиллаштириш бўйича ўтказилган тадқиқот натижалари асосида қуйидагилар жорий этилган:
рус тилини ўқитишда шахсга йўналтирилган ёндашув жараёнида янги лексикани тизимли ва комплекс равишда шарҳлаш, тасвирий материаллардан полифункционал равишда кенг фойдаланиш, кўргазмали электрон таълим воситаларининг имкониятларидан тўлиқ фойдаланиш таълимига оид “метафрейм” психологик-педагогик услубини қўллаш бўйича таклиф Ўзбекистон Республикаси Жамоат хавфсизлиги университетининг “Хизмат фаолиятини тарбиявий-психологик таъминлаш” таълим йўналиши бўйича таҳсил олаётган курсантларнинг ўқув жараёнига тадбиқ этилган (Ўзбекистон Республикаси Миллий гвардиясининг 2021 йил 30 октябрдаги 9551-сон ҳамда Ўзбекистон Республикаси Жамоат хавфсизлиги университетининг 2021 йил 11 сентябрдаги 22/3-2495-сон маълумотномалари). Натижада бўлажак ҳарбий психологларни ўқитишда ўқитувчи томонидан материалнинг тилга оид расмийлаштирилишига максимал киришни таъминлайдиган машғулотнинг пухта ўйланган методикаси яратилган;
“маълумотни қабул қилиш” ва “ўзлаштириш” компонентлари тизимига “тарқатиш” компонентини киритиш натижасида тушуниш, хотирада сақлаш ва проактив синтез механизмларининг самарадорлигини ортиши орқали рус тилини ўқитишда бўлажак ҳарбий психологларнинг стратегик компетенцияси модели такомиллаштириш бўйича таклифлари “Ҳарбий психологлар учун рус тили” ўқув қўлланмасида ўз ифодасини топган ҳамда Ўзбекистон Республикаси ИИВ Академияси, Ўзбекистон Республикаси Олий ҳарбий авиация билим юрти, Ўзбекистон Республикаси ФВВ Академияси, Ўзбекистон Республикаси Жамоат хавфсизлиги университети каби олий ҳарбий таълим муассасалари таълим жараёнига тадбиқ этилган (Ўзбекистон Республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2021 йил 23 ноябрдаги 500-сон буйруғига асосан 500-239-сон гувохномаси, Ўзбекистон Республикаси Миллий гвардиясининг 2021 йил 30 октябрдаги 9551-сон маълумотномаси). Натижада, курсантларнинг коммуникатив стратегик қобилиятлари, яъни уларнинг ўзи учун зарур бўлган маълумотлар ҳар қандай баёнотдан муваффақиятли ажратиши ва олинган маълумотлар ҳақида ўз фикрларини билдириши мумкин бўлган стратегиялари такомиллаштирилган;
рус тилини ўқитишда шахсга йўналтирилган ёндашув жараёнида бўлажак ҳарбий психологларнинг касби учун долзарб бўладиган муаммоли ўқув-нутқли вазиятларни яратиш, семиотик жадваллар, схемалардан фаол фойдаланиш, махсус фанлардан маъруза-суҳбатларни эшитиш учун сўзлашув нутқи элементларидан иборат матнларни моделлаштириш эҳтиёжларига оид “реймпринтинг” психологик-педагогик услубини қўллаш бўйича таклиф Ўзбекистон Республикаси Жамоат хавфсизлиги университетининг “Хизмат фаолиятини тарбиявий-психологик таъминлаш” таълим йўналиши бўйича таҳсил олаётган курсантларнинг ўқув жараёнига тадбиқ этилган (Ўзбекистон Республикаси Миллий гвардиясининг 2021 йил 30 октябрдаги 9551-сон ҳамда Ўзбекистон Республикаси Жамоат хавфсизлиги университетининг 2021 йил 11 сентябрдаги 22/3-2495-сон маълумотномалари). Натижада “Хизмат фаолиятини тарбиявий-психологик таъминлаш” таълим йўналиши бўйича таҳсил олаётган курсантларни тайёрлашда I-II босқичларда ўқитиладиган махсус фанлардан маъруза-суҳбатларини эшитиш учун сўзлашув нутқи элементларидан иборат матнлар моделлаштирилган; 
бўлажак ҳарбий психологлар томонидан ўқув материалларни ўзлаштириш жараёнида вазифаларни аниқ белгилаш, вақт ва ресурсларни бошқариш, билимларни таққослаш, лексик матн ва аудио машқларни тушуниш, ёдлаш, амалиётда қўллаш, лексик прогрессни кузатиш, муайян вақт ичида билимларни ўзлаштириш учун вазиятни ва тил имкониятларини етарли даражада баҳолаш, мутахассислик тилига оид сўзларни ва терминларни ёдлаш ва амалиётда қўллаш, тил бўйича стратегияларни тўғри шакллантириш механизмларидан иборат  “SMARTEF” номли ижодий топшириқлардан фойдаланишга оид  таклиф Ўзбекистон Республикаси ИИВ Академияси, Ўзбекистон Республикаси Олий ҳарбий авиация билим юрти, Ўзбекистон Республикаси ФВВ Академияси, Ўзбекистон Республикаси Жамоат хавфсизлиги университети каби олий ҳарбий таълим муассасалари таълим жараёнига тадбиқ этилган (Ўзбекистон Республикаси Миллий гвардиясининг 2021 йил 30 октябрдаги 9551-сон маълумотномаси). Натижада барча ҳарбий психология йўналиши бўйича таҳсил олаётган курсантларнинг профессионал рус тилидаги нутқининг кўникмалари такомиллаштирилган.