Sayt test rejimida ishlamoqda

Юлдашева Наргиза Эргашбаевнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Инглиз ва ўзбек тилларида қўшма отларнинг функционал-прагматик тадқиқи», 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари). 
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2019.2.PhD/Fil.903.
Илмий раҳбар: Ирисқулов Мираббос Турсунович, филология фанлари номзоди, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллар университети,  DSc.03/30.12.2019.Fil/Ped.27.01.
Расмий оппонентлар: Рахимов Ғанишер Худойқулович, филология фанлари доктори, профессор; Иброхимхўжаев Исмоилхўжа Иброхимхўжаевич, филология фанлари номзоди, доцент. 
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон миллий университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади инглиз  ва ўзбек тилларидаги икки, уч ёки ундан ортиқ ўзаклардан ташкил топган қўшма отларнинг структурал-семантик ва коммуникатив-прагматик хусусиятларини тиллараро чоғиштиришдан иборат.
II. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
инглиз ва ўзбек тилларида икки, уч ёки ундан ортиқ ўзакли қўшма отлар деривацион моделларининг лексикографик статистикасини аниқлаш орқали уларнинг нутқда қўлланилиши, таркиби, функциялари, компонентлари сони каби аспектлардаги изоморфик ва алломорфик  жиҳатлари очиб берилган;
инглиз ва ўзбек тилларида қўшма отларни сўз туркумларига нисбатан структурал турларга ажратиш орқали N+N (от+от) деривацион моделининг сермаҳсуллиги исботланган;
чоғиштирилаётган тилларда қўшма отларнинг  прагматик жиҳатдан нутқий актни локутив, иллокутив ва перлокутив аспектларда мазмун ва референцияни ифодаловчи восита сифатида намоён бўлиши далилланган;
қўшма отларда адресант ва адресатнинг шахсий, ижтимоий ва психологик хусусиятлари, замон ва макон омилларини ўзида акс эттирган холда мулоқот вазиятидаги (контекст) инференция (натижа)ни ифодалаши каби лингвопрагматик жиҳатлари аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Инглиз ва ўзбек тилларида қўшма отларнинг қиёсий тадқиқи бўйича олинган илмий натижалар асосида:
инглиз ва ўзбек тилларида қўшма отларни сўз туркумларига нисбатан структурал турларга ажратиш ва бунинг натижасида қўшма отларнинг моделлари инглиз ва ўзбек тилларида ифодаланиши юзасидан берилган илмий ва назарий фикрлардан А-1-126 рақамли «Узлуксиз таълимда ўқувчилар тил компетентлигини шакллантиришнинг замонавий усуллари» мавзусидаги амалий лойиҳада фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 1 июндаги 89-03-1849-сон маълумотномаси). Натижада тадқиқотдан ўрин олган материаллар дунё тилшунослигида тил ва нутқ бирликларининг миллий-маданий хусусиятларини очиб беришдаги ўзига хосликларни аниқлашда асос бўлган; 
инглиз ва ўзбек тилларида икки, уч ёки ундан ортиқ ўзакли қўшма отларни турли луғат ва бадиий адабиётда қўлланилиши статистикаси, ҳамда изоморфик ва алломорфик жиҳатларидан  олинган илмий-назарий хулосалар 2016-2019 йилларда Европа иттифоқининг «Эрасмус+» дастури доирасида бажарилган  «Қайта тикланувчи энергия манбалари ва барқарор атроф муҳит магистратура дастурини ишлаб чиқиш» (Development of Master Programme in Renewable Energy Sources and Sustainable Environment 574055 EPP-1-2016-1-IT-EPPKA2-CBHE-JP)  мавзусидаги  Халқаро лойиҳа ишида қўлланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 1 июндаги 89-03-1849-сон маълумотномаси). Натижада тақдим этилган материаллар инглиз ва ўзбек халқлари маданияти, тили ва анъаналарига оид умумий ва хусусий нутқий вазиятларни аниқлаштиришга, таржима жараёнидаги лексик-семантик, композицион, услубий ва лингвомаданий хуусиятларга оид муаммоларни ечишга хизмат қилган; 
инглиз ва ўзбек тилларида қўшма отларнинг структур, семантик, лингвомаданий ва лингвопрагматик хусусиятлари, мазкур тиллардаги қўшма отлар таркибида мавжуд муносабатлар ва уларнинг турлари, инглиз ва ўзбек тилларидаги қўшма отларнинг лингвопрагматик хусусиятларини тадқиқ қилишга оид илмий хулосалари билан боғлиқ натижалари  Ўзбекистон давлат жахон тиллари университети  Давлат илмий-техника дастурлари доирасида 2015-2017 йилларга мўлжалланган А-1-2019 рақамли «Таълим тизимида хорижий тил (инглиз) йўналишидаги олий таълим муассасаларида умумевропа компетенциялари (CEFR) бўйича С1 даражасини эгаллашни таъминлайдиган ўқув-услубий мажмуа яратиш» мавзусидаги амалий лойиҳа доирасида бакалаврлар (инглиз тили) учун яратилган «Grammar» ва  «Speaking» ўқув қўлланмалар мавзуларини ёритишда фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 1 июндаги 89-03-1849-сон маълумотномаси). Натижалар талабаларга дарс ўтиш мақсадида яратилган ўқув қўлланмалари материалларини бойитишда манба бўлиб хизмат қилган.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish