Сабирова Гулчехра Асадовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар. 
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Кимёвий ва физик омилларнинг  мажмуавий таъсир қилишидан ток-сик гепатитнинг профилактик услубларини акомиллаштириш» 14.00.07 – Гигиена (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2020.2.PhD/Tib1164.
Илмий раҳбар: Хамракулова Мукаддасхон Аскаровна, тиббиёт фанлари доктори.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Санитария, гигиена ва касб касалликлари илмий тадқиқот институтида бажарилган.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент тиббиёт академияси, DSc.04/30.12.2019.Tib.30.03.
Расмий оппонентлар: Худайбергенов Анатолий Сагатбаевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Саломова Феруза Ибодуллаевна, тиббиёт фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Токио марказий шифохонаси (Япония).
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: нефть ва газ қазиб чиқариш саноати ишчиларида кимёвий ва физик омилларнинг мажмуавий таъсиридан токсик гепатитни эрта ташхислаш, олдини олиш  тартибини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
гигиеник меъёрларга мос келмайдиган ишлаб чиқариш муҳитининг кимёвий ва физик омиллари мажмуасининг замонавий нефть ва газ қазиб чиқариш тармоқлари ишчиларининг овқат ҳазм қилиш органлари ва жигар учун хавфли эканлигини асосланган;
жигарнинг молекуляр, ҳужайра, ҳужайралараро, тўқима ва орган даражаларида ишлаб чиқариш муҳитининг кимёвий ва физик омиллари мажмуасининг биологик таъсири исботланган;
нефть ва газ қазиб чиқариш тармоқлари ишчиларининг организмига ишлаб чиқариш муҳитининг кимёвий ва физик омиллари мажмуасининг таъсиридан токсик гепатитнинг дастлабки кўринишини ташхислашнинг янги усуллари ишлаб чиқилган;
токсик гепатитни олдини олиш ва даволаш  самарадорлигини ошириш учун  тажриба шароитида янги ўсимликликдан тайёрланган дори  комплекси ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
Физик ва кимёвий  омилларини мажмуавий таъсир қилишидан токсик гепатитнинг профилактик услубларни такомиллаштириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
токсик гепатитни олдини олишга қаратилган профилактик чора-тадбирлар бўйича олинган илмий тадқиқотнинг натижалари асосида ишлаб чиқилган  «Кимёвий ва физик омилларнинг инсон организмига комплекс таъсирини эрта ташҳислаш ва олдини олиш усуллари» номли услубий тавсиянома тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2021 йил 28 сентябрдаги  8н-з/306–сон маълумотномаси). Натижада нефть ва газ қазиб чиқариш тармоқлари ишчиларида кимёвий ва физик омиллар таъсиридан токсик гепатитни эрта ташхислаш, профилактик чора-тадбирларни амалга ошириш имконини берган;
физик ва кимёвий  омилларини мажмуавий таъсир қилишидан токсик гепатитнинг профилактик услубларни такомиллаштириш  асосида олинган тадқиқот натижалари соғлиқни сақлаш амалиётига, жумладан, Қашқадарё вилояти санитария-эпидемиологик осойишталик ва жамоат саломатлиги хизмати, Фарғона  жамоат саломатлик тиббиёт институти шифохонаси, Қашқадарё вилояти кўп тармоқли тиббиёт марказининг клиник  амалиётига тадбиқ этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2021 йил 15 ноябрдаги 08-09/17405–сон маълумотномаси). Натижада нефть қазиб олиш соҳасида ишлайдиган ишчиларнинг жигарнинг функционал ҳолатини бузилиши, метаболик, оқсил синтезлаш, сафро ажратиш, антитоксик фаолиятларининг ўзгариши, қон зардобида митохондриал ферментларни - ГДГ, СДГ ва МДГ фаоллигининг пасайиши, АСТ, АЛТ фаоллигининг, ишқорий фосфатазанинг ошиши, шунингдек, мочевина, креатинин, пироузум, сут кислоталари миқдорининг ортиши ва гликоген ва билирубинларнинг парчаланиши, шунингдек, кимёвий ва физик омилларнинг мажмуавий таъсиридан токсик гепатитни профилактика қилиш услубларини такомиллаштириш нефть ва газ қазиб чиқариш тармоқлари ишчиларида токсик гепатитни эрта ташхислаш, олдини олиш ва даволашга ёрдам бериш имконини берган.