Эгамқулов Азамат Нурали ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Сурхондарё соҳили сув типларида иккипаллали моллюскалар тарқалишига абиотик омиллар таъсири», 03.00.10 – Экология (биология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2021.1.PhD/B568.
Илмий раҳбар: Боймуродов Хусниддин Тошболтаевич, биология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Самарқанд давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон миллий университети, DSc.03/27.02.2020.В.01.15.
Расмий оппонентлар: Каримов Бахтиёр Курамбаевич, биология фанлари доктори, профессор; Каримқулов Абдулла Таджикулович, биология фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Андижон давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Сурхондарё соҳили сув типларида икки паллали (Bivalvia: Unionidаe, Cоrbiсulidае, Pisididae ва Euglisidae) моллюскалари тарқалишига абиотик омилларнинг таъсирини баҳолаш ва муҳофаза чораларини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор Сурхондарё соҳили сув экотизимлари учун Bivalvia синфи Unionidаe, Euglisidae, Pisididae ва Cоrbiсulidае оилаларига мансуб икки паллали моллюскаларининг 19 тур ва 2 та кенжа турлардан иборат фаунаси аниқланган;
икки паллали моллюскаларнинг турли сув экотизимларида экологик гуруҳлари ва популяцияларининг тақсимланиш хусусиятлари очиб берилган;
икки паллали моллюскаларнинг дарёлар, сув омборлари, каналлар ва балиқчилик хўжаликларида тарқалишига сувдаги абиотик омилларнинг таъсири исботланган;
сув сифат кўрсаткичларининг икки паллали моллюскалар ёши, биомассаси ва чиғаноқларининг ўзгарувчанлигига таъсири баҳоланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Сурхондарё соҳили сув ҳавзаларида икки паллали моллюскаларнинг тарқалиши ва улардан иқтисодиёт тармоқларида фойдаланиш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
Сурхондарё соҳили сув типларида тарқалган эндем ва ноёб тур сифатида Қизил китобга киритилган Corbicula cor, Corbicula fluminalis, Corbicula purpureaлар популяцияларининг ҳолати ва уларни муҳофаза қилиш бўйича ишлаб чиқилган чора-тадбирлар Экология ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш давлат қўмитасининг Сурхондарё вилояти Термиз ва Музраобод туман бўлимларининг камёб ҳайвонот турларини яшаш муҳитида сақлаб қолиш фаолиятига жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Экология ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш давлат қўмитасининг 2020 йил 8 октябрдаги 04-02/8-645-сон маълумотномаси). Натижада, локал ҳудудлардаги сув режимларини мавсумий бошқариш орқали ноёб турлар тарқалган биотопларни муҳофаза қилиш ва популяцияларини сақлаб қолиш имконини берган;
икки паллали моллюскаларнинг сапроблик хусусияти асосида чучук сув ҳавзаларининг тозалик даражасини аниқлаш бўйича ишлаб чиқилган тавсиялар №ҚХ-А-ҚХ-2018-196 “Тошкент вилояти шароитида оқар сув ҳавзаларида товар форель балиқларини етиштириш технологияси” мавзусидаги лойиҳада балиқ етиштирилувчи хавзаларнинг органик ифлосланиш даражасини аниқлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 29 сентябрдаги 89-03-3582-сон маълумотномаси). Натижада, балиқлар интенсив кўпайтирилувчи ҳавзаларнинг сапроблик даражасини тезкор аниқлаш ва сув сифатини баҳолаш имконини берган.