Sayt test rejimida ishlamoqda

Кучкаров Нурбек Юлдашевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Интродукция шароитида Inula helenium L. ва Inula salicina L. турларининг биоэкологияси», 03.00.10 – Экология (биология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2021.2.PhD/В343.
Илмий раҳбар: Рахимова Тўрахон Узақовна, биология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон миллий университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон миллий университети, DSc.03/27.02.2020.В.01.15.
Расмий оппонентлар: Сафаров Каримджон Сафарович, биология фанлари доктори, профессор; Махмудов Азизбек Валижонович, биология фанлари номзоди, катта илмий ходим. 
Етакчи ташкилот: Наманган давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: интродукция шароитида Inula helenium ва Inula salicina ларнинг биоэкологик хусусиятларини аниқлаш ва амалиётда кўпайтиришга тавсиялар беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор Ўзбекистон миллий университети Ботаника боғи шароитида I. helenium ва I. salicina ларнинг биоморфологик, биоэкологик, физиологик (сув режими) кўрсаткичлари илмий асосланган ва анатомик диагностик белгилари аниқланиб, структуравий хусусиятлари очиб берилган;
интродукция шароитида I. helenium ва I. salicina ларнинг пoтенциал ва ҳақиқий уруғ маҳсулдорлиги аниқланган;
ўсимликларнинг ушбу муҳитга мослашиш хусусиятлари сув режимини айрим кўрсаткичларининг таҳлиллари асосида аниқланган ва барг анатомик тузилишининг диагностик белгилари асосида тасдиқланган;
турлар вегетатив органлари анатомик тузилишининг таҳлили асосида биологик фаол моддалар барг мезофили сут йўлларида, илдизида эса кўп сонли схизоген ва лизиген ажратма каналларида ва иккиламчи пустлоқ паренхимасида мавжудлиги бўйича диагностик белгилари ажратилган;
интродукция шароитида ўсимликларнинг ер остки ва ер устки биомассаси аниқланган;
турларни биоморфологик хусусиятлари асосида генератив ва вегетатив йўл билан амалиётда кўпайтиришга тавсиялар берилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Inula туркумига мансуб истиқболли шифобахш ўсимликларнинг биоэкологияси бўйича олинган натижалар асосида: 
I. helenium ва I. salicina ларни интродукция шароитида етиштириш бўйича тавсиялар Қашқадарё вилояти Қамаши тумани Экология ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш бошқармаси тажриба майдонларида экиш амалиётига жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Экология ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш давлат қўмитасининг 2020 йил 28 сентябрдаги 02-02/8-2189-сон маълумотномаси). Натижада, баланд бўйли андиз ва толбарг андиздан сифатли илдиз ва илдизпоя хом-ашёсини олиш имконини берган;
I. helenium ва I. salicina ларни етиштириш бўйича ишлаб чиқилган тавсиялар Қашқадарё вилояти Яккабоғ тумани ўрмон хўжалиги тасарруфидаги майдонларга жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Ўрмон хўжалиги давлат қўмитасининг 2020 йил 18-сентябр № 02/21-2514 сонли маълумотномаси). Натижада, ўрмон хўжалиги ерларида I. helenium ва I. salicina ларнинг оналик плантацияларини ташкил этиш ва турлар популяцияларини муҳофаза қилиш имконини берган.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish