Kanokova Shaxnoza Zakirovnaning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i): «(snn)1/2=62-5020 GeV energiya oralig‘ida p+p, Cu+Cu, Au+Au, Pb+Pb to‘qnashuvlarining kollektiv xossalari», 01.04.08 – Atom yadrosi va elementar zarrachalar fizikasi. Tezlashtiruvchi texnika. (fizika-matematika fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2018.2.PhD/FM251
Ilmiy rahbar: Olimov Xusniddin Qosimovich, fizika-matematika fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: O‘zbekiston milliy universiteti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Yadro fizikasi instituti, DSc.02/30.12.2019.FM/T.33.01.
Rasmiy opponentlar: Nasirov Avazbek Karimovich fizika-matematika fanlari doktori; Bozorov Erkin Xojievich fizika-matematika fanlari doktori, professor.
Yetakchi tashkilot: Jizzax davlat pedagogika instituti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi yuqori energiyali Cu+Cu, Au+Au, Pb+Pb va p+p to‘qnashuvlarida hosil bo‘lgan zich va issiq materiyaning kollektiv xossalari to‘g‘risida yangi ma’lumotlar olishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
(snn)1/2= 62—2760 GeV energiya oralig‘ida markaziy Cu+Cu, Au+Au va Pb+Pb to‘qnashuvlarda hosil bo‘lgan materiyaning ko‘ndalang (radial) oqim o‘rtacha tezligi (<βt>) va ishtirok etgan nuklonlarning o‘rtacha soni <Npart> o‘rtasida to‘g‘ri bog‘liqlik o‘rnatilgan;
(snn)1/2= 62-2760 GeV energiya oralig‘ida markaziy Cu+Cu, Au+Au va Pb+Pb to‘qnashuvlarida olingan global kinetik «sovish» harorati Tfo to‘qnashuvlarida ishtirok etgan nuklonlarning o‘rtacha soniga <Npart> bog‘liq emasligi ko‘rsatilgan;
kinetik «sovish» o‘rtacha haroratining qiymati <Tfo> energiya (snn)1/2 oshishi bilan ortishi va energiya qiymati (snn)1/2 ≥ 200 GeV bo‘lganida <Tfo> o‘zining chegaraviy qiymatiga etishi, (snn)1/2 = 200-5020 GeV energiya oralig‘ida esa o‘zgarishsiz qolishi o‘rnatilgan;
(snn)1/2 = 2.76 va 5.02 TeV energiyalarda Pb+Pb to‘qnashuvlar markaziyligi ortib borishi bilan Pb+Pb to‘qnashuvlar tizimining termalizatsiya darajasi ortib borishi, muvozanatsizlik (noekstensivlik) darajasi esa aksincha kamayib borishi ko‘rsatilgan;
Sallis taqsimot funksiyasining T harorati va q muvozanatsizlik (noekstensivlik) darajasining p+p tuqnashuvlar energiyasi (snn)1/2 2.76 dan 5.02 TeVgacha ortishi bilan (zarrachalarning barcha turlari uchun) oshib borishi aniqlangan;
xato chegaralarida mos keladigan (s)1/2= 2.76 va 5.02 TeVli p+p to‘qnashuvlarida kollektiv ko‘ndalang oqim tezligining nol qiymati aniqlangan, bu esa p+p to‘qnashuvlarining to‘liq ansamblida kvark-glyuon plazma shakllanishi bo‘yicha signal mavjud emasligini ko‘rsatadi.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi: (snn)1/2 = 62—5020 GeV energiya oralig‘ida p+p, Cu+Cu, Au+Au, Pb+Pb to‘qnashuvlaridagi kollektiv xossalarini o‘rganish bo‘yicha olingan ilmiy natijalar asosida: 
materiyaning ko‘ndalang (radial) oqim o‘rtacha tezligi (<βt>) va (snn)1/2= 62—2760 GeV energiya oralig‘ida markaziy Cu+Cu, Au+Au va Pb+Pb to‘qnashuvlarida ishtirok etgan nuklonlarning o‘rtacha soni <Npart> o‘rtasidagi to‘g‘ri bog‘liqlik № 11575103-son Xitoy milliy tabiatshunoslik jamg‘armasi va № 201901D111043-son Shansi viloyat ilmiy jamg‘armasi grantlari doirasida foydalanilgan (Shansi universiteti Nazariy fizika institutining 2021 yil 24 maydagi ma’lumotnomasi). Ilmiy natijalarning ko‘llanilishi materiya ko‘ndalang oqimi tezligining og‘ir ionlar to‘qnashuvlarining energiyasiga (snn)1/2 va to‘qnashuvlarida ishtirok etgan nuklonlarning o‘rtacha soniga <Npart> bog‘liqligini o‘rnatishga imkon bergan;
kinetik «sovish» o‘rtacha harorati qiymatining <Tfo> (snn)1/2= 62-2760 GeV energiya oralig‘ida markaziy Cu+Cu, Au+Au va Pb+Pb to‘qnashuvlarida ishtirok etgan nuklonlarning o‘rtacha soni <Npart> va energiya (snn)1/2  o‘rtasidagi bog‘liqliklari № 11575103-son Xitoy milliy tabiatshunoslik jamg‘armasi va № 201901D111043-son Shansi viloyat ilmiy jamg‘armasi grantlari doirasida (Shansi universiteti Nazariy fizika institutining 2021 yil 24 maydagi ma’lumotnomasi) hamda chet el olimlari ilmiy ishlarida foydalanilgan (xalqaro jurnallardagi havolalar: International Journal of Modern Physics A 35, 2050167, 2020; Euro-Asia Conferences, 2021; Advances in High Energy Physics 2021, 6677885, 2021; International Journal of Modern Physics A 36, 2150149, 2021). Ilmiy natijalarning ko‘llanilishi zarrachalar hosil bo‘lishining kinetik haroratining og‘ir ionlar to‘qnashuvlarining energiyasiga (snn)1/2 bog‘liqligini aniqlashga, shuningdek, zich moddaning kollektiv xossalari haqidagi dunyo ma’lumotlar bazasini to‘ldirishga imkon bergan;
termalizatsiya va muvozanatsizlik (noekstensivlik) darajalarining Pb+Pb to‘qnashuv markaziyligiga bog‘liqligi, harorat T va Sallis taqsimotining noekstensivlik parametri q (muvozanatsizlik darajasi) p+p tuqnashuvlarining energiyasiga bog‘liqligi va (s)1/2= 2.76 va 5.02 TeVli p+p to‘qnashuvlarida kollektiv ko‘ndalang oqimning deyarli mavjud emasligi Bannu Fan va texnologiyalar universitetining fizika fakul`teti va O‘zFA Fizika-texnika institutining Yuqori energiyalar laboratoriyasi o‘rtasida ilmiy hamkorlik doirasida (Bannu Fan va texnologiyalar universitetining 2021 yil 25 maydagi ma’lumotnomasi) hamda chet el olimlari ilmiy ishlarida foydalanilgan (xalqaro jurnallardagi havolalar: : International Journal of Modern Physics A 35, 2050167, 2020; Advances in High Energy Physics 2021, 6677885, 2021; International Journal of Modern Physics A 36, 2150149, 2021) proton proton to‘qnashuvlarida olingan eksperimental natijalarini fenomenologik taxlil qilishda foydalanilgan. Ilmiy natijalarning ko‘llanilishi Og‘ir ionlar relyativistik va Katta adron kollayderlar tajribalaridagi p+p va A+A to‘qnashuvlarining effektiv harorati va muvozanatsizlik (noekstensivlik) parametrining to‘qnashuvlar energiyasi (snn)1/2 ga bog‘liqligini o‘rnatishga imkon bergan.