Отажанова Манзура Оманбоевнанинг 
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ҳозирги ўзбек насрида мифологизм”. 10.00.02 – Ўзбек адабиёти (Филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2017.2 .DSc/Fil73.
Илмий маслаҳатчи: Каримов Наим Фатихович, филология фанлари доктори, профессор, академик.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Ўзбек тили, адабиёти ва фольклори институти. 
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон миллий университети, DSc.03/25.08.2021.Fil.01.16.
Расмий оппонентлар: Раҳмонов Насимхон Асқарович, филология фанлари доктори, профессор; Яқубов Ислом Ахмеджанович, филология фанлари доктори, профессор; Муродов Ғайрат Некович, филология фанлари доктори, профессор. 
Етакчи ташкилот: Алишер Навоий номидаги Давлат адабиёт музейи.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади мифологиянинг ҳозирги ўзбек насри бадиий контекстидаги ўзига хос трансформацияси ва семантик вазифаларини аниқлаш орқали мифологизмларнинг поэтик табиати ҳамда бадиий тафаккур тадрижида тутган ўрнини очиб беришдан иборат. 
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
бадиий мифологизмнинг ҳозирги насрдаги энг янги ва фаол талқинларидан бири «миф ижодкорлиги» бадиий идрок этилган воқеликнинг мифик тафаккур мезонлари рамзий-метафорик тасвирлаш ёки «муаллиф неомифологизми» эканлиги, унинг ўзбек адабиётида «миф-ҳикоя» жанри шаклланишига асос бўлганлиги очиб берилган;
неомифологизмларнинг поэтик тафаккур янгиланишига асос берувчи муҳим эстетик воситалар сифатида бадиий асарда анъанавий архетиплар ва дунё халқлари мифопоэтик тафаккури учун муштарак ҳисобланган универсал мифологемаларни қўллаш ҳамда архаик мифологияга оид сюжет, образ ва тимсолий-метафорик атрибутлар асосида «мифосхема»ни яратиши очиб берилган;
ўзбек романларининг бадиий контексти ва сюжет-композицион қурилишида муҳим семантик функция бажарувчи мифологизмлар архаик инонч-эътиқодларга алоқадор мифологик архетиплар диффузияси, мифологик сюжет ва мотивлар стилизацияси, жаҳон халқлари мифологияси элементларининг трансформацияси каби типлардан иборатлиги далилланган;
мифларнинг ёзма наср бадиий контекстидаги поэтик ўрни ва мифологизмларнинг бадиий матн структураси асосида ҳозирги ўзбек адабиётидаги мифологик сюжет, мотив ва образларнинг ўсиш-ўзгариш хусусиятлари очиб берилган; 
ҳозирги ўзбек насрида қадимги мифларга хос воқеликни идрок этиш ва мифопоэтик архетиплардан фойдаланишдаги анъанавийлик аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ҳозирги ўзбек насрида мифологизмларнинг поэтик вазифаларини тадқиқ этиш бўйича олинган илмий натижалар қуйидаги йўналишларда жорий қилинган:
ҳозирги ўзбек насрида мифологизмларнинг бадиий асар композициясида тутган ўрни, бадиий асар матнидаги мифологизмнинг халқ оғзаки поэтик ижодидаги талқинлари аниқланиб, мифопоэтик элементларнинг бадиий эволюцияси жараёнига доир илмий хулосаларидан ЎзР ФА Ўзбек тили, адабиёти ва фольклори институтида 2007-2011 йилларда бажарилган ФА-Ф8-032 рақамли 15 жилдлик “Ўзбек фольклори ва адабиёти тарихи” мавзусидаги фундаментал лойиҳада фойдаланилган (ЎзР Фанлар академиясининг 2020 йил 23 сентябрдаги 3/1255-1972-сон маълумотномаси). Натижада мифологизмларнинг ўзбек адабиёти бадиий контекстида тутган ўрни, ижодкорларнинг мифик сюжет ва мотивлардан фойдаланишдаги ўзига хос маҳорати, насрий асарлар сюжет-композицион қурилишида мифологизмларнинг функционал-семантик хусусиятлари ҳақидаги назарий қарашларни мустаҳкамлашга эришилган; 
    ҳозирги ўзбек насридаги мифологизмларнинг манбалари қадимги туркийларнинг мифологик қарашлари ва архаик эпик сюжетларига бориб тақалиши ҳамда ўзбек насридаги неомифологизмларни ўрганиш орқали бадиий асарнинг мифопоэтик қурилишини белгиловчи етакчи семантик моделлар аниқланганлигига оид назарий хулосаларидан ЎзР ФА Ўзбек тили, адабиёти ва фольклори институтида 2012-2016 йилларда бажарилган ФА-Ф1-ГО40 рақамли “Ўзбек адабиётшунослиги қиёсий адабиётшунослик аспектида: таъсир ва типология” мавзусидаги фундаментал лойиҳада фойдаланилган (ЎзР Фанлар академиясининг 2020 йил 23 сентябрдаги 3/1255-1972-сон маълумотномаси). Натижада лойиҳа насрий асарлардаги мифик сюжетлар, образ ва мотивларининг бадиий асар сюжет-композицион тўқимасига сингдириб юборилиши натижасида юзага келган ўзига хослиги ҳақидаги илмий-назарий материаллар билан бойитилган; 
мифнинг дунё халқлари, шу жумладан, Марказий Осиё туркий халқлари насридаги поэтик трансформацияси ҳамда мифологизмларнинг жаҳон адабиётшунослигидаги илмий-назарий талқинларига доир материаллари ва хулосаларидан ЎзР ФА Қорақалпоғистон бўлими Гуманитар тадқиқотлар институтида бажарилган “Қорақалпоқ фольклори ва адабиёти жанрларининг назарий масалаларини тадқиқ этиш” (2012-2016) мавзусидаги фундаментал лойиҳада фойдаланилган (ЎзР ФА Қорақалпоғистон бўлимининг 2020 йил 29 сентябрдаги 17.01/99-сон маълумотномаси). Илмий натижаларнинг амалиётга татбиқ этилиши миф ва унинг бадиий адабиёт тараққиётида тутган ўрнини белгилаш, ёзма адабиётдаги мифологизмларнинг типологияси, семантик табиати ва таснифига доир янги илмий қарашларни аниқлаш имконини берган;
ҳозирги ўзбек насридаги мифологизмлар табиати ва талқини, мифологизмларнинг адабий эҳтиёжга айланиши қонуниятлари, ҳикоя, қисса ва романлардаги мифик образ ва сюжетлар таҳлилига доир илмий мақолаларидаги фактик материаллар ва назарий хулосаларидан 2018-2020 йиллар мобайнида Туркиянинг Карабук университети Адабиёт факультетидаги “Турк тили ва адабиёти” бўлими талабаларига TED323 “Ozbek edebiyati”, TED303 “Halk edebiyati” фанларидан маърузалар ўтишда фойдаланилган (Туркия давлати Карабук университети Адабиёт факультети Турк тили ва адабиёти бўлими маълумотномаси). Натижада Назар Эшонқул, Исажон Султон, Улуғбек Ҳамдам, Асад Дилмурод каби ёзувчилар асарларидаги неомифологизмлар табиати, бадиий асар матнидаги  мифологемалар, рамзий-мифологик образлар, мифик сюжет ва мотивларнинг халқ оғзаки ижодидаги манбалари хусусида талабаларга маълумот берилган; 
Туркиянинг Ankara Haci Bayram Veli университети Адабиёт факультети Қардош Турк тиллари ва адабиёти бўлимида ўзбек адабиётидан маърузалар ўтишда фойдаланилган (Ankara Haci Bayram Veli университети адабиёт факультетининг 2020 йил 3 ноябрдаги маълумотномаси). Натижада “Ҳозирги ўзбек насрида мифологизм” (2020) номли монографиясидан неомифологизмлар табиати, бадиий асар матнидаги  мифологемалар, рамзий-мифологик образлар, мифик сюжет ва мотивларнинг халқ оғзаки ижодидаги манбалари хусусида талабаларга кенг кўламли маълумот берилган; 
ўзбек адабиётидаги мифологик тасаввурларнинг поэтик трансформацияси ва мифик сюжетларнинг стилизациясида ижодкор бадиий маҳорати таҳлилига доир илмий умумлашмаларидан Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмаси томонидан ташкил этилган ёш ижодкорларнинг маҳоратини ўстириш мақсадида ўтказилган адабий суҳбатларида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Ёзувчилар уюшмасининг 2020 йил 12 ноябрдаги 01-03-05/955-сон маълумотномаси). Натижада ёш ижодкорларга қадимги мифологик тасаввурлар асосида архетипларнинг бадиий асар контекстидаги талқинларига доир янги маълумотлар берилган;
ҳозирги ўзбек насридаги мифологизмларнинг манбалари, қадимги туркийларнинг мифологик қарашлари ва архаик эпик сюжетларига бориб тақалиши ҳамда мифологизмларнинг бадиий асар композициясида тутган ўрнига доир хулосаларидан Навоий давлат педагогика институтида бажарилган Ф1-ХТ-0-19919 «Ўзбек мифологияси ва унинг бадиий тафаккур тараққиётидаги ўрни» фундаментал илмий лойиҳасида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус  таълим  вазирлигининг 2020 йил 23 ноябрдаги 89.03-4889-сон маълумотномаси). Натижада ўзбек адабиёти тараққиётида муҳим роль ўйнаган мифологизм ва мифик сюжетларнинг бадиий асарда ўзига хос талқинлари ҳамда мифологиянинг ёзма адабиётнинг шаклланишига кўрсатган таъсири ойдинлаштирилган.