Xakimov Abdullo Abduxalilovichning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon
I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «Muqobil gravitatsiya nazariyalarida aksial-simmetrik ob’ektlar atrofida relyativistik astrofizik jarayonlar», 01.03.01 – Astronomiya (fizika-matematika fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2018.3.PhD/FM59.
Ilmiy rahbar: Ahmedov Bobomurat Juraevich, fizika-matematika fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Astronomiya instituti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Astronomiya instituti, DSc.02/30.12.2019.FM.15.01.
Rasmiy opponentlar: Axunov Talat Axmatovich, fizika-matematika fanlari doktori; Tursunov Ergash Maxkamovich, fizika-matematika fanlari doktori
Yetakchi tashkilot nomi: Al-Farobiy nomidagi Qozoq Milliy universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi muqobil gravitatsiya nazariyalari doirasida kompakt ob’ektlar yaqinida relyativistik va astrofizik jarayonlarni nazariy tahlil qilish va asronomik kuzatuv natijalari bilan taqqoslashdan iborat
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
ilk bora Veyl gravitatsion modelida yorug‘lik og‘ishining analitik ifodasi topilgan;
ilk bora Veyl gravitatsion modelida qora o‘ra atrofida joylashgan plazma yorug‘likning og‘ishiga ta’siri ko‘rsatilgan;
gravitatsion linzalanishda yulduz tasvirining kattalashtirish koeffisienti plazma mavjudligida Veyl gravitatsion modelida ta’siri qariyb Shvarsshild modelida kabi bo‘lishi ko‘rsatilgan;
ilk bora bir jinsli plazmada joylashgan qora o‘ra soyasi Veyl gravitatsion modelida Shvarsshild modelidagiga qaraganda kichik bo‘lishi ko‘rsatilgan;
ilk bora Veyl gravitatsion modelida foton qora tuynuk ekvatorial tekisligidan uning aylanish o‘qiga parallel tarqalayotganda cheksizlikda yorug‘likning polyarizatsiya vektorining aylanishi model parametriga bog‘liqligi aniqlangan;
ilk bora neytron interferometrida zarrachalarning faza siljishi Veyl parametriga bog‘liqligi aniqlangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi.
Dissertatsiya tadqiqoti jarayonida olingan ilmiy natijalar quyidagi yo‘nalishlarda amaliyotga joriy qilingan:
kompakt o’ektlar atrofidagi elektromagnit maydonlarni va relyativistik astrofizika jarayonlarini o‘rganish hamda gravitatsiyaning turli modellari uchun limitlar olish uchun taklif qilingan modeli natijalari AQShning N`yu-York shahridagi Manxetten kolleji fizika fakul`tetining tadqiqotchilari tomonidan foydalanilgan;
dissertatsiyaning natijalari muqobil gravitatsiya nazariyalari doirasida olingan magnit maydon tuzilishiga va ichki turg‘un aylana orbitalariga oid olingan natijalar bir qator halqaro jurnallarda (Physical Review D 2017, Astrophysical Space Sciences 2017, International Journal of Modern Physics D 2017, General Relativity and Gravitation 2015) nashr etildi va umumiy nisbiylik nazariyasi va muqobiil gravitatsiya nazariyalari natijalarini taqqoslashda foydalanildi.
