Атаева Нилуфар Салиевнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Инглиз ва ўзбек тилларида банк-молия терминларининг лексик-семантик хусусиятлари”, 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2018.3.PhD/Fil 570.
Илмий раҳбар: Ахмедов Ойбек Сапарбаевич, филология фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети,  DSc.03/30.12.2019.Fil/Ped.27.01.
Расмий оппонентлар: Эргашева Гули Исмоил қизи, филология фанлари доктори, доцент; Кадирбекова Дурдона Хикматуллаевна, филология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).
Етакчи ташкилот: Жиззах давлат педагогика институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади инглиз ва ўзбек тилларида банк-молия соҳасида фаол қўлланиладиган терминларнинг лексик-семантик ва деривацион хусусиятларини қиёсий-типологик жиҳатдан очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
инглиз ва ўзбек тилларида банк-молия соҳасида қўлланиладиган терминларнинг деривацион жиҳатларини аниқлаш орқали уларнинг лексик-семантик, функционал-семантик ва синтактик хусусиятлари очиб берилган ҳамда аффиксал, морфемик-морфологик моделлари аниқланган;
банк-молия соҳаси терминларининг ҳосил бўлиши ва шаклланишининг асосий манбалари тилнинг аффиксация, лексик-семантик,  композиция (синтактик),  конверсия, акроним ва аббревиатуралар каби ички ва сўз ўзлаштириш сингари ташқи ресурслар ҳисобига бойиши аниқланган;
инглиз ва ўзбек тилларида банк-молия соҳасига оид терминологик тушунчаларни шаклланишида морфологик усулнинг етакчилик қилиши, ўзбек тилида синтактик-морфологик ва семантик усулларнинг сермаҳсуллиги терминларнинг функционал-структуравий хусусиятларидаги тафовутларни аниқлаш орқали исботланган;
чоғиштирилаётган тиллардаги банк-молия терминологиясида қўлланилган терминларнинг полисемантик, омонимик хусусиятлари терминлар таржимасида интерференцион (тўсқинлик қилувчи) омил эканлиги далилланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Инглиз ва ўзбек тилларида банк-молия соҳасида кенг қўлланиладиган терминларнинг лексик-семантик, морфологик-деривацион, структур-семантик, семантик-услубий, лингвостатистик хусусиятларини очиб бериш бўйича олинган илмий натижалар ва амалий таклифлар асосида:
инглиз ва ўзбек тилларидаги банк-молия соҳасида қўлланиладиган терминларнинг биринчи, иккинчи даражали дескрипторлари, ассиметрик, транзитивлик хусусиятларининг аҳамияти каби назарий ва амалий хулосалардан ОТ-Ф1-176 рақамли «Барқарор иқтисодий ривожланишни «яшил» иқтисодиёт асосида таъминлашнинг концептуал асосларини такомиллаштириш» мавзусидаги фундаментал лойиҳада фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 18 мартдаги 3-03-1153-сон маълумотномаси). Натижада контрастли муносабатларнинг фаоллашуви дескрипторлар семантик жиҳатдан тўлиқ муқобил ва синоним бўлиш хусусиятлари, банк-молия терминларининг адекват муқобили билан бирга янги лексик-грамматик хусусиятларини банк-молия соҳасига оид материалларни, ҳужжатларни тўғри ва адекват таржима қилишга хизмат қилган;
инглиз ва ўзбек тилларида банк-молия терминларининг лексик-семантик, функционал-семантик хусусиятларига оид илмий хулосалар ва амалий таклифлар Ўзбекистон Республикаси Либерал Партиясида сайловолди ишларни, сайловолди платформа дастурларни оммавий ахборот воситаларида икки тилда ёритишда фойдаланилган (Ўзбекистон Либерал Демократик Партиясининг 2020 йил 7 февраль 01-27/ 70-сон маълумотномаси). Натижада партиянинг электрон матбуот хизматида 2019 йилда амалга оширилган ишларни,янгиликларни ҳамда иқтисодий соҳа ва тадбиркорликни янада ривожлантиришга қаратилган тарғибот ва ташвиқот ишларини икки тилда самарали олиб боришга хизмат қилган;
инглиз ва ўзбек тилларида банк-молия соҳасига оид терминологик тушунчаларни шаклланишида морфологик, синтактик-морфологик ва семантик усулларга оид натижалардан Ўзбекистон Республикаси Монополияга қарши курашиш қўмитасининг халқаро ҳамкорлик алоқалари бўлими томонидан банк-молия соҳасига оид меъёрий ҳужжатларни таржима қилишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Монополияга қарши курашиш қўмитасининг 2020 йил 6 февраль 180/02-12-сон маълумотномаси). Натижада қўмитанинг ҳалқаро ҳамкорлик алоқаларига оид ҳужжатларни тўғри ҳамда адекват таржима қилишда, хорижий ҳамкор ташкилотлар билан тузилган меморандумлар, битимлар, баённомалар ва шартномаларни инглиз тилида расмийлаштиришда хизмат қилган;
инглиз ва ўзбек тилларида банк-молия соҳасида қўлланиладиган терминларнинг тарихий-генетик илдизлари (этимологияси), фонди-генофонди, тарихий тараққиёт босқичларидаги такомили, ўзига хос лексик-грамматик хусусиятларига оид таклифлардан “Тадбиркор аёл” Ўзбекистон ишбилармон аёл ассоциациясида бажарилаётган ФЗ-201907261 рақамли “Ўзбекистон аёллар тадбиркорлигини халқаро глобал индекс талаблари асосида юритиш тизимини яратиш” номли инновацион лойиҳаси доирасида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Инновацион Ривожланиш Вазирлигининг 2021 йил 6 мартдаги 02-15/1221-сон маълумотномаси). Натижада ишлаб чиқилган тавсияларнинг амалиётга татбиқ этилиши юзасидан эришилган натижалар лисоний-терминологик аппаратнинг муқобил шаклланишига хизмат қилган.