Sayt test rejimida ishlamoqda

Шукуров Ахат Ахматович фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
 
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Тарихий мавзудаги ўзбек шеърий достонларининг тил хусусиятлари», 10.00.01 – Ўзбек тили (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2020.2.PhD/Fil1267.
Илмий раҳбар: Собиров Абдулҳай Шукурович, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Денов тадбиркорлик ва педагогика институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Термиз давлат университети, PhD.03/31.03.2021.Fil.78.04.  
Расмий оппонентлар: Жабборов Хўжамурод, филология фанлари доктори (DSc); Ёқубов Шариф, филология фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Самарқанд давлат университети. 
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Тарихий мавзудаги ўзбек шеърий достонларининг тил хусусиятларини ўрганишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
тарихий мавзуда яратилган шеърий достонлар замонавий ўзбек тилининг шаклланишида муҳим манба бўлганлиги далилланган ва умумхалқ тилининг адабий тилнинг бойиши, мукаммаллашуви  каби лингвистик имкониятларини намоён қилувчи муҳим манба эканлиги аниқланган;
тарихий мавзудаги ўзбек шеърий достонларида қўлланилган метафара, метанимия каби бадиий тасвир воситалари ва поэтизм(шеъриятга хос сўз)ларнинг бадиий-эстетик вазифалари тарихий мавзуда ёзилган ўзбек шеърий достонлардаги шеърий матнлар асосида далилланган;
шеърий матнда оғзаки нутқ воситаларининг,  синонимлар, антонимлар ва кўчма маъноли сўзларнинг бадиий эстетик моҳиятни кучайтириши шеърий матнларда қўлланилган ўхшатиш, сифатлаш, жонлантириш каби луғавий воситалар асосида далилланган;
тарихий  мазудаги ўзбек шеърий достонлари матнида қўлланилган тил воситаларининг нутқ жараёнидаги поэтик таъсирчанлик, ифодага бойлик, жонли иборалар(шевага хос сўзлар, эвфемизм ва дисфемизмлар)дан фойдаланиш каби услубий имкониятлари очиб берилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Тарихий мавзудаги ўзбек шеърий достонларининг тил  хусусиятлари тадқиқи натижалари асосида:
тарихий мавзудаги ўзбек шеърий достонларининг тил хусусиятларини ўрганиш асосида олинган илмий натижалардан Самарқанд давлат чет тиллар институтида 2012-2016 йилларда бажарилган ИОТ-2012-1-32 рақамли “Таржима назарияси ва амалиёти” фанидан дарслик яратиш” инновацион фундаментал тадқиқот лойиҳа ишини амалга оширишда муҳим назарий ва амалий манба сифатида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта таълим вазирлигининг 2020 йил 11 декабрдаги 89-03-5198-сон маълумотномаси). Натижада луғавий воситалар таҳлилидан фойдаланиш асосида лойиҳа бўйича бажарилган тадқиқотнинг мукаммал бўлишига эришилган;
бадиий образ яратишда тил воситаларининг ўрни, мақолларнинг поэтик имкониятлари ҳақидаги хулосалардан ЎзРФАҚБ Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институтида амалга оширилган ФА-А1-Г007 “Ҳозирги қорақалпоқ тилида нақл-мақоллари лингвистик тадқиқот объекти сифатида” мавзусидаги (2012-2014) амалий илмий-тадқиқот фундаментал лойиҳа ишини амалга оширишда фойдаланилган (ЎзРФАҚБ Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институтининг 2020 йил 10 декабрдаги 17.01/129-сон маълумотномаси). Натижада лойиҳадаги нақл-мақолларнинг тил тизимидаги ўрни масалаларини  ёритишда мукаммалликка эришилган; 
Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмаси Сурхондарё вилояти бўлими ҳузурида ташкил этилган ўқув семинарларда, адабий-ижодий тўгарак ва тадбирларда, ёш шоир ва ноширлар билан бўлган учрашувларда тадқиқот натижаларидан фойдаланилган (Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмаси Сурхондарё вилояти бўлимининг 2021 йил 29 апрелдаги 14-сон маълумотномаси). Натижада семинар ва тўгарак машғулотлари мазмун жиҳатидан бойитилиб, ижодий жараёнда тил воситаларидан фойдаланиш кўникмасини оширишга эришилган.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish