Каххорова Гулрух Шавкатовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Инглиз ва ўзбек тилларида юкламаларнинг грамматик ҳамда функционал-стилистик хусусиятлари», 10.00.06 - Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2020.3.PhD/Fil1372.
Илмий раҳбар: Ўраева Дармон Саидахмедовна, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат университети. 
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Бухоро давлат университети, DSc.03/04.06.2021.Fil.72.03.
Расмий оппонентлар: Насруллаева Нафиса Зафаровна, филология фанлари доктори, доцент; Касимова Нафиса Фархадовна, филология фанлари бўйича фалсафа доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Урганч давлат университети.    
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади инглиз ва ўзбек тилларидаги юкламаларнинг грамматик, функционал-стилистик жиҳатдан ўхшаш ҳамда фарқли хусусиятларини прагматик аспектда аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
инглиз ва ўзбек тиллари синтактик кенглигида юкламаларнинг функционал-стилистик хоссалари гапнинг мантиқий урғу, сўз тартиби, контекст ва оҳанг воситасида коммуникатив ёки актуал бўлакларга ажралишида намоён бўлиши, фикр ёки пропозициянинг коммуникатив марказини белгилаш функциясининг гап қурилмасидаги ўрни, ўзи аниқлаб келган сўзга нисбатан жойлашуви  билан боғлиқликда амалга ошиши далилланган; 
қиёсланаётган тиллардаги юкламаларнинг омонимик (шаклдошлик), синонимик (маънодошлик), полисемантик (кўп маънолилик) хусусиятлари ҳамда эмоционаллик, экспрессивлик, интенсивлик, воқеа-ҳодисаларни баҳолаш, суггестивлик (тавсия этувчилик), актуализаторлик (воқелантирувчилик), модификаторлик (ўзгартирувчилик) вазифалари гап ёки фикр тема ва ремасини белгилашда намоён бўлиши аниқланган; 
ҳар иккала тилда юкламаларнинг комплекс  таснифи асосида уларнинг юқори функционал потенциалга ва ўзининг прагматик табиатига эгалиги, контекстуал ва коммуникатив шартланганлиги, парадигматик (лисоний) ва синтагматик (нутқий) актуаллашуви семантика-функция-прагматика бўлинмас учлигида намоён бўлиши исботланган;  
қиёсланаётган тилларда маданий код ва имплицит (яширин) семантика ташувчи юкламалар таржимада фикр-нутқ занжири бирликларининг шакл-мазмун-функцияси яхлитлигига қўшимча қиймат бағишлаши натижасида тиллараро лисоний белги асимметриясини воқелантира олиши асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Инглиз ва ўзбек тилларида юкламаларнинг грамматик ҳамда функционал-стилистик хусусиятлари тадқиқини амалга ошириш жараёнида эришилган илмий натижалар асосида:
тил ва нутқ ҳодисаларининг бадиий матнларда поэтик таъсирчанлигини, эмоционаллик ва экспрессивлигини асослаш учун юкламалар прагматикаси, стилистикаси, пресуппозициясини ёритиш билан боғлиқ хулосалардан Ф-1-06 «Истиқлол даври ўзбек адабиётида Шарқу Ғарб адабий анъаналари синтези» мавзусидаги лойиҳада фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 7 августдаги 01-01-2821-сон маълумотномаси). Натижада адабиёт тараққиёти давомида тил ва адабиёт ҳодисаларининг ўзаро боғлиқлиги асосланган;
мифологияда сўз магиясига ишонч, сўзни тимсоллаштириш, уларни маъноли ва маъносиз, яхши ва ёмон деб қараш тушунчалари мавжуд бўлганлигини асослаш билан боғлиқ хулосалардан Ф1-ХТ-19919 – «Ўзбек мифологияси ва унинг бадиий тафаккур тараққиётидаги тутган ўрни» мавзусидаги фундаментал лойиҳада фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 13 августдаги 88-87-1471-04-сон маълумотномаси). Натижада бадиий матнларда сўзларнинг турли эмоционал товланиши сўз сеҳрига ишонч изларини далиллашга хизмат қилган;
матнлардаги мустақил ва ёрдамчи сўзларнинг грамматик, функционал-стилистик жиҳатдан ўхшаш ҳамда фарқли хусусиятларини прагматик аспектда аниқлашнинг тил ўзлаштиришдаги роли ва аҳамиятини белгилашга доир хулосалардан Европа Комиссиясининг Эрасмус+ дастури доирасида амалга оширилаётган “TALENT – Establishing Master Programmes in Human Resource Management and Talent Development in Central Asia – Марказий Осиёда инсон ресурсларини бошқариш ва бошқарув қобилиятларини ривожлантириш магистратура дастурлари” халқаро лойиҳасида фойдаланилган (Бухоро давлат университети Халқаро бўлимининг 2021 йил 12 июндаги 05-0012-сон маълумотномаси). Натижада инглиз тилида ишлаб чиқилган 8 та махсус курснинг ўзбек тилига ўгирилишида тарғибот материалларини жорий этишда илмий-амалий аҳамияти исботланган ва таржимада юкламаларни ифодалаш муаммолари аниқланиб, ечимлари тавсия қилинган;
оммавий ахборот воситаларида юкламаларнинг тил ва нутқ ҳодисаси сифатида ҳаётий воқеа-ҳодисаларга, инсоннинг турли руҳий ҳолати ва вазиятларига баҳо бериш, образлилик, эмоционал-экспрессивлик, интенсивлик муносабатларини ифодалай олишига доир хулосалардан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси «O`zbekiston» телерадиоканали, Бухоро вилоят телерадиокомпанияси «Бухоро» телерадиоканалининг «Менга сўз беринг», «Ассалом, Бухоро», Илм дунёси», «Everyday English», «Замондош», «Қадриятлар қадим бешиги» дастурлари сценарийларини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси Бухоро вилоят телерадиокомпаниясининг 2020 йил 10 августдаги 1/161-сон маълумотномаси). Натижада телетомошабинларнинг тил ва нутқ имкониятлари, бадиий тилнинг ўзига хос томонлари, лингвопоэтика муаммолари бўйича тасаввур-тушунчаларини бойитишга эришилган.