Очилов Илёс Келдиёровичнинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Суғурта ташкилотларида бухгалтерия ҳисоби ва молиявий таҳлили методологиясини такомиллаштириш”  08.00.08 – “Бухгалтерия ҳисоби, иқтисодий таҳлил ва аудит” (иқтисодиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2021.3.DSc/Iqt190.
Илмий маслаҳатчи: Ризаев Нурбек Кадирович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент молия институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент молия институти, DSc.03/30.12.2019.1.17.01
Расмий оппонентлар: Ахмеджанов Каримжон Бакиджанович иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Ибрагимов Абдугапур Каримович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Алиқулов Абдимўмин Исматович, иқтисодиёт фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат иқтисодиёт университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади суғурта ташкилот бухгалтерия ҳисоби ва молиявий таҳлилнинг такомиллашган таркибини, унда қўлланиладиган ҳисоб сиёсати ва иқтисодий кўрсаткичлар тизимини, уларни баҳолаш ва таҳлил қилиш йўлларини ишлаб чиқишдан ҳамда уларни назарий ва услубий жиҳатдан такомиллаштириш юзасидан таклиф тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ҳисоб объектига шартномалар бўйича депо мукофотларга ҳисобланган фоизлар, тантьемалар ва йиғимлар, сюрвейер ва аджастер хизматлари кўрсатишдан олинган даромадларни киритиш, тан олиш асосида суғурта фаолияти билан боғлиқ даромадлар таркиби қайта шакллантирилган;
суғурта ташкилотлари ҳисоб сиёсатида бирламчи ҳисоб ҳужжатлари ҳамда синтетик ва аналитик ҳисоб регистрлари ахборотларини ўзаро боғлиқлиги тизимлаштириш шакли ишлаб чиқилган ва шу асосида молиявий ахборотларни ишончлилиги ва шаффофлиги таъминлаш асосланган; 
суғурта ташкилотларида 2600 “Суғурта даъво ишини юритиш харажатлари”, 2010- «Умумий суғурта ишини юритиш харажатлари» ҳамда 2020 - «Ҳаёт суғурта ишини юритиш харажатлари» ишчи синтетик счётларини киритиш асосида ҳисоб сиёсати такомиллаштирилган;
суғурта ташкилотларининг даромад ва харажатлари суғурта ва депозит компонетларига бўлиб ҳисоб объекти сифатида тан олиш услубиётини киритиш асосида  молиявий ҳисоботнинг халқаро стандартларига уйғунлаштириш асосланган;
дастлабки услубий, ташкил этиш босқичилари ҳамда ҳисобот саналари ўртасидаги фарқ муддатларини белгилаш асосида суғурта ташкилотларида консолидaцияланган молиявий ҳисоботни тузиш ва уни тахлили такомиллаштирилган.
IV. Тaдқиқoт нaтижaлaрининг жoрий қилиниши. 
Суғурта ташкилотларида бухгалтерия ҳисоби ва молиявий таҳлили мeтoдoлoгияcини тaкoмиллaштириш acocидa oлингaн илмий нaтижaлaр acocидa:
ҳисоб объектига шартномалар бўйича депо мукофотларга ҳисобланган фоизлар, тантьемалар ва йиғимлар, сюрвейер ва аджастер хизматлари кўрсатишдан олинган даромадларни киритиш, тан олиш асосида суғурта фаолияти билан боғлиқ даромадлар таркиби бўйича таклифи “КАФОЛАТ суғурта компанияси” АЖ ҳисоб сиёсатига киритилган (“КАФОЛАТ суғурта компанияси” АЖнинг 2021 йил 3 ноябрдаги 01-01/2737 сон маълумотномаси). Мазкур таклифни жорий этиш натижасида суғурта ташкилотларининг суғурта ва қайта суғурта шартномаларини тузиш, ўзгартириш, муддатидан илгари тугатиш (тугатиш) ва тугатиш билан боғлиқ бўлган активлари ва мажбуриятларини тан олиш, таснифлаш, суғурта фаолияти билан боғлиқ асосий фаолият даромадлари таркиби қайта шакллантиришга ва молиявий натижаларни шаффофлигини таъминлашга хизмат қилган;
суғурта ташкилотлари ҳисоб сиёсатида бирламчи ҳисоб ҳужжатлари ҳамда синтетик ва аналитик ҳисоб регистрлари ахборотларини ўзаро боғлиқлиги тизимлаштириш шакли бўйича таклифи Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги томонидан норматив-хуқуқий хужжатларни, "ALSKOM суғурта компанияси” акциядорлик жамияти томонидан ҳисоб сиёсатини ишлаб чиқишда фойдаланилган  (Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлигининг 2021 йил 29 январдаги 06/17-01-35/28-сон, "ALSKOM суғурта компанияси” АЖнинг 2021 йил 23 сентябрдаги 04-1265-сон маълумотномалари). Натижада суғурта ташкилотларида ҳужжатлар айланишини самарали ташкил этиш орқали  дастлабки ҳужжатлар, ҳисоб регистрлари ва ҳисобот шаклларининг ўзаро мувофиқлигини таъминлаш ҳамда ўзаро ахборот ўтказишда мантиқий кетма-кетликни таъминлаш асосида молиявий ҳисоботлар, солиқ ҳисоботлари шаффоф ва ишончлиги таъминланган;
суғурта ташкилотларида 2600 “Суғурта даъво ишини юритиш харажатлари”, 2010- «Умумий суғурта ишини юритиш харажатлари» ҳамда 2020 - «Ҳаёт суғурта ишини юритиш харажатлари» ишчи синтетик счётларини киритиш асосида ҳисоб сиёсати такомиллаштириш бўйича таклифи "ALSKOM суғурта компанияси” акциядорлик жамияти ҳамда “КАФОЛАТ суғурта компанияси” акциядорлик жамияти ҳисоб сиёсатида ўз аксини топган ("ALSKOM суғурта компанияси” АЖнинг 2021 йил 23-сентябрдаги 04-1265-сон, “КАФОЛАТ суғурта компанияси” АЖнинг 2021 йил 3-ноябрдаги 01-01/2737-сон маълумотномалари), Натижада суғурта соҳалари ва турлари кесимида суғурта хизматларини кўрсатиш билан бевосита боғлиқ бўлган ишини юритиш харажатларни ҳисобга олиш алоҳида суғурта турлари бўйича юритилиши таъминлаш, суғурта маҳсулотларининг таннархни аниқлаш, уни таркибини таҳлил қилиш ва бошқарув қарорларини қабул қилишга  имконият яратган; 
суғурта ташкилотларининг даромад ва харажатлари суғурта ва депозит компонетларига бўлиб ҳисоб объекти сифатида тан олиш услубиётини киритиш асосида молиявий ҳисоботнинг халқаро стандартларига уйғунлаштириш бўйича таклифи Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги томонидан  норматив-хуқуқий хужжатларни ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлигининг 2021 йил 29 январдаги 06/17-01-35/28-сон маълумотномаси) Натижада, даромадлар ва харажатлар тўғрисида тўлиқ ва аниқ бухгалтерия ахборотини шакллантириш, суғурта ташкилотларининг ўз хусусиятларидан келиб чиқиб ҳисоб сиёсатини юритиш ва молиявий ҳисоботларни тузиш ҳамда эълон қилиш амалиётини молиявий ҳисоботларнинг халқаро стандартлар(МҲХС) асосида юритишга имконият яратган; 
дастлабки услубий, ташкил этиш босқичилари ҳамда ҳисобот саналари ўртасидаги фарқ муддатларини белгилаш асосида суғурта ташкилотларида консолидaцияланган молиявий ҳисоботни тузиш Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги томонидан норматив-хуқуқий хужжатларни ишлаб чиқишда, "ALSKOM суғурта компанияси” акциядорлик жамияти томонидан молиявий ҳисоботларни тузишда фойдаланилган, (Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлигининг 2021 йил 29 январдаги 06/17-01-35/28 сон, "ALSKOM суғурта компанияси” АЖнинг 2021 йил 23 сентябрдаги 04-1265-сон маълумотномалари). Натижада, суғурта ташкилотларининг консолидaция-ланган молиявий ҳисоботларини шаклланишида барча суғурта ташкилотлари учун бухгалтерия маълумотларини халқаро амалиёт талаблари доирасида бир хиллигини ва уни таҳлил қилиш мезонларининг ягона тизими таъминлаган ва ҳисоботларни юритиш ва молиявий ҳисоботларни тузиш, умумлаштиришни энг мақбул усулини танлаш орқали консолидaция тартибини оптималлаштиришга эришилган.