Sayt test rejimida ishlamoqda

Зокиров Санжар Икромжон ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.  
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Танланган нурланишда ишловчи фототермогенераторнинг оптик ва фотоэлектрик ҳусусиятларини тадқиқ қилиш”, 01.04.10 – Яримўтказгичлар физикаси (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.4.PhD/T2437
Илмий маслаҳатчи: Касимахунова Анархан Мамасадиковна, техника фанлари доктори, профессор
Диссертация бажарилган муассаса номи: Фарғона политехника институти
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон Миллий университети ҳузуридаги Яримўтказгичлар физикаси ва микроэлектроника илмий-тадқиқот институти, DSc.03/30.12.2019.FM/Т.01.12
Расмий оппонентлар: Мамадалимов Абдугафур Тишабаевич, физика-математика фанлари доктори, академик, Тагаев Марат Баймуратович, техника фанлари доктори, профессор. 
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат техника университети
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади қўзғалувчан тирқишли ҳимоя блокига эга танланган нур фототермогенератори таркибидаги яримўтказгичли фотоўзгартиргичнинг оптик ва фотоэлектрик параметрларини тадқиқ қилишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
илк бор, селектив нур фототермогенератори учун, қўзғалувчан тирқишли ҳимоя блокини яратилди ва Si асосидаги қуёш панелининг фойдали иш коэффициентини 6-7% дан 15-16% га оширишга эришилган; 
фототермогенератор учун ишлаб чиқилган қуёш трекеридан фойдаланиш натижасида фотоэлементнинг энергия ишлаб чиқариш имкониятидан фойдаланиш самарадорилиги 97,5% гача етиши аниқланган;
ёруғлик нурининг тушиш бурчагига боғлиқ энергия йўқотиш миқдорини аниқлаш учун ишлаб чиқилган формуладан фойдаланиш фототермогенераторнинг қуёш нурлари тушиш бурчагига нисбатан оптимал     жойлашиш координаталарини ҳисоблаш имконини берган;
танланган нур фототермогенератори фотоэлектрик қисмининг электрофизик параметрларини тадқиқ қилиш учун ишлаб чиқилган дастурий таъминот комплекси, қурилма учун оптимал параметрли яримўтказгичли материаллардан тайёрланган фотоэлементларни танлаш имконини яратган; 
илк бор, фотоэлементни спектрнинг фотоактив соҳасига автоматик жойлаш технологиясини яратилди, ва натижада, фотоэлементнинг қизиш вақтини узайтириш ва ҳароратини 37 оС дан ортиқ бўлмаган ҳолда сақлашга эришилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Яримўтказгичли фото- ва термоэлементлар асосида қўзғалувчан тирқишли ҳимоя блокига эга танланган нур фототермогенераторини яратиш натижасида:
тушувчи ёруғлик нурининг, фототермогенератор нормалига нисбатан тушиш бурчаги қийматига боғлиқ равишда, юзага келувчи энергия йўқотилиш фоизини ҳисоблаш учун таклиф қилинган аналитик формула ва у асосида ишлаб чиқилган алгоритмик модели; фото ва термоэлементлардан ташкил топган, танланган нур фототермо-генераторинининг оптик параметрларини тадқиқ этиш учун яратилган, имитацион ва амалий моделлари ЎзР ФА «Физика-Қуёш» ИИЧБ Материалшунослик институти тасарруфидаги иссиқлик қуввати 1 МВт бўлган ноёб илмий-техник қурилма – Катта Қуёш сандонининг гелиостат майдонини бошқарув тизимини модернизация қилиш доирасида ИЗ-20170927404 рақамли «Катта Қуёш Печи гелиостат майдонини бошқариш тизимини модернизация қилиш» лойиҳасида қўлланилган. (ЎзРФА нинг 18.11.2021 йилдаги №2/1255-3213 сонли маълумотномаси). Илмий тадқиқот ишининг натижаларидан фойдаланиш электр токи генерация қилишдаги тафовутлар орқали гелиостатик қуёш ортидан эргашиш аниқлигини баҳолаш имконини берган;
диссертация ишининг натижалари Фарғона вилоятида «Бувайда туман йўллардан фойдаланиш унитар корхонаси» да жорий этилди. Унда қўзғалувчан тирқишли ҳимоя блокига эга, селектив нурда ишлашга мўлжалланган фототермогенератори кўринишидаги, қуввати 100 Вт гача бўлган мобил ёритиш тизимининг электр манбаини қувватлаш воситаси сифатида қўлланган (ЎзР АЙ қўмитасининг 27. 09. 2021 йилдаги №02-3756 сонли маълумотномаси). Илмий тадқиқот ишининг натижаларидан фойдаланиш кунлик ф.и.к. 6-7% ни ташкил этувчи MSM12-700 қуёш модулининг кунлик ўртача ф.и.к. ни 15-16% га етказиш имконини берган.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish