Sayt test rejimida ishlamoqda

Дадамирзаева Гулчеҳра Абдунабиевнанинг 
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «1946 – 1960 йилларда Фарғона водийсида ишлаб чиқариш кооперативлари фаолияти», 07.00.01 – Ўзбекистон тарихи (тарих фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2019.2.PhD/Tar458.
Илмий раҳбар: Юнусова Хуршида Эркиновна, тарих фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон миллий университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Фарғона давлат университети, PhD.03/31.03.2021.Tar.05.05.
Расмий оппонентлар: Хайдаров Иззатиллахон Маҳмуталиевич, тарих фанлари доктори,; Раҳматжон Арслонзода Арслонбоевич, тарих фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот номи: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқот мақсади Фарғона водийси вилоятларидаги ишлаб чиқариш кооперативлари (артеллари) ҳамда улар фаолиятига бевосита раҳбарлик қилган ҳунармандчилик кооперацияси фаолияти орқали артелларнинг республиканинг ижтимоий-иқтисодий ва маданий ривожланишидаги аҳамиятини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
аҳолининг ўз-ўзини бандлигини таъминлаш, кенг истеъмол молларини ишлаб чиқаришни кўпайтириш мақсадида тузилган кооперативларнинг фаолиятига янги иқтисодий сиёсат даврида кенг йўл берилганлиги, кейинчалик совет ҳокимиятининг ўрни мустаҳкамланиб боргани сари уларнинг фаолияти устидан тўлиқ назорат ўрнатилиб, кооперативларнинг эркин фаолият юритишига тўсқинлик қилинганлиги, 1960 йилга келиб кооперативларнинг бутунлай тугатилганлиги асосланган; 
Иккинчи жаҳон урушидан сўнг кооперативларнинг республиканинг бошқа ҳудудларига нисбатан водийда кенг ёйилганлиги, ҳунармандчилик артеллари сонининг 116 тага етганлиги, ногиронлар артелларининг ҳарбий хизматчилар, уруш ногиронлари, армия сафларидан қайтганларга ҳамда фронтда ҳалок бўлганларнинг оилалари, етим болаларга моддий жиҳатдан кўмак бериб, иш билан таъминлашда муҳим ўрин тутганлиги аниқланган; 
совет ҳукумати даврида кооперативларнинг аҳоли иқтисодий эҳтиёжларини қондириш ва ўз ҳисобидан кооператив аъзоларининг ижтимоий-маиший турмуш даражасини кўтариш мақсадида нафақа таъминотини қоплаб келганлиги, табиий офатлар вақтида аҳолига кўмаклашганлиги, турли касалликларга чалинганларга моддий жиҳатдан ёрдам берганлиги ҳамда нафақадаги кооператив аъзоларининг эҳтиёжларини мунтазам таъминлаб келганлиги далилланган; 
республика бўйича артеллар фаолиятига раҳбарлик ҳунармандчилик кооперацияси совети, вилоятларда эса уюшмалар орқали амалга оширилганлиги, бундан ташқари артель аъзоларини спорт-соғломлаштириш ишларида “Спартак” спорт жамиятининг муҳим рол ўйнаганлиги асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 1946–1960 йилларда Фарғона водийси вилоятларида ишлаб чиқариш кооперативларининг фаолиятини тадқиқ этиш давомида олинган натижалар, хулосалар ва амалий тавсиялар асосида:
1946–1960 йилларда Фарғона водийсида фаолият юритган ишлаб чиқариш кооперативларига доир архив ҳужжатлари ва фотографик манбалар асосида кооперативларнинг Иккинчи жаҳон урушидан сўнг Фарғона водийси вилоятлари бўйлаб республиканинг бошқа ҳудудларига нисбатан кенг ёйилганлиги, хусусан, ҳунармандчилик артелларининг фаолияти, ҳамда ногиронлар артелларининг ҳарбий хизматчилар ва фронтда ҳалок бўлган жангчиларнинг оилалари, етим болалар ҳамда уруш ногиронлари, армия сафларидан қайтарилганларга моддий жиҳатдан кўмак бериб, иш билан таъминлашдаги хизматларига доир ҳужжатлар ва улар асосида олинган илмий натижалар Наманган вилояти тарихи ва маданияти давлат музейининг “Тарих” бўлими манбаларини бойитишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Маданият вазирлигининг 2021 йил 2 мартдаги 05-12-08-1156-сон маълумотномаси). Натижалар музейга ташриф буюрувчиларда Иккинчи жаҳон урушидан кейинги йилларда  Фарғона водийсида фаолият олиб борган ишлаб чиқариш кооперативлари ҳақида тўлиқ тасаввур ҳосил қилиш имконини берган; 
Иккинчи жаҳон урушидан сўнг кооперативларннинг ташкилий-иқтисодий тузилма бўлиш билан бирга ўз аъзолариннинг ижтимоий муаммоларини ҳал қилишда муҳим роль ўйнайдиган ташкилот вазифасини ҳам бажариб келганлиги, аҳолини ўз-ўзини бандлигини таъминлашдаги аҳамияти, айниқса урушдан кейинги йилларда сон жиҳатдан кўпчиликни ташкил этган ногиронлиги бўлган шахсларни бандлигига кўмаклашиш, артеллардаги ўзаро ёрдам ва суғурта кассалари фаолиятини ўзига хослигига доир маълумотларнинг таҳлили асосида Бандлик ва меҳнат муносабатлари вазирлиги ҳузуридаги Меҳнат бозори тадқиқотлари институтида маъруза ва семинар-тренинглар ташкил этилишида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Бандлик ва меҳнат муносабатлари вазирлигининг 2021 йил 7 июлдаги 01/00-04/17-8089-сон маълумотномаси). Натижада ишлаб чиқариш кооперативлари фаолиятининг тарихий тажрибаси республикада бандликнинг янги турдаги кўринишларини жорий этиш ва аҳолини иш билан таъминлаш, меҳнат муҳофазаси соҳаларини кенгайтиришга оид методик тавсияларни ишлаб чиқиш, шунингдек мамлакатимизда аҳоли бандлигини таъминлаш йўналишидаги фаолиятни комплекс ривожлантиришга қаратилган бўлиб, мамлакатда меҳнат бозори фаолиятини такомиллаштиришга доир амалий тадбирларни қисқа ҳамда узоқ муддатларга мўлжалланган соҳага доир стратегия ва дастурларни ишлаб чиқиш ҳамда меҳнат бозорини комплекс ривожлантириш учун хизмат қилган.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish