Sayt test rejimida ishlamoqda

Қурбонов Самандар Пулатовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража берадиган фан тармоғи номи): «Аҳолининг унумли ва маҳсулдор бандлигини ошириш асосида камбағалликни қисқартириш», 08.00.10 – Демография. Меҳнат иқтисодиёти (иқтисодиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.1.PhD/Iqt1604.
Илмий раҳбар: Абдурахмонова Гулнора Қаландаровна, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат иқтисодиёт университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Г.В.Плеханов номли Россия иқтисодиёт университетининг Тошкент шаҳридаги филиали, DSc.22/30.12.2019.I.100.01.
Расмий оппонентлар: Арабов Нурали Уралович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Аманов Отабек Аманкулович, иқтисодиёт фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).
Етакчи ташкилот: Прогнозлаштириш ва макроиқтисодий тадқиқотлар институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади аҳолининг унумли ва маҳсулдор бандлигини ошириш ҳамда камбағаллик даражасини қисқартириш бўйича таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
иш билан банд аҳолининг камбағаллик таъсир доирасига тушиб қолишини олдини олишга қаратилган унумли ва маҳсулдор бандликни баҳолаш услубиёти оила шароитида банд бўлганлар, кўчар ва кўчмас мулкдан даромад оладиган ишламайдиган шахслар кабиларни фаол эътиборга олган ҳолда такомиллаштирилган;
аҳоли даромадларининг ўсишини таъминлайдиган муносиб, унумли ва маҳсулдор бандликни рағбатлантириш бўйича чораларни ижро ҳокимияти-нинг юқори кучга эга бўйлган тузилмаси ваколати таркибига киритишнинг мақсадга мувофиқлиги асослаб берилган;
иш билан банд камбағаллик таъсир доирасидаги аҳоли сонини ҳисоблаш ёндашуви меҳнат бозоридаги унумли ва маҳсулдор банд аҳоли, банд бўлган аҳоли ва камбағаллик таъсир доирасидаги иш билан банд аҳоли нисбатларини эътиборга олиш асосида такомиллаштирилган;
ишсиз ёшларни касб-ҳунарга йўналтириш, касбий ва тадбиркорлик кўникмаларини шакллантириш, зарур касбга қайта ўқитишга сарфланаётган харажатлар натижадорлигини ошириш, ёшлар маҳсулдор бандлигини таъминлаш мақсадида иш берувчилар ва ёшлар ўртасида муддатли ва муддатсиз “Кўнгилли бандлик” тизимини йўлга қўйишнинг мақсадга мувофиқлиги асосланган;
аҳоли даромадларини ошириш, ёшлар ва хотин-қизлар, меҳнат бозорига илк бор кириб келаётган битирувчилар бандлигини таъминлаш ҳамда эҳтиёжманд аҳолини меҳнат фаолиятига жалб қилишда унумли ва маҳсулдор бандликнинг муҳим омил эканлиги асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Аҳолининг унумли ва маҳсулдор бандлигини ошириш асосида камбағалликни қисқартириш бўйича  олинган илмий натижалар асосида:
иш билан банд аҳолининг камбағаллик таъсир доирасига тушиб қолишини олдини олишга қаратилган унумли ва маҳсулдор бандликни баҳолаш услубиётини такомиллаштириш бўйича таклифладан Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2018 йил 20 октябрдаги “2030 йилгача бўлган даврда барқарор ривожланиш соҳасидаги миллий мақсад ва вазифаларни амалга ошириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги 841-сон Қарори 1-иловаси 8-мақсадининг 8.3-миллий вазифаси юзасидан Бандлик ва меҳнат муносабатлари вазирлиги томонидан 2030 йилгача бўлган даврда бандликни ошириш ва камағаллаикни камайтириш бўйича ишлаб чиқилган дастурларда фойдаланилган (Бандлик ва меҳнат муносабатлари вазирлигининг 2021 йил 3 июндаги 01/00-02/15-6687-сон маълумотномаси). Мазкур услубиётдан фойдаланиш натижасида унумли ва маҳсулдор бандлик тақчиллигини баҳолашнинг аниқлик даражасини оширишга измат қилган;
аҳоли даромадларининг ўсишини таъминлайдиган муносиб, унумли ва маҳсулдор бандликни рағбатлантириш бўйича чораларни ижро ҳокимияти-нинг юқори кучга эга бўйлган тузилмаси ваколати таркибига киритиш бўйича таклифлар Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик палатаси томонидан 2020 йил 28 апрелда қабул қилинган ва Сенат томонидан 2020 йил 7 августда маъқулланган “Аҳоли бандлиги тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси Қонунининг 2-боб 7-модда (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг аҳоли бандлиги соҳасидаги ваколатлари) 5-хатбоши “аҳоли даромадларининг ўсишини таъминлайдиган муносиб, унумли ва маҳсулдор бандликни рағбатлантириш бўйича чораларни амалга ошириши” деб номланган пунктни шакллантиришда фойдаланилган  (Бандлик ва меҳнат муносабатлари вазирлигининг 2021 йил 3 июндаги 01/00-02/15-6687-сон маълумотномаси). Натижада мамлакатда аҳолининг муносиб, унумли ва маҳсулдор бандлигини рағбатлантиришга қаратилган чоралар Ҳукумат ваколатлари таркибига киритилди ва пировард натижадорлик камбағалликни қисқартиришга қаратилган;
иш билан банд камбағаллик таъсир доирасидаги аҳоли сонини ҳисоблаш ёндашувини такомиллаштириш бўйича таклифлардан Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2021 йил 5 мартдаги 122-сон қарори билан тасдиқланган “Кам таъминланган оилаларни “Ижтимоий ҳимоя ягона реестри” ахборот тизими орқали аниқлаш ҳамда уларга ижтимоий нафақа ва моддий ёрдам тайинлаш ва тўлаш тартиби тўғрисидаги низом” асосида Бандлик ва меҳнат муносабатлари вазирлиги томонидан мақсадли дастурларни ишлаб чиқишда фойдаланилган (Бандлик ва меҳнат муносабатлари вазирлигининг 2021 йил 3 июндаги 01/00-02/15-6687-сон маълумотномаси). Илмий натижанинг амалиётга жорий қилиниши иш билан банд шахслар меҳнат даромадлари ва оиланинг бошқа даромадлари таҳлилидаги аниқлик икки баробарга ошди, иш билан банд камбағаллик таъсир доирасидаги шахсларни тез ва бехато аниқлаш имконияти пайдо бўлган;
ишсиз ёшларни касб-ҳунарга йўналтириш, касбий ва тадбиркорлик кўникмаларини шакллантириш, зарур касбга қайта ўқитишга сарфланаётган харажатлар натижадорлигини ошириш, ёшлар маҳсулдор бандлигини таъминлаш мақсадида иш берувчилар ва ёшлар ўртасида муддатли ва муддатсиз “Кўнгилли бандлик” тизими бўйича таклифи Бандлик ва меҳнат муносабатлари вазирлиги томонидан ёшларнинг тадбиркорлик фаолиятини қўллаб-қувватлаш ва бандлигига кўмаклашиш, уларни ижтимоий ҳимоя қилиш ҳамда бўш вақтини мазмунли ташкил этиш бўйича ишлаб чиқилаётган дастурларда кенг фойдаланилган (Бандлик ва меҳнат муносабатлари вазирлигининг 03.06.2021й.даги  01/00-02/15-6687-сон маълумотномаси). Бунинг натижасида “Кўнгилли бандлик” тизимини амалиётга жорий этиш бўйича лойиҳавий ҳужжатлар тегишли органларга тақдим этилган.
аҳоли даромадларини ошириш, ёшлар ва хотин-қизлар, меҳнат бозорига илк бор кириб келаётган битирувчилар бандлигини таъминлаш ҳамда эҳтиёжманд аҳолини меҳнат фаолиятига жалб қилишда унумли ва маҳсулдор бандликнинг муҳим омил эканлиги бўйича ишлаб чиқилган таклифлардан  Ўзбекистон Республикаси Президентининг      2021 йил 28 апрелдаги ПҚ-5094-сон “2021 йилда янги иш ўринларини ташкил этиш ва аҳоли бандлигига кўмаклашиш бўйича давлат дастури тўғрисида”ги Қарорини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Бандлик ва меҳнат муносабатлари вазирлигининг 2021 йил    3 июндаги 01/00-02/15-6687-сон маълумотномаси). Илмий натижаларнинг амалиётга жорий этилиши аҳоли бандлигига кўмаклашиш ва иш берувчиларни рағбатлантириш бўйича кўрсатиладиган хизматлар турларини шакллантиришда хизмат қилган.  

Yangiliklarga obuna bo‘lish