Шарапов Олимхон Надирхановичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Дастурий гемодиализ қабул қилаётган беморларда юрак-қон томир касалликлари» 14.00.05 – Ички касалликлар (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.1.PhD/Tib548.
Илмий раҳбар: Даминов Ботир Турғунпўлатович, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент педиатрия тиббиёт институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент тиббиёт академияси, DSc.04/30.12.2019.Tib.30.02 .
Расмий оппонентлар: Жабборов Озимбой Атаханович, тиббиёт фанлари доктори, доцент; Рахимова Дилором Алимовна, тиббиёт фанлари доктори.
Етакчи ташкилот: П.Л. Шупик номидаги Украина Миллий соғлиқни сақлаш университети (Украина).
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: дастурий гемодиализ қабул қилаётган беморларда касалликнинг кечиши ва оқибатига юрак-қон томир касалликларининг таъсирини ва аҳамияти баҳолашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
республикамизда илк маротаба турли маъмурий даражадаги шифохоналарда ҳамда шаҳар ва қишлоқ аҳолиси орасида дастурий гемодиализ қабул қилаётган беморлардаги юрак-қон томир касалликлари (ЮҚТК) учраш даражаси, таркиби батафсил таҳлил қилинган ва уларни 30 ойлик яшовчанлик кўрсаткичига таъсири тасдиқланган;
дастурий гемодиализ қабул қилаётган шаҳар ахолиси беморларида қишлоқ аҳолиси беморларига қараганда коморбид юрак-қон томир касалликларининг 1,4 марта кўпроқ учраши аниқланган;
ЮҚТК бор диализдаги беморларда, у бўлмаганларга нисбатан ўлим икки баробар кўпроқ бўлиб, яшовчанлик кўрсаткичи эса 33% камлиги аниқланган;
юрак хажмий-ўлчов кўрсаткичларини тадқиқ қилган ҳолда, дастурий гемодиализда 30 ойлик қиска муддат мобайнида юрак чап қоринча геометриясида эксцентрик гипертрофия кузатилувчи беморлар сонининг икки баробарга ортиши исботланган;
дастурий гемодиализ олаётган беморларда ЮҚТК кўп ҳолатларда қандли диабет ва анемия билан биргаликда кечиб, ҚД қишлоқ ва шаҳар аҳолиси орасида бир хил даражада учраши, анемия эса қишлоқ ахолисида кўпроқ ташҳисланиши исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Дастурий гемодиализ қабул қилувчи беморларда юрак-қон томир касалликлари бўйича олинган натижалар асосида:
дастурий гемодиализ қабул қилувчи ахоли орасида юрак-қон томир касалликларидан ўлим кўрсаткичларини камайтириш йўллари бўйича олинган илмий тадқиқот натижалари асосида ишлаб чиқилган «Дастурий гемодиализ қабул қилувчи ахоли орасида юрак-қон томир касалликларидан ўлим кўрсаткичларини камайтириш йўллари» услубий тавсияномаси ишлаб чиқилган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2021 йил 23 мартдаги 8н-д/113-сон маълумотномаси). Мазкур услубий тавсиянома нефрология ва гемодиализ амалиётида беморларинг коморбид юрак-қон томир касалликларини олдини олиш ва назорат қилиш орқали ўлим хавфини камайтириш, яшовчанлик кўрсаткичларини яхшилаш имконини берган;
дастурий гемодиализ қабул қилувчи беморларда юрак-қон томир касалликларини кечишини баҳолаш бўйича олинган илмий натижалар соғлиқни сақлаш амалиётига, жумладан, Республика ихтисослаштирилган эпидемиология, микробиология, инфекцион ва паразитар касалликлар илмий амалий тиббиёт маркази, Қашқадарё вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази амалиётига татбиқ этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2021 йил 28 майдаги 08-04/4828-сон маълумотномаси). Олинган илмий натижаларнинг амалиётга жорий қилиниши ЮҚТКга эга дастурий гемодиализ қабул қилувчи беморларнинг яшовчанлик имкониятларини ошириб, ўлим кўрсаткичларини камайтириш имконини берган.