Суннатов Юсуф Усмоновичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Хўжалик юритувчи субъектлар молиявий ҳолатининг таҳлилини такомиллаштириш», 08.00.08 – “Бухгалтерия ҳисоби, иқтисодий таҳлил ва аудит” (иқтисодиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2021.1.PhD/Iqt527.
Илмий раҳбар: Шоҳаъзамий Шоҳмансур Шоҳназир ўғли, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент молия институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент молия институти, DSc.03/30.12.2019.I.17.01.
Расмий оппонентлар: Пардаев Мамаюнус Қаршибаевич, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Дусмуратов Ражаббой Давлетбоевич, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат иқтисодиёт университети.
II. Тадқиқотнинг мақсади хўжалик юритувчи субъектлар молиявий ҳолати таҳлилини математик аппарат ва рейтинг методологияси қўлланилиши асосида такомиллаштиришга каратилган илмий хулосалар шакллантириш, назарий таклифлар ва амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
бухгалтерия баланс актив ва пассив қисмларининг суммар кўрсаткичларини бир-бирига нисбатан таққослама ўрганиш орқали хўжалик юритувчи субъектлар молиявий ҳолатига миқдорий баҳо бериш мумкинлиги асослаб берилган;
хўжалик юритувчи субъектлар молиявий рейтингини баҳолаш учун ишлаб чиқилган методика ёрдамида улар бухгалтерия баланси барқарорлигига сифатий баҳо беришнинг мезонлари очиқланган;
хўжалик юритувчи субъектларнинг меъёрлаштирилган молиявий ўлчами ва унга мос рэнкинг поғоналарни аниқлаш учун ишлаб чиқилган методика ва мезонлар ёрдамида бундай субъектлар молиявий холатини қиёсий солиштирма баҳолаш мумкинлиги асосланган;
хўжалик юритувчи субъектларни комплекс таҳлил қилиш ва уларнинг молиявий ҳолати рейтингини баҳолаш ҳамда молиявий ўлчами бўйича рэнкинг ўринларини аниқлашнинг комплекс ёндашуви ишлаб чиқилиб, уни рақамли иқтисодиёт талабларига мослиги ва амалиётда қўллаш йўллари асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
Хўжалик юритувчи субъектлар молиявий ҳолатининг таҳлилини такомиллаштириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
бухгалтерия баланс актив ва пассив қисмларининг суммар кўрсаткичларини бир-бирига нисбатан таққослама ўрганиш орқали хўжалик юритувчи субъектлар молиявий ҳолатига миқдорий баҳо бериш мумкинлигига оид таклифи Ўзбекистон Республикаси Давлат активларини бошқариш агентлиги томонидан давлат улуши мавжуд корхоналарнинг корпоратив кўрсаткичлари мониторинги ва таҳлили Департаменти фаолиятида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Давлат активларини бошқариш агентлигининг 2020 йил 3 декабрдаги №5776/03-09-сон маълумотномаси). Ушбу таклиф компаниялар молиявий ҳолатига улар бухгалтерия баланси кўрсаткичлари асосида экспресс баҳо беришнинг тезкорлик даражасини камида 500 (беш юз) баробарга ва юқори ишончлиликка эришиш имкониятини берган;
хўжалик юритувчи субъектлар молиявий рейтингини баҳолаш учун ишлаб чиқилган методика ёрдамида улар бухгалтерия баланси барқарорлигига сифатий баҳо беришнинг мезонларини қўллашга оид таклифлари Ўзбекистон Республикаси Давлат активларини бошқариш агентлиги томонидан давлат улуши мавжуд корхоналарнинг корпоратив кўрсаткичлари мониторинги ва таҳлили Департаменти фаолиятида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Давлат активларини бошқариш агентлигининг 2020 йил 3 декабрдаги №5776/03-09-сон маълумотномаси). Ушбу таклифлар компанияларнинг молиявий рейтингини аниқлашни хатолик даражаси 0% бўлиб, ишончлилигини оширишга хизмат қилган;
хўжалик юритувчи субъектларнинг меъёрлаштирилган молиявий ўлчами ва унга мос рэнкинг поғоналарни аниқлаш учун ишлаб чиқилган методика ва мезонлар ёрдамида бундай субъектлар молиявий холатини қиёсий солиштирма баҳолаш мумкинлиги  бўйича таклифи Ўзбекистон Республикаси Давлат активларини бошқариш агентлиги томонидан давлат улуши мавжуд корхоналарнинг корпоратив кўрсаткичлари мониторинги ва таҳлили Департаменти фаолиятида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Давлат активларини бошқариш агентлиги 2020 йил 3 декабрдаги №5776/03-09-сон маълумотномаси). Ушбу таклифлар компаниялар стратегик ривожланиш режаларини ишлаб чиқишда дастури-амал бўлиб хизмат қилиши зарурлиги ва бунда молиявий ўлчамининг йиллик ўсиш даражаси жорий инфляция даражасидан 5 (беш) фоиздан ортиқ бўлиши лозимлиги компаниялар менежменти ва мулкдор-инвесторларига сингдирилишига ҳамда компаниялар молиявий ўлчамининг йиллик реал ўсиш даражаси 5 (беш) фоиздан кам бўлмаслигини таъминланишига хизмат қилган.
хўжалик юритувчи субъектларни комплекс таҳлил қилиш ва уларнинг молиявий ҳолати рейтингини баҳолаш ҳамда молиявий ўлчами бўйича рэнкинг ўринларини аниқлашнинг комплекс ёндашуви ишлаб чиқилиб, уни рақамли иқтисодиёт талабларига мослиги ва амалиётда қўллаш таклифи Ўзбекистон Республикаси Давлат активларини бошқариш агентлиги томонидан давлат улуши мавжуд корхоналарнинг корпоратив кўрсаткичлари мониторинги ва таҳлили Департаменти фаолиятида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Давлат активларини бошқариш агентлигининг 2020 йил 3 декабрдаги №5776/03-09-сон маълумотномаси). Ушбу таклифлар давлат улуши мавжуд бўлган компаниялар молиявий рейтингини мунтазам баҳолаб бориш асосида уларнинг рақобатбардошлик ва молиявий ўлчами даражаларини оширишга қаратилган стратегия ва бизнес-режаларни ишлаб чиқиш имкониятларини оширишга хизмат қилган.