Sayt test rejimida ishlamoqda

Имамназаров Даврон Хамраевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Ўткинчи металл парамагнит қотишмаларнинг электрон структураси ва кинетик хоссалари», 01.04.09 – Магнит ҳодисалари физикаси (физика-математика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2019.4.PhD/FM448
Илмий раҳбар: Қувондиқов Облоқул Қувондиқович, физика-математика фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Самарқанд давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Самарқанд  давлат  университети, PhD.03/30.12.2019.FM.02.04
Расмий оппонентлар: Эшпулатов Барот Эшпулатович, физика-математика фанлари доктори, профессор; Ибадов Рустам Мустафаевич, физика-математика фанлари доктори, профессор 
Етакчи ташкилот: Бухоро давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади тартибли бўлмаган кристалл ва аморф парамагнит қотишмаларда солиштирма электр қаршилик ва нормал Холл коэффициентини умумлаштирилган икки зонали гибридлашган s-d модел асосида заряд ташувчиларнинг сочилиши кучли ҳамда s-d гибридлашувни эътиборга олган ҳолда когерент потенциал усули асосида назарий жиҳатдан ўрганиш, шунингдек, ўткинчи металлар асосидаги кристалл ва нокристалл парамагнит қотишмаларда классик магнитоқаршилик назариясини ўрганишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
икки зонали умумлаштирилган s-d моделнинг бир тугунли когерент потенциал усулида ўткинчи металлар асосидаги нотартиб парамагнит қотишларнинг солиштирма электр ўтказувчанлик σ, нормал Холл эффекти коэффициенти Ro учун назарий ҳисоблашлар бажарилган. Бунда ρ ва Ro умумий ифодаларига тезликнинг зоналараро матрица элементлари билан боғлиқ бўлган тузатмалар киритилди;
маълум бир шароитларда гибридлашув билан боғлиқ бўлган қўшимча ҳадлар кичик бўлмай, қотишма таркибига кирувчи компоненталарнинг концентрацияси ўзгариши билан Ro нинг ишораси манфийдан мусбатга ўзгариши кўрсатилган;
кучли сочилиш ва гибридлашувнинг таъсири натижасида солиштирма электр қаршиликнинг концентрацияга боғлиқ ҳолда ўзгаришида Нордгейм қонуниятидан четланиш мавжудлиги аниқланган;
кучли сочилишнинг таъсири натижасида солиштирма электр қаршиликнинг температурага боғлиқ ҳолда ўзгаришида Ферми энергиясининг ҳолатлар зичлигидаги жойлашишига қараб, солиштирма электр қаршиликнинг ошиши ёки камайиши аниқланган;
ўткинчи металлар асосидаги тартибсиз қотишмаларда классик магнетоқаршилик назарияси когерент потенциал усулининг бир зонали моделида ва Кубо формализми асосида ўрганилган. Бунда кўндаланг магнитоқаршилик дисперсия қонуни изотроп бўлган ҳолда, яъни заряд ташувчиларнинг сочилиши Борн характерида бўлмаган ҳолда нолга тенг бўлмаслиги ҳамда магнитоқаршилик сочилиш интенсивлиги ошиши билан Ферми сатҳининг ёйилишига мутаносиб равишда ўсиши аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши: Ўткинчи металлар асосидаги парамагнит қотишмаларнинг кристалл ва аморф ҳолатдаги электрон структураси ва кинетик хоссаларини ўрганиш бўйича олинган натижалар асосида:
sd-гибридизациянинг ўткинчи металлар асосидаги аморф парамагнит қотишмаларнинг электрон структураси ва кинетик хоссаларига таъсири натижалари 15–03–04182-рақамли “Фундаментальные закономерности процесса газофазного синтеза металлических нанокластеров, используемые методами многомасштабного компьютерного моделирования” фундаментал лойиҳаси доирасида бажарилган тадқиқотларда фойдаланилган (Россия ФА Урал Бўлими Металлургия институтининг тадқиқот далолатномаси). Илмий натижаларнинг қўлланилиши металл нанокластерларнинг ҳосил бўлиш механизмини тушунтириш ва уларнинг электрон структурасини моделлаштириш имконини берган;
электронларнинг дисперсия қонуни изотроп бўлиб, уларнинг сочилиши кучли бўлган ҳолда Лоренц магнитоқаршилиги электронлар ҳолатининг Ферми сатҳидаги сўнишига мутаносиб бўлиши натижасидан 2007-2011 йилларга мўлжалланган ИТД–14–027-рақамли ‹‹Ионлар имплантацияси ёрдамида ҳосил қилинган квант нуқтали наноматериаллардан Қуёш энергетикасида фойдаланиш›› мавзусидаги амалий лойиҳада фойдаланилган.  (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 30 октябрдаги 89–03–4305-сон маълумотномаси). Олинган натижалар квант нуқтали наноматериалларнинг колоссаль магнитоқаршилигини баҳолаш имконини берган. 

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish