Sayt test rejimida ishlamoqda

Худойберганов Ойбек Икромовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Нитробензой кислота изомерлари, этилендиамин ва этаноламинлар асосидаги металл ҳамда молекуляр комплексларнинг синтези ва тузилиши», 02.00.01 – Ноорганик кимё (кимё фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.3.PhD/K175.
Илмий раҳбар: Ибрагимов Бахтияр Туляганович, кимё фанлари доктори, профессор, академик.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Хоразм Маъмун академияси.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Бухоро давлат университети, PhD.03/30.12.2019.К.72.01.
Расмий оппонентлар: Даминова Шахло Шариповна, кимё фанлари доктори; Турсунов Мурод Амонович, кимё фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Қорақалпоқ давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Co(II), Ni(II), Cu(II), Zn(II) ва Cd(II)  тузлари, нитробензой кислоталар, этилендиамин ва этаноламинлар асосидаги металл ҳамда молекуляр комплекс бирикмалари синтезини амалга ошириш, таркиби, тузилиши ва физик-кимёвий хоссаларини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
илк бор Co(II), Ni(II), Cu(II), Zn(II) ва Cd(II) тузлари, нитробензой кислоталар, этилендиамин  ва этаноламинлар асосидаги 25 та янги металл ҳамда молекуляр комплекс  бирикмалари синтез қилинган; 
синтез қилинган бирикмаларнинг таркиби исботланган; 
ИҚ- спектроскопияси усуллари билан синтез қилинган бирикмаларда лигандларнинг координациялаш усуллари ва координацион тугун геометрияси аниқланган;
рентгенструктуравий анализ ёрдамида синтез қилинган бирикмаларнинг тузилиши исботланган;
квант-кимёвий усуллар билан геометрик ва энергетик параметрлар, олинган бирикмаларнинг геометрияси ва реакцион қобилияти ҳисобланган; 
синтез қилинган бирикмаларнинг биологик фаоллиги аниқланган. 
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши: 
Нитробензой кислота изомерлари, этилендиамин ва этаноламинлар асосидаги металл ҳамда молекуляр комплексларнинг синтези ва тузилиши бўйича олинган илмий натижалар асосида:
синтез  қилинган БМК стимулятори Хоразм вилояти фермер хўжаликлари майдонларида амалиётга жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2021 йил 7 июндаги 02/025-2404-сон маълумотномаси). Натижада,  буғдойнинг униб чиқишини 3-4 кунга, барча фазаларда назоратга нисбатан буғдойнинг ривожланиши тезлашиши, ҳосил шаклланиши ва етилиши 3-5 кунга эрта бўлиши ва ҳосилдорликни 8-10 центнерга ошириш имконини берган; 
Со(II), Ni(II), Cu(II), Zn(II) ва Cd(II) тузларининг бензой кислота ҳосилалари, этилендиамин ва этаноламинлар асосидаги металлокомплекс бирикмалари  №ПЗ-2017092435 “Хоразм вилояти шароитида доривор ўсимликларни ўстириш ва улар асосида биологик фаол қўшимчалар ишлаб чиқиш” мавзусидаги амалий лойиҳасида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академиясининг 2021 йил 8 июндаги 4/1255-1684-сон маълумотномаси). Натижада, доривор ўсимликлар таркибидаги флавоноидларни сифат ва миқдор жиҳатдан  аниқлаш  имконини берган;
[Cu2(L3)2(ТЭА)2]•2H2О таркибли комплекс бирикманинг рентгенструктуравий анализ натижалари Кембридж кристаллографик  маълумотлар базасига киритилган (The Cambridge Structural Database, https://www.crystallography.net), [Cu2(L3)2(ТЭА)2]•2H2О CCDC депозит рақами 2108484). Натижада, базага киритилган кимёвий бирикма ўхшаш бирикмаларни синтез қилишда, тузилишини тавсифлашда тақдим этилган маълумотлардан фойдаланиш имконини берган.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish