Турдимуродов Сирожиддин Эшқобиловичнинг 
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ўзбек тилининг изоҳли луғатларида эвфемик маънолар талқини”, 10.00.01 – Ўзбек тили (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2021.1.PhD/Fil1557.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Термиз давлат университети.
Илмий раҳбар: Менглиев Бахтиёр Ражабович, филология фанлари доктори, профессор.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Термиз давлат университети, PhD.03/31.03.2021.Fil.78.04. 
Расмий оппонентлар: Ҳакимова Муҳайё Каримовна, филология фанлари доктори, доцент Маматов Абдуғафур Эшонқулович, филология фанлари доктори, профессор;.
Етакчи ташкилот: Фарғона давлат  университети. 
Диссертация йўналиши: амалий ва назарий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади ўзбек тилининг умумий изоҳли луғатларида эвфемик маъноли лексемаларнинг берилиш кўламини кенгайтириш, бош сўз кўчма маъноларини ифодалашнинг усуллари, уларнинг грамматик тавсифи ва ўзига хос хусусиятларини очиб бериш, эвфемик бирликларнинг луғатда берилишининг назарий асосларини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат: 
ўзбек тили изоҳли луғатлари учун эвфемик маъноли сўзлик танлашда бош сўз ва луғат мақоласи структураси таркиби, луғат мақоласида эвфемик кўчма маъноларни бериш ва уларни изоҳлашда лингвистик хусусиятларнинг интралингвистик жиҳатдан мутаносиб, экстралингвистик омилларга кўра эса номутаносиблиги аниқланган;
луғатларда келтирилган эвфемик маъноли лексемаларнинг семантикаси асосида яратиладиган ўзбек тилининг изоҳли луғатларида эвфемик маъноли бирликлар миқдорини янада ошириш ва такомиллаштириш борасида(эвф. (эвфема) шартли қисқартма, унинг луғат мақоласи структураси (тузилиши))даги аҳамияти асосланган;
ўзбек тили изоҳли луғатлари ҳамда тил эгалари нутқида учрайдиган эвфемик бирликларнинг моносемантик (кекса, рафиқа, ҳомиладор) ва полисемантик (бузилган, бўйни йўғон, жон бермоқ) хусусиятлари аниқланиб, уларнинг семантик тараққиёти очиб берилган;
от, сифат ва феъл метафорик эвфемик маъноли лексемаларнинг нарса-буюм, шахс, фаолият-жараён, ўрин-жой отлари, хусусият, ҳажм-ўлчов, ҳид билдирувчи сифатлар, нутқий, ақлий, жисмоний, ҳолат феъллари каби маъно турлари аниқланиб, эвфемизмларни морфологик туркумлашнинг лингвистик мезонлари белгиланган.    
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ўзбек тилининг изоҳли луғатларида учрайдиган эвфемик маъноли лексик қатламни лексикографик тадқиқ қилиш жараёнида олинган илмий натижалар асосида:
эвфемик маъноли лексемалар кўчим асосида язага келиши, метафорик ва метонимик кўчма маъноли сўзларнинг луғатларда берилиши, изоҳли луғатлардаги эвфемик маъноли лексемаларнинг метафорик ва метонимик турлари, грамматик хусусиятларига оид илмий хулосалардан ФА-Ф1-Г003 “Ҳозирги қорақалпоқ тилида функционал сўз ясалиши” (“Функциональное словообразование в современном каракалпакском языке”) мавзусидаги фундаментал илмий лойиҳанинг эвфемизмларнинг ясалиши, уларнинг кўпмаънолилик хусусиятларини очиб бериш қисмида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Қорақалпоғистон бўлими Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институтининг 2021 йил 1 ноябрдаги 17.01/277-сон маълумотномаси). Натижада лойиҳа доирасида мураккаб таркибли лексемаларнинг ясалишида эътибордан четда қолиб кетаётган миллий эвфемик характердаги лексема ва бирикмалар салмоғи сезиларли даражада яхшиланган;
ўзбек тилида кўчма маъноли ва эвфемик маъноли лексемаларнинг семантик кўлами ва лексикографик талқини, эвфемик қурилмаларни изоҳли луғатларда ифодалашнинг илмий-назарий муаммоларини ёритишда олинган хулосалардан ФА-А1-Г007 “Қорақалпоқ нақл-мақоллари лингвистик тадқиқот объекти сифатида” мавзусидаги амалий лойиҳанинг мақолларнинг этимологик, лингвомаданий хусусиятларини асослаш қисмида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Қорақалпоғистон бўлими Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институтининг 2021 йил 1 ноябрдаги 17.01/277-сон маълумотномаси). Натижада лойиҳа доирасида нутқий маданият билан боғлиқ эвфемик мақолларнинг сифат ва миқдор жиҳатдан янгиланишида ижобий самара берган;
ўзбек тилнинг изоҳли луғатида эвфемик маъноли лексемалар ва уларнинг тематикаси, метафорик ва метонимик эвфемаларнинг хусусиятларига доир материаллар ва ишлаб чиқилган тавсиялар асосида Ўзбекистон Республикаси Туризмни ривожлантириш давлат қўмитаси Сурхондарё вилояти ҳудудий бошқармаси томонидан гид-таржимонларни тайёрлашда фойдаланилган (Туризмни ривожлантириш давлат қўмитаси Сурхондарё вилояти ҳудудий бошқармасининг 2021 йил 17 ноябрдаги 23/446-сон маълумотномаси). Натижада гид таржимонлар ва саёҳатчи туристлар  нутқида сўзларни кўчма маъноларда қўллашга, эвфемик маъноли лексемалардан унумли фойдаланишга эътибор кучайган.