Зарипов Файзиддин Мухитдиновичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ўқувчилар ўртасида ҳуқуқбузарликлар ва жиноятчилик профилактикасининг механизмларини такомиллаштириш”, 13.00.01 – Педагогика назарияси. Педагогика таълимотлар тарихи (педагогика фанлари).
Диссертация  мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2019.3.PhD /Ped269.
Илмий раҳбар: Абдуллаева Шахзода Абдуллаевна, педагогика фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Т.Н.Қори Ниёзий номидаги Ўзбекистон педагогика фанлари илмий тадқиқот институти
ИК  фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент давлат педагогика университети, DSс.03/30.01.2020.Ped.26.01.
Расмий оппонентлар: Хакимова Махаббат Файзиевна, педагогика  фанлари доктори, профессор; Қуронов Муҳаммаджон Қуронович, педагогика  фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Гулистон давлат университети.
Диссертация йўналиши: амалий ва назарий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади  ўқувчилар ўртасида ҳуқуқбузарликлар ва жиноятчилик профилактикасининг механизмларини такомиллаштиришдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги:   
умумий ўрта таълим мактаб ўқувчиларнинг ҳуқуқбузарликлари ва жиноятчилиги профилактикаси имкониятларининг диагностик, коррекцион, реабилитaцион йўналишлари ижтимоий жиҳатдан хавфли аҳволда бўлган вояга етмаганлар билан ижтимоий-педагогик ҳамкорлик ҳамда педагогик коррекция усуллари орқали якка тартибда ишлаш асосида такомиллаштирилган;
ўқувчилар ҳуқуқбузарликлари ва жиноятчилиги профилактикаси диагностика методи Республика таълим маркази, Психологик-педагогик Республика ташхис маркази ва Қорақалпоғистон Республикаси халқ таълими, Тошкент шаҳар халқ таълими бош бошқармаси ва вилоятлар халқ таълими муассасаларининг ёшлар етакчилари, хотин-қизлар билан ишлаш бўйича бошланғич ташкилотлари, психологлар ишларини билиш, баҳолаш, рефлексия, интериоризация, қарор, реакция, мустаҳкамлаш ва такомиллаштириш компонентлари уйғунлигини таъминлаш асосида такомиллаштирилган;
ўқув муассасасидан ташқарида вужудга келадиган нуқсонлар Халқ таълими вазирлиги ҳузуридаги “Оила – маҳалла – таълим муассасаси” ҳамкорлиги Жамоат Кенгаши механизмини кучайтиришдан иборат профилактик тадбирлар мажмуасида шахснинг салбий хусусиятларини бартараф қилишга қаратилган лойиҳа, суҳбат, саёҳат, намойиш қилиш, махсус курслар, китобхонлик кўникмаларини ривожлантириш каби педагогик таъсир воситалари таркибини туркумлаш орқали такомиллаштирилган;
вояга етмаган жиноятчилик ва ҳуқуқбузарликка мойил ўқувчи хулқидаги ёлғончилик, сурбетлик, жанжалкашлик, агрессивлик каби асосий нуқсонлар диагностикаси ҳуқуқни муҳофаза қилиш органлари, маҳаллий ўзини-ўзи бошқариш органлари, таълим муассасаси фаолиятида профилактик ишларни такомиллаштиришнинг ижтимоий-педагогик тизими коллаборатив ҳамкорлик асосида аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Умумий ўрта таълим мактаб ўқувчилари ҳуқуқбузарликлари ва жиноятчилигининг профилактикаси бўйича ишлаб чиқилган назарий ва амалий таклифлар асосида:
ўқувчилар ҳуқуқбузарликлари ва жиноятчилигининг профилактикаси имкониятлари, диагностик методикалар “Вояга етмаганлар орасида жиноятчилик ва ҳуқуқбузарликка мойил ўқувчиларни тарбиялашнинг ижтимоий-педагогик технологиялари” мавзусидаги фундаментал лойиҳани амалга ошириш жараёнида оммалаштирилган (Ўзбекистон Республикаси Халқ таълими вазирлигининг 2018 йил 20 августдаги 05–05/02-01-541-сон маълумотномаси). Натижада, ўқувчилар ҳуқуқбузарликлари ва жиноятчилигининг профилактикасини такомиллаштириш, таълим-тарбия мазмуни ва педагогик профилактика технологияларини танлаш самарадорлигини оширишга эришилган;
ҳуқуқбузарликлар ва жиноятчиликка мойил  ўқувчиларни аниқлаш механизмларини такомиллаштириш юзасидан ишлаб чиқилган таклифлардан Ўзбекистон Республикаси Халқ таълими вазирлигининг 2020 йил 28 майдаги “Умумий ўрта таълим муассасасининг ички тартиб ва одоб-ахлоқ қоидаларини тасдиқлаш тўғрисида”ги 131-сонли, 2018 йил 6 февралдаги “Умумий ўрта таълим муассасаларида ижтимоий жиҳатдан хавфли аҳволда бўлган вояга етмаганлар билан якка тартибда шуғулланишни ташкил этиш ва назорат қилиш тартиби тўғрисидаги йўриқномани тасдиқлаш ҳақида”ги
33-сонли буйруқларини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Халқ таълими вазирлигининг 2018 йил 20 августдаги 05–05/02-01-541-сон ҳамда 2020 йил 6 июлдаги 06-06/4-2231-сон маълумотномалари). Натижада, ўқувчилар ўртасида ҳуқуқбузарликлар ва жиноятчилик профилактикасининг шарт-шароитлари ва механизмлари такомиллаштиришган;
“Вояга етмаганлар орасида жиноятчилик ва ҳуқуқбузарликка мойил  ўқувчиларни аниқлаш механизмларини такомиллаштириш” махсус тажрибавий Дастур материалларидан Ўзбекистон Республикаси Халқ таълими вазирлигининг 2019 йил 7 февралдаги “Халқ таълими вазирлиги ҳузуридаги “Оила – маҳалла – таълим муассасаси” ҳамкорлиги Жамоат кенгаши тўғрисидаги Низомни тасдиқлаш ҳақида”ги 46-сонли буйруғини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Халқ таълими вазирлигининг 2018 йил 20 августдаги 05–05/02-01-541-сон ҳамда 2020 йил 6 июлдаги 06-06/4-2231-сон маълумотномалари). Натижада, ўқувчилар ўртасида ҳуқуқбузарликлар ва жиноятчилик профилактикасининг механизмлари такомиллаштиришган;
ўқувчилар ҳуқуқбузарлиги ва жиноятчилиги профилактикасига йўналтирилган диагностикаси методидан Ўзбекистон Республикаси Халқ таълими вазирлигининг 2017 йил 24 майдаги “Ҳуқуқбузарликлар профилактикасининг самарадорлигини баҳолаш мезонларини тасдиқлаш тўғрисида”ги 173-сон буйруғини тайёрлашда ва Ички ишлар вазирлиги билан ҳамкорликда “Умумий ўрта таълим мактаби ўқувчилари ўртасида ҳуқуқбузарлик профилактикасини ташкил этиш ва жиноятчиликнинг олдини олишга қаратилган ҳамкорлик тадбирларини амалга ошириш тўғрисида”ги Меморандумини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ички ишлар вазирлиги Ҳуқуқбузарлик профилактикаси Бош бошқармасининг 2018 йил 1 сентябрдаги 26/5–2713–сон маълумотномаси). Натижада, таълим муассасасидаги ўқувчилар ҳуқуқбузарлиги ва жиноятчилиги профилактикасининг мониторинг механизми ишлаб чиқилган.