Камолов Луқмон Сирожиддиновичнинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган тармоғи номи): «Stachybotrys, Trichoderma ва Polyporus қўзиқоринларининг иккиламчи метаболитлари синтези, тузилиши ва модификацияси», 02.00.03 - Органик кимё, 02.00.10 - Биоорганик кимё (кимё фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.4.DSc/K106.
Илмий маслаҳатчилар: Нурманов Сувонкул Эрханович, техника фанлари доктори, профессор; Арипова Салимахон Фозиловна, кимё фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қарши давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон миллий университети ҳузуридаги DSc.03/30.12.2019.К.01.03 рақамли илмий кенгаш асосидаги бир марталик илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар: Абдуллаев Шавкат Вохидович, кимё фанлари доктори, профессор; Матчанов Олимжон Давлатбаевич, кимё фанлари доктори; Рахманбердиева Рано Каримовна, кимё фанлари доктори. 
Етакчи ташкилот: Самарқанд давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади маҳаллий Stachybrobrys, Trichoderma микромицетлар ва Polyporus қўзиқоринларининг алкалоидлари, терпеноидларини ажратиш, янги ҳосилаларини синтези усулларини ишлаб чиқиш ҳамда уларнинг тузилиши, физик-кимёвий ва биологик хоссаларини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор янги тузилишли сесквитерпеноид дриман бензофуран синфига кирувчи стахиботрилактам, стахиботрин, стахиботролид ва стахиботраль моддалари олинган, тузилиши исботланган ва кимёвий хоссалари аниқланган;
янги алкалоидлар ва терпеноидларни N,О-ациллаш, N,О-виниллаш ҳамда оксидланиш-қайтарилиш реакциялари амалга оширилган, улар асосида биологик фаол бирикмалар синтез қилинган;
стахиботрилактам, стахиботрин, стахиботролид ва стахиботралларнинг N,О-ацилли бирикмаларини синтез қилиш орқали ароматик ва терпеноид ҳалқаларидаги гидроксил гуруҳларига хос О-ацил бирикмаларни юқори унум билан ҳосил бўлиши аниқланган;
сесквитерпеноид дриман бензофуран алкалоидлари, терпеноидларнинг тузилиши ва конформацияси кимёвий, замонавий физик тадқиқот усуллари ҳамда рентген тузилиш таҳлил усули ёрдамида аниқланган;
илк бор сесквитерпеноид дриман бензофуран тузилишли алкалоидлар, терпеноидларнинг ҳосилаларини синтез қилиш усуллари ишлаб чиқилган ва мақбул шароитлари топилган;
маҳаллий T.harzianum 55 замбуруғ штамми асосида қишлоқ хўжалиги экинлари ўсиши, ривожланиши ва ҳосилдорлигини оширувчи турли хил фитопатоген замбуруғларга қарши антифунгал хусусиятга эга «Биостим» микроўстиргич биопрепарати яратилган;
маҳаллий T.harzianum 28 замбуруғ штамми асосида ўсимлик массалари силосининг кимёвий, органолептик кўрсаткичларини оширувчи ва турли хил целлюлозали субстратларни бойитишда фойдаланиладиган «Трихостим» биопрепарати яратилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
Ажратиб олинган алкалоидлар, терпеноидлар ва уларнинг ҳосилаларининг тузилиши ҳамда биологик фаоллигини аниқлаш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
Рolyporus аilanthus қўзиқоринидан тритерпеноидларини ажратиш, тузилиши, синтез усуллари, кимёвий ўзгаришлари ва биологик фаоллиги ҳақидаги маълумотларни қўлланилиши ва таҳлили учун хорижий юқори импакт факторли 13 га яқин журналлар ҳамда 20 та манба ва илмий мақолаларда фойдаланилган (Natural Medicines (2006), 2, 130-134, (IF=2.3); Bioorganic Chemistry (2018), (IF=5.2), Phytochemistry (2006) 67, 202–211, (IF=4.0) ва бошқа). Натижада, тритерпеноидлар ажратиш ва тузилишини аниқлашни амалга ошириш имконини берган;
циклопентанон оксимнинг рентген тузилиш таҳлили натижалари халқаро Кембридж марказий кристаллографик маълумотлар базасига киритилган (The Cambridge Structural Database, https://www.ccdc.cam.ac.uk, CCДC № 1042802). Натижада, базага киритилган янги моддаларга ўхшаш бирикмаларни синтез қилиш, тузилишини ўрганиш имконини берган;
маҳаллий Trichoderma harzianum 55 замбуруғ штамми культурал суюқлиги асосида яратилган “Биостим” микроўстиргич биопрепарати қишлоқ хўжалигида пахтачилик ҳамда ғаллачиликда амалиётга жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги Қашқадарё вилоят қишлоқ хўжалиги бошқармасининг 2021 йил 25 октябрдаги 01/1783-сон маълумотномаси). Натижада, қишлоқ хўжалиги экинларининг ҳосилдорлигини 4-12% гача ошириш имконини берган;
маҳаллий Trichoderma harzianum 55 замбуруғ штамми культурал суюқлиги асосида яратилган “Биостим” микроўстиргич биопрепаратини “Лаванда” доривор ўсимлигига қўллаш орқали амалиётга жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Ўрмон хўжалиги қўмитасининг 2021 йил 16 ноябрдаги 04/21-4574-сон маълумотномаси). Натижада, ўрмон хўжалиги ҳудудаги “Лаванда” доривор ўсимлиги ривожланишини 15-20% гача ошириш имконини берган;
маҳаллий Trichoderma harzianum ва Stachybotrys chartarum замбуруғ штаммидан ажратиб олинган алкалоидли ва терпеноидли органик бирикмалар Муборак газни қайта ишлаш МЧЖ корхонасида амалиётга қўлланилган (“Ўзбекнефтгаз” АЖ Муборак газни қайта ишлаш заводининг 2021 йил 27 ноябрдаги 854/GK-11-сон маълумотномаси). Натижада, нефт-газ саноати металл конструкциялари ва қурулмаларининг эксплутация муддатини ошириш имконини берган;
маҳаллий Trichoderma harzianum 28 замбуруғ штамми культурал суюқлиги асосида олинган “Трихостим” биопрепарати чорвачиликда амалиётга жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Ветеренария ва чорвачиликни ривожлантириш қўмитасининг 2021 йил 22 ноябрдаги 02/23-2099-сон маълумотномаси). Натижада, ҳайвонлар соғлигини барқарорлаштириш, турли хил касалликларга чидамлилигини ва сигирларнинг сут маҳсулдорлигини 16-21% га ошириш имконини берган.