Sayt test rejimida ishlamoqda

Хошимов Музаффаржон Ғанижоновичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Кириш гапли қўшма гап тилда гапнинг инвариант тури сифатида” 10.00.11¬ – Тил назарияси. Амалий ва компьютер лингвистикаси (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2021.3.Phd/Fil2030.
Илмий раҳбар: Эргашева Гули Исмоил қизи, филология фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Андижон  давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Фарғона  давлат университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.05.02
Расмий оппонентлар: Усмонова Ҳуринисо Шараповна, филология фанлари доктори, профессор; Насруллаева Нафиса Зафаровна,  филология фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон миллий университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади кириш бўлакли синтактик конструкциялар, шу жумладан “субъективно-модал баҳо” микроконцептини воқелантирувчи қўшма гапларнинг махсуслашган инвариант тури бўлган кириш гапли қўшма гапларнинг лингвокогнитив, лингвопрагматик ва лингвокультурологик хусусиятларини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
тилда «субъектив-модал баҳо» универсал микроконцептини воқелантирувчи кириш бўлакли синтактик конструкциялар тизими, жумладан, кириш гапли қўшма гапларнинг  струкутурал-семантик турларини аниқлаш орқали тилда мазкур микроконцептнинг лингвокогнитив майдонини ташкил этувчи турли сатҳларга тегишли  воситалар табиати,  ушбу майдон ядроси, доминантаси ва перифериясини ташкил этувчи конституентлари очиб берилган;
кириш гапли қўшма гапларнинг  лингвопрагматик  табиатини тизимли очиб бериш орқали “ассессив” нутқ актининг “субъектив модал баҳо” микроконцептини воқелантирувчи муҳим восита сифатидаги коммуникатив-прагматик имкониятлари далилланган;  
тилда “субъектив модал баҳо” микроконцептини воқелантирувчи муҳим восита бўлган кириш гапли қўшма гапларнинг лингвокогнитив, лингвопрагматик ва лингвокультурологик мақоми аниқланган ҳамда унинг лингвокультурема сифатидаги лингвокультурологик табиати очиб берилган;
“субъектив модал баҳо” микроконцептини воқелантирувчи махсус воситалар бўлган кириш гапли қўшма гапларнинг тиллараро мутаносиблик даражасини аниқлашга, уларни инглиз тилидан ўзбек ва рус тилларига таржима қилишга ёрдам берувчи тавсиялар ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Тилда “субъектив модал баҳо”  микроконцептини майдонини ташкил этувчи тил бирликларининг, шу жумладан КГҚГларнинг лингвокогнитив, лингвопрагматик  ва лингвокультурологик хусусиятларини очиб бериш жараёнида олинган натижалар асосида:
тилда «субъектив-модал баҳо» универсал микроконцептини воқелантирувчи КБСКлар тизими, шу жумладан, КГҚГнинг мавжуд турларига оид хулосалардан 2017-2018 йилларда амалга оширилган № OT-A1-53 Таржима назарияси ва амалиёти факультети учун  “Translation in Use” номли дарслигини яратиш ва нашр қилиш мавзусидаги амалий лойиҳа доирасида яратилган ”Синхрон таржима”  ва ”Изчил таржима” ўқув қўлланмаларини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2018 йил 30 сентябридаги 02/729 - сон маълумотномаси). Натижада ушбу амалий лойиҳа доирасида яратилган дарслик ва ўқув қўлланма янги илмий далиллар билан бойитилишига ва такомиллашишига хизмат қилган;
тилда «субъектив-модал  баҳо» микроконцептининг лингвокогнитив майдонини ташкил этувчи турли сатҳларга тегишли  воситалар табиати,  ушбу майдон ядроси, доминантаси ва перифериясини ташкил этувчи конституентларига оид натижалардан New Time University (NTU) Foundation курсларининг “Тил ва дискурс” ва “Мулоқот кўникмалари” каби модулларни ишлаб чиқишда фойдаланилган (New Time University нинг 2021 йил 25 сентябрдаги 7-3-сон маълумотномаси). Натижада модуллар КГҚГларнинг лингвокультурологик ва дискурсив табиатига хос бўлган илмий далиллар билан бойитилган;
кириш гапли қўшма гап тилда гапнинг инвариант тури сифатида намоён бўлишига оид натижаларнинг самарадорлиги ва улар асосида ишлаб чиқилган тавсияларнинг амалиётга татбиқ этилиши юзасидан эришилган ижобий натижалар, уларнинг  прагматик ва культурологик жиҳатлари, прагмема ва лингвокультуремалар сифатида контекстларда қўлланилиш хусусиятларига оид хулосалардан Ўзбекистон республикаси Маданият Вазирлигининг «Китоб махсулотларини нашр этиш ва таркатиш тизимини ривожлантириш, китоб мутолааси ва китобхонлик маданиятини ошириш хамда тарғиб қилиш бўйича комплекс чора-тадбирлар дастури» доирасида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Маданият Вазирлигининг 2021 йил 6 октябрдаги 05-12-01-4449-сон маълумотномаси). Натижада ишлаб чиқилган тавсияларнинг амалиётга тадбиқ этилиши юзасидан эришилган ижобий натижалар «йўл харитаси» доирасида ўз аксини топган;
КГҚГлар лингвокогнитив ва лингвокультурологик мақомини тилда аниқлашга, уларнинг умумлисоний  жиҳатлари очиб беришга дахлдор муҳим  масалалар таҳлилига оид фикрлар ва назарий хулосаларидан Aндижон вилояти телераднокомпаниясининг Андижон ахбороти “Янгиликлар” ва «Онлайн-урок» информацион кўрсатувларида фойдаланилган (Андижон вилояти телерадиокомпаниясининг 2021 йил 18 сентябрдаги 04-25-1481-сон маьлумотномаси). Натижада, улар телетомошабинларни кириш гапларнинг жонли мулоқотдаги ўзига хос лингвокогнитив ва қизиқарли лингвокультурологик хусусиятлари билан таништиришга хизмат қилган.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish