Кучкинов Абдумалик Юлдашевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Бошланғич синф ўқувчиларини экологик тарбиялаш технологиялари)». 13.00.01- Педагогика назарияси. Педагогик таълимотлар тарихи (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2020.4.PhD/Ped1534.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Термиз давлат университети.
Илмий раҳбар: [Турдиқулов Эшбой Отақулович], педагогика фанлари доктори, доцент.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса, ИК рақами: Термиз давлат университети, PhD.03/30.12.2019.Ped.78.03.
Расмий оппонентлар: Худойқулов Хол Жумаевич, педагогика фанлари доктори, профессор; Шеримат Авезов Матякубович, педагогика фанлари номзоди, профессор.
Етакчи ташкилот: Бухоро давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади бошланғич синф ўқувчиларини экологик тарбиялаш технологиялари мазмунини аниқлаш ва уларнинг методик таъминотини замонавий медиа воситалари орқали такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
бошланғич синф ўқувчиларига дарс ва дарсдан ташқари машғулотларида экопедагогик таълим, ахлоқий-маънавий қадриятларга устуворлик бериш асосида экологик тарбияга оид материаллар мазмунининг дидактик ҳамда медиатаълим имкониятлари такомиллаштирилган;
бошланғич синф ўқувчиларини экологик тарбиялаш мазмуни мажмуавий ёндашув (аниқ бир мақсадга қаратилганлик, ижтимоий-экологик жараёнлар билан боғлиқлик, яхлитлик, узлуксизлик, ҳамкорлик, жамоавийлик, шахсият ижобийлигига табақалашган ва якка тартибда ёндашиш) асосида такомиллаштирилган, унинг самарадорлигини таъминлайдиган технологик тизим назарий ва амалий жиҳатдан асосланган;
бошланғич синф ўқувчиларини экологик тарбиялаш самарадорлигини таъминлашга оид экопедагогик таянч компетенцияларини Autoplay media studio, iSpring QuizMaker дастурида ривожлантириш усуллари ҳамда дарсдан ташқари машғулотлар жараёнида ekoolam Web-сайтидан фойдаланиш методикасини ишлаб чиқиш орқали такомиллаштирилган;
бошланғич синф ўқувчиларига экологик саводхонлик, маданияти, иқтисодий, ижтимоий жараёнига оддийдан мураккабга, узвийлик ва узлуксизлик, экопедагогик каби экологик таълим бериш технологияларини лойиҳалаштиришга комплекс (мажмуавий) ёндашув тамойиллари белгиланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Тадқиқот натижалари бўйича ишлаб чиқилган экологик тарбиялаш технологиялари ҳамда илмий асосланган амалий таклиф ва тавсиялар асосида:
бошланғич синф ўқувчиларига экологик таълим бериш технологияларини лойиҳалаштиришга комплекс ёндашув тамойиллари ва экологик тарбияга оид материаллар мазмуни ахлоқий-маънавий қадриятларга устуворлик бериш асосидаги таклиф ва тавсиялар А7-ХТ-1-29687 – “Ўзбекистон Республикаси ҳудудида мавжуд бўлган глобал экологик муаммоларни таълим воситасида ҳал этишга стратегик ёндошувлар” (2012-2014 йй.) номли илмий тадқиқот лойиҳаси доирасида белгиланган вазифаларни бажаришда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 17 июлдаги 89-03-2599-сон маълумотномаси). Натижада, бошланғич синф ўқувчиларини экологик тарбиялаш мазмуни ва унинг услубий имкониятлари такомиллашган;
бошланғич синф ўқувчиларини экологик тарбиялаш мазмуни мажмуавий ёндашув (аниқ бир мақсадга қаратилганлик, ижтимоий-экологик жараёнлар билан боғлиқлик, яхлитлик, узлуксизлик, ҳамкорлик, жамоавийлик, шахсият ижобийлигига табақалашган ва якка тартибда ёндашиш) асосида такомиллаштирилган, унинг самарадорлигини таъминлайдиган технологик тизим назарий ва амалий жиҳатдан асосланганлиги ҳақидаги таклифлар И1-ХТ-1-10748 – “Мактабдан ташқари таълим жараёнида ўқувчиларда барқарор экологик маданиятни ривожлантириш бўйича дидактик мажмуани жорий этиш” (2013-2014 йй.) номли илмий тадқиқот лойиҳаси доирасида белгиланган вазифаларни бажаришда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 17 июлдаги 89-03-2599-сон маълумотномаси). Натижада, бошланғич синф ўқувчиларини экологик тарбиялаш мазмуни мажмуавий ёндашув асосида самарадорлиги назарий ва амалий жиҳатдан асосланган;
бошланғич синф ўқувчиларини экологик тарбиялаш самарадорлигини таъминлашга оид экопедагогик таянч компетенцияларини Autoplay media studio, iSpring QuizMaker дастурида ривожлантириш усуллари ҳамда дарсдан ташқари машғулотлар жараёнида ekoolam Web-сайтидан фойдаланиш методикасини ишлаб чиқишга оид таклиф ва тавсиялар ekoolam веб-сайтида ҳамда “Бошланғич синф ўқувчиларини табиатни эъзозлаш руҳида тарбиялаш” номли электрон ўқув қўлланмаси мазмунига сингдирилган (Ўзбекистон Республикаси Халқ таълими вазирлиги ҳузуридаги Республика Таълим марказининг 2020 йил 22 декабрдаги 01/11-03/6-1560-сон маълумотномаси). Натижада, бошланғич синфларда дарсдан ташқари экологик таълимга оид ўқув машғулотларнинг сифат ва самарадорлиги ошган.