Sayt test rejimida ishlamoqda

Мухаммедов Иқбол Илхом ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Penicillium brevicaule alba-CC200 ва Aspergillus egypticus–HT166S эндофит замбуруғларидан олинган ошқозон ости бези α-амилаза ферменти ингибиторларини қиёсий баҳолаш», 03.00.12 – Биотехнология  (биология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2021.3.PhD/В417.
Илмий раҳбар: Рузиева Дилором Муталибовна, биология фанлари номзоди, катта илмий ходим.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Андижон давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Микробиология институти, DSc.02/30.12.2019.В.38.01.
Расмий оппонентлар: Тошмухаммедова Шохиста Собировна, биология фанлари доктори, профессор; Махсумханов Ахмаджон Азамхонович, биология фанлари номзоди, катта илмий ходим.
Етакчи ташкилот: Самарқанд давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий  ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: эндофит замбуруғларининг танланган фаол штаммларидан ошқозон ости бези α-амилаза ингибиторларини ажратиб олиш, уларнинг кимёвий табиатини аниқлаш ва гипогликемик препаратлар ишлаб чиқариш учун улардан фойдаланиш истиқболларини қиёсий баҳолашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор  C. cristata ва Н. tuberosus ўсимликларида яшовчи P. brevicaule alba-CC200 ва A. egypticus-HT166S эндофит замбуруғлари ошқозон ости бези α-амилазасига нисбатан юқори ингибитор фаолликка эга бўлган иккиламчи метаболитлар ҳосил қилиши аниқланган;
эндофит замбуруғларнинг тритерпен сапонинлар ва полиметоксилланган флавоноидлари α-амилаза ингибиторлари эканлиги асосланган;
P. brevicaule alba-CC200 ва A. egypticus-HT166S эндофит замбуруғлари юқори антиоксидант фаолликка эга эканлиги аниқланган;
илк бор барқарор ўсиши ва юқори фаол метаболитлар ишлаб чиқариш потенциалига эга бўлган P. brevicaule alba-CC200 ва A. egypticus-HT166S эндофитларининг маҳаллий штаммлари α-амилаза ингибиторларини ҳақиқий ишлаб чиқарувчилари бўлиб хизмат қилиши, самарадорлиги бўйича тижорат акарбоза ингибитори билан солиштириш мумкинлиги асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
P. brevicaule alba-CC200 ва A. egypticus–HT166S маҳаллий эндофит замбуруғлар штаммларидан α-амилаза ингибиторларини олиш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
фармацевтикада ишлатиш учун панкреатик α-амилазанинг ингибиторини ҳосил қилувчи Penicillium brevicaule alba–8E эндофит замбуруғ штамми учун Ўзбекистон Республикаси Интеллектуал мулк агентлиги томонидан фойдали моделга патент олинган (№FAR 01470, 2019.й). Натижада, α-амилаза ингибиторини ҳосил қилувчи штамм гипогликемик фаоллигига эга бўлаган метаболитларни ишлаб чиқариш имконини берган;
P. brevicaule alba-CC200 ва A. egypticus–HT166S штаммларидан ажратиб олинган иккиламчи метаболитларидан №ПЗ-20170914133 “Антидиабетик ўсимликларнинг эндофит замбуруғларидан α-амилаза ингибиторларини олиш” фундаментал лойиҳасида α-амилаза ингибитори, антиоксидант, антимикроб ва антикоагулянт сифатида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академиясининг 2021 йил 23 апрелдаги 4/1255-1191-сон маълумотномаси). Натижада, P. brevicaule alba-CC200 штаммининг иккиламчи метаболитлари гипогликемик клиник дорилардан кам бўлмаган ишончли антидиабетик фаолликка эга эканлигини аниқлаш имконини берган.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish