Шаропова Нигора Акбаровнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Ўзбекистон жанубий вилоятларида умумтаълим мактаблари тизимидаги ислоҳотлар ва унинг натижалари (1991-2017 йй)», 07.00.01 – Ўзбекистон тарихи (тарих фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2018.1.PhD/Tar253. Илмий раҳбар: Эргашева Юлдуз Алимовна, тарих фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қарши муҳандислик-иқтисодиёт институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Термиз давлат университети, PhD.03/30.12.2019. Tar.78.02.
Расмий оппонентлар: Қобулов Эшболта Отамуродович, тарих фанлари доктори, доцент; Мўминова Гавхар Эсоновна, тарих фанлари доктори.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат педагогика университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади мустақиллик йилларида Ўзбекистон жанубий вилоятларида умумтаълим мактаблари тизимидаги ислоҳотлар ва уларнинг натижаларини очиб беришдан иборатдир.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Ўзбекистонда ижтимоий вазият ва унинг умумий ўрта таълим тизимига таъсири, мактабларни ташкил этишда ҳудуднинг демографик  хусусиятлари ҳисобга олинмаганлиги, умумий ўрта таълим тизимида рақобатнинг йўқлиги кейинги таълим босқичлари сифатига салбий таъсир кўрсатганлиги ва тизимга дифференциал ёндашувнинг зарурлиги аниқланган;
1991-1997 йилларда умумтаълим мактаблари тизими муаммолари, хусусан, ҳуқуқий базанинг етарли эмаслиги, моддий таъминотнинг ночорлиги, кадрлар танқислиги ва соҳа мутахассислари малакасининг етарли эмаслиги кабилар Қашқадарё ва Сурхондарё вилоятлари мактаблари фаолияти мисолида очиб берилган;
1997-2016 йилларда жанубий вилоятларнинг умумтаълим мактаблари, ўқувчилари ва ўқитувчилар сони динамикаси шаҳар ва туманлар кесимида тарихий даврларга бўлинган ҳолда аниқланиб, умумтаълим мактабларида ўқувчиларни интеллектуал, маънавий-маърифий тарбиялашга юзаки ёндашиш, уларга таълим беришда мажбурий фанлар улушининг юқорилиги, хусусий таълим шаклида рақобатнинг йўқлиги каби самарасиз механизм ўқувчилар онгининг замон талабларидан ортда қолишига ҳамда уларнинг дунёқарашининг саёз бўлишига сабаб бўлганлиги очиб берилган;
Қашқадарё ва Сурхондарё вилоятлари умумтаълим мактаблари битирувчиларининг олий таълим муассасаларига қамраб олиш кўрсаткичи туманлар кесимида аниқланиб, ихтисослашган мактаблар ва улар фаолиятида ўқувчиларнинг мактаб ҳаётига қийинчиликсиз ўрганишини таъминлаш, ҳар бир ўқувчининг қобилиятини ривожлантириш устида ишлаш  каби ўхшаш ва мактаб молиявий таъминоти, ишлайдиган ота-оналарга қулайлик яратиш каби фарқли жиҳатлари аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ўзбекистон жанубий вилоятлари умумтаълим тизими тарихи тадқиқоти давомида олинган илмий натижа ва амалий таклифлар асосида:
1991-1997 йилларда умумтаълим мактаблари тизими муаммолари, хусусан, ҳуқуқий базанинг етарли эмаслиги, моддий таъминотнинг ночорлиги, кадрлар танқислиги ва соҳа мутахассислари малакасининг етарли эмаслиги кабилар Қашқадарё ва Сурхондарё вилоятлари мактаблари фаолиятига оид  илмий натижаларидан Қарши муҳандислик иқтисодиёт институтида бажарилган ОТ-Ф8-211 рақамли “XX аср Ўзбекистон маданияти тарихи” мавзусидаги фундаментал лойиҳада фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2019 йил 19 сентябрдаги 89-03-3575-сон маълумотномаси). Натижада маданий ҳаётини ривожлантиришда таълим тизими ислоҳотларининг ўрнини, давлат ва жамият ривожида таълим-тарбия ҳал қилувчи омиллардан бири эканлигини асослаб беришга хизмат қилган;
умумтаълим мактаблари тизими муаммолари, хусусан, ҳуқуқий базанинг етарли эмаслиги, моддий таъминотнинг ночорлиги, кадрлар танқислиги ва соҳа мутахассислари малакасининг етарли эмаслиги Қашқадарё ва Сурхондарё вилоятлари мактаблари фаолияти мисолида ўрганилишига доир натижаларидан Қашқадарё вилоят телевидениеси орқали намойиш этилган “Ўқувчи ёшлар юрт келажаги” мавзусидаги кўрсатув сценарийсини ҳамда вилоят “Олтин Воҳа” радиосининг “Таълим ва ислоҳот”, “Ўқитувчи-қалб меъмори” каби эшиттиришларни тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон миллий телерадиокомпаниясининг 2020 йил 24 ноябрдаги 04-15/2759-сон маълумотномаси). Натижада таълим тизими ислоҳотларининг мазмун-моҳиятини, педагог кадрлар тайёрлаш муаммоларини, ўқувчи ёшлар тарбиясида маънавий-маърифий тадбирлар мазмунини аҳолига тўғри ва холис етказишга хизмат қилган;
жанубий вилоятларнинг умумтаълим мактаблари, ўқувчилари ва ўқитувчилар сони динамикаси шаҳар ва туманлар кесимида тарихий даврларга бўлинган ҳолда ўрганилиши, фанларни ўқитиш бўйича педагоглар танқислиги, умумтаълим мактабларида ўқувчиларни интеллектуал, маънавий-маърифий тарбиялашга юзаки ёндашиш, уларга таълим беришнинг самарасиз мезанизми ўқувчилар онгининг замон талабидан ортда қолишига ҳамда уларнинг дунёқарашининг саёз бўлишига сабаб бўлганлиги каби натижалардан Тадбиркорлар ва ишбилармонлар ҳаракати Ўзбекистон Либерал-демократик партияси Дастурининг VI бўлимида кўрсатилган ижтимоий, гуманитар, маънавий соҳалар ва жамият ақлий салоҳиятини ривожлантириш борасидаги вазифаларини бажаришда фойдаланилган (Тадбиркорлар ва ишбилармонлар ҳаракати - Ўзбекистон Либерал-демократик партияси сиёсий кенгаш ижроия қўмитасининг 2019 йил 29 октябрдаги 01-27/850-сон маълумотномаси). Натижада Ўзбекистон Либерал - демократик партияси Қашқадарё вилоят Кенгаши томонидан ўтказилган тадбирларда ёшларда Ўзбекистон таълим тизимининг йўлга қўйилиш ҳолати ва унинг тарихини ўрганишга хизмат қилган.