Бахтияров Мухторжон Якубовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ўзакдош сўзлардаги деривацион жараёнларнинг чоғиштирма тадқиқи (инглиз ва ўзбек тиллари мисолида)”, 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (инглиз тили) (филология фанлари). 
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2017.3.PhD/Fil.275.
Илмий раҳбар: Қўлдошев Акром Махмудович, филология фанлари номзоди, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллар университети,  DSc.03/30.12.2019.Fil/Ped.27.01.
Расмий оппонентлар: Рахимов Ғанишер Худойқулович, филология фанлари доктори, профессор; Ибрагимхўжаев Исмоилхўжа Ибрагимхўжаевич, филология фанлари номзоди, доцент. 
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон миллий университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади инглиз ва ўзбек тилларидаги ўзакдош сўзларнинг деривацион транспозиция жараёнларини чоғиштириш орқали уларнинг функционал-семантик хусусиятларининг ўхшаш ва фарқли жиҳатларини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
инглиз ва ўзбек бадиий матнларидаги ҳар икки тилга оид ўзакдош от, сифат ва феълли бирикмалар деривацион моделларининг статистикасини лексикографик таҳлил асосида аниқлаш орқали уларнинг қўлланилишидаги феълли бирикмалар семантик компонентларининг ўзига хос изоморфик ва  алломорфик  жиҳатлари очиб берилган; 
инглиз ва ўзбек тилларидаги ўзакдош от, сифат ва феъл бирликлари  структур-семантик моделларини шакллантирувчи морфологик бирликлар - сўз ясовчи қўшимчалар ва предлогларнинг ҳар икки тилга оид ўзакдош сўзлар ясалишида кузатиладиган ўхшаш ҳамда тилларнинг ўзига хослигини таъминловчи фарқли жиҳатлари чоғиштириш орқали аниқланган; 
инглиз ва ўзбек тилларида морфологик ва синтактик сатҳларда от, сифат ва феъл сўз туркумларига мансуб ўзакдош сўзлар деривацион потенциалининг фаоллик даражаси ўзбек тилига нисбатан инглиз тилида юқори эканлиги   тилларнинг ички  табиати билан изоҳланиши дистрибутив метод орқали аниқланган; 
инглиз ва ўзбек тилларидаги от, сифат ва феъл сўз туркумларига мансуб ўзакдош сўзлар деривациясининг кенгайиш кўлами инглиз тилида предлогларга, ўзбек тилида эса сўз ясовчи морфологик омилларга хос эканлигини аниқлаш орқали, уларнинг тил луғат бойлигини таъминловчи ҳар икки тилга оид функционал белгилари (сўз ясаш имкониятлари) далилланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Инглиз ва ўзбек тилларида ўзакдош сўзлар деривацион жараёнларининг лексик ва  морфологик хусусиятларини очиб беришда олинган илмий натижалар асосида: 
инглиз ва ўзбек бадиий матнларидаги ўзакдош феъл, от ва сифат лексик бирликлар ҳамда бирикмаларнинг чоғиштириш орқали тадқиқотга тортилган морфологик, лексик-семантик, функционал-семантик ва синтактик усуллар орқали ясалишига доир хулоса ва таклифлардан Инсон хуқуқлари бўйича Ўзбекистон Республикаси Миллий маркази томонидан хужжатлар таржимаси жараёнида ўзакдош сўзларни инглиз тилидан ўзбек тилига ва ўзбек тилидаги ўзакдош сўзларни инглиз тилига таржима қилишда фаол фойдаланилган (Инсон ҳуқуқлари бўйича Ўзбекистон Республикаси Миллий маркази 2019 йил 11 июндаги 03/1355-сон маълумотномаси). Натижада тадқиқотдан ўрин олган материаллар хуқуқий масалаларни янада мукаммал ва кенг қамровли ёритилишига асос бўлган;
инглиз ва ўзбек тилларидаги от, сифат ва феъл сўз туркумларига мансуб ўзакдош сўзлар деривациясининг тўлиқлигини таъминловчи морфологик омилларнинг икки тилга мансуб функционал белгиларига доир назарий ҳулосаларидан Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университетида Давлат илмий-техника дастурлари доирасида 2015-2017 йилларда бажарилган А-1-219-рақамли “Таълим тизимида хорижий тил (инглиз) йўналишидаги олий таълим муассасаларида умумевропа компетенциялари (CEFR) бўйича С1, даражасини эгаллашни таъминлайдиган ўқув-услубий мажмуа яратиш” мавзусидаги амалий лойиҳа доирасида бакалаврлар (инглиз тили) учун яратилган “Grammar” ва “Vocаbulary” ўқув қўлланмалар мавзуларини ёритишда фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 30 октябрдаги 89-03-4299-сон маълумотномаси). Натижалар талабаларга дарс ўтиш мақсадида яратилган ўқув қўлланмалари материалларини бойитишда манба бўлиб хизмат қилган;
инглиз ва ўзбек тилларидаги ўзакдош от, сифат ва феъл бирликлари структур-семантик моделларининг қиёсий таҳлили асосида олинган назарий ҳулосаларидан Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университетида Давлат илмий-техника дастурлари доирасида 2015-2017 йилларда бажарилган А-1-219-рақамли “Таълим тизимида хорижий тил (инглиз) йўналишидаги олий таълим муассасаларида умумевропа компетенциялари (CEFR) бўйича С1, даражасини эгаллашни таъминлайдиган ўқув-услубий мажмуа яратиш” мавзусидаги амалий лойиҳа доирасида бакалаврлар (инглиз тили) учун яратилган “Grammar” ва “Vocаbulary” ўқув қўлланмалар мавзуларини ёритишда фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 30 октябрдаги 89-03-4299-сон маълумотномаси). Натижада тақдим этилган материаллар инглиз ва ўзбек халқларига оид умумий ва хусусий вазиятларни аниқлаштиришда таржима жараёнидаги морфологик ва структур-семантик хусусиятларга оид муаммоларни хал этишда хизмат қилган;
инглиз тилини ўқитишда ҳар икки тилга оид ўзакдош от, сифат ва феълли бирикмалар семантик компонентларининг изоморфик, алломорфик белгилари ва уларнинг фонетик, морфологик-синтактик, семантик хусусиятлари, ўзига хос ўхшаш ва фарқланиши тадқиқига оид олинган илмий хулосалардан шунингдек, хорижий тил таълими жараёнини оптималлаштириш бўйича берилган тавсия ва хулосалардан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпаниясининг “O‘zbekiston” телерадиоканали ДУК “Маданий-маърифий ва бадиий эшиттиришлар” муҳарририяти томонидан амалиётга тадбиқ этилган шунингдек, “Таълим ва тараққиёт”, “Бедорлик”, “Миллат ва маънавият” номли эшиттиришларнинг сценарийсини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси 2020 йил 11 ноябрдаги 04-25-1083-сон маълумотномаси). Натижада талабаларнинг инглиз тилида эркин мулоқотга киришиш қобилиятларини такомиллаштиришда, радиотингловчиларга, жумладан филологик ва нофилологик йўналишларда таълим берувчи хорижий тил профессор-ўқитувчилари ва талабаларга маълумот беришда хизмат қилган.